39 / 436
De Principiis Cartesii.
Art .
IV.
z5
prim~,
quo ista illum .deserit , ut
subeat locum antecedent1s.
1 •
Sed non effugit Cartesius : Primo
enim, hac responsione adimitur
li–
bertas motus , quem tamen tantam
supponit in Particulis , his scilicet,
circuitionibus mirum in modum impe–
di¡a. Imo nullus possibilis erit ín na–
t ura motus exaéte reél:us ; sed necessi–
tas loci
q~a:rendi ornoi~
in obliquum
defleél:et.
Secundo : omnis motus reél:us tan–
dem degeneraret in circulos,
&
vorti–
ces, quos creare continuo cogitur ; in
eos, enim juxta Leges Cartesii, de.bet
t ransferri. lgitur brevi perirent in re–
r um natura omnes motus reéti transla–
ti in vorticosos, nullique novi oríren–
tur, quippe reéti
:x
~orticosis .
creari
rtequeunt. Non eo1m m motu ctrcula–
ri ,
&
vonicoso necesse
~st
, fieri mo–
tnm reétum , ut in reélo vorticosum,
· &
circularem. Nam quod partes vor–
ticis nitantur recedere a
cen~ro
sni
motus, hoc conatu ad .summum pre–
ment , aut in orbem compelleot cir–
c umfusas ; reipsi tamen reét.t non
movebunt, quia
occup~tis
omnibus
locis, non est quo reéta eant.
Teriío demurn ,
&
pra:cipue : Im–
possibile est, ut ex Cartesianis Par–
ticulis una exaéte subeat locum alte–
rius , non modo in reétum pergen–
do, sed ne in ob\iquurn quidern de–
clinando: Ergo responsio Cartesii ni–
hil expedit motum. Probatur antece–
dens: Cartesiana: particula: sunt fere
omnes
J
aut sphamca: , at triangula–
res , aut cochleares, aut ramosa:; at–
qui nulla ex iis figuris potest sobire
exaéte locum alterius, eum scilícet,
implendo eo momento , quo vacuus
fit ejus discessu , puta globum glo–
bi , triangulum tcianguli: ergo ex Car-
Tom. II.
tesianis paniculis nu}la potest exaéle
subire locum alterius. Demonsrratur
minor in duob us G!obulis ; idem
enim proportione servata dicendu m
de aliis figuris :
U
r globus subsequens
pellendo antecedentem exaéte subiret
locum ejus, deberet diameter unius
succedere diametro alterius ; nulla.
enim alia parte potest exaéle impleri
locus reliétus
a
diametro unius globí,
nisi per diametrum sui a:qualis, ut de
se nocum ; sed etiam de se notum esr,
qupd globus pellens alium, non sta–
t1 m ei succedit secundurn diametrum:
ergo non potest exaéte subire
&
im-·
plere locum ah eo reliétum.
Cartesi us, ut se ab eo argumenm
expediat , recurrit ad materiam sub·
tilem, qua:, inquit , fluidíssima est,
ubique diffusa ;
&
ideo pra:sto adest,
Ut,
Ct)m
a
SUÍS
Jocis recedunt partiCll•
la: majores ' id spatii repleat ' quod
a
majori succedenre statím repleri ne–
quit:
Ut
aer granis tritici immixtus,
ea replet spatiola, qua: ínter se relin–
quunt ; sícque pra:srat, ut nullo inter–
cedenre vacuo , granum possit aliud
pellere ,
&
illud spatium , quod im–
plebat , subire.
Sed contra:
J
am faélum argumen..
tum demonstrat, ipsius materia: subtí–
lis partículas non posse sibi succede–
re, ac loca invicem permutare: Nam
&
ex ipsis alia: ramosre , alia: striata:,
alia: triangulares sunt. Ct\m itaque
ínter eas fingí non possit alia subri–
lior ac fluida materia ; qui fieri potest,
Ut
&
ípsa:
moveantur~
Ex quo exem–
plum Cartesii facile coofutatur ; non
enim subtilis materí;e fragminula na–
tant ío alia flu ida, subtilioreque ma–
teria , Ut frumenti grana in aere per–
mÍxto; sed se ex omni pacte tangunt,
atque constrinsunt.
D
Sed,