227 / 436
De Natura
l\1otus
loca/is.
Art. VI.
z13
vibratur : nam' nisi repelleretur
a
manu, sursum veélus in eam propria
gravitate decideret : alcerum gyra–
tioni5, quo sic repulsus, ac v1bratus,
impe!litur circa manum. Piirrius
ím–
petus per se lineam reélam affeélat,
&
per eum lapis nititur recedere
a
centro m(>tus; ut dum est in
A,
ten–
dit ad
e '
illóque iret' nisi
a
funda
retineretur n,uam eo nisu tendit. Se-
. cundus vero ímpetus per se affeélat
circula'rem Jineam,
&
per eum lapis
circa centrum gyratur , ac dum est
in
A ,
tendit
fo
G.
Porro , in eo lapide duos illos esse
impetus, ac utrique duas illas deter–
·minationes respondere , manifesto
cunstat inditio ab ipso Cartesio 3.
p.
n.
37. observato: Nempe , quod Ja–
pis, si e funda eleva:tur ' dum est in
A ,
neque eat in
C,
quó tendit primo
ímpetu , neque in
G,
quo
fert~r
se–
cundo ímpetu ' sed media inter· hunc
utrumque termicium
vi~
feretur ab
A
in
B ,
Ut enim fatetur Cartesius, in
la–
pide i-llo is motus non causatur ex ali–
quo tercio \rnpetu, qui tendat in
B;
sed ex duo'\fus illis invicem permix–
.tis. Nam, cum Japis_elapsus ja-m pos–
sit ire in
e'
quo eum fert ímpetus re ·
pulsus, eó quidem pergit: Verum,
q
ia in eo adbuc víget ímpetus alius,
quo circulariter fer ebatur in
G,
eó
etiam declinat. Porro , ex his_duobus
mótiblls permix tis,
&
sese tem peran–
tibus, consurgit ille medius ab
A
in
B ;
ut noc etia m exemplo Cartesius ob
oculos ponit: Finge loco funda! regu–
larri
extensam a·b F ad
C,
supd quam
fo.rmica posita in
A
motu reélo eat
ad
e ;
dum regu la motu circu lari cir–
ca centrum
F
mo ve tur
a
C
in
B,
for-
- mica iis duobus affeéla motibus , nem–
¡ie,
proprio reéto,
&
circulaú
reg1¡~
la!, media via procedet per reétam ab
A
in
B,
nempe, ut la pis elapsus: er–
go, ut in formica , ita
&
in lapide
du<l! sunt determinaciones :
ex
qui–
bus invicem mixtis,
&
sese compen–
santibus, consurgit motus ille
me–
dius.
Ex quo,
a
Cartesio concesso,
in–
fertur contra ipsum , ·dari impetum,
qui per se tendat ad motum circula–
rem: Nam, si omnis
pr~fati
lapidis
ímpetus tenderet ad reélam lineam:,
nec nisi
a
funda retinente determina–
ret ur ad circularem, la pis elapsus,
ac
ejus impetus jam sui juris compos,
reéla pergeret ad
e'
nec nullum circu-–
Iaris hujus determinationis vestigium
retineret ; At constat ex diélis, in
la–
pide illo rernanere circularem deter–
minationem, qua tendendo in
e'
ad–
ducitur ad
G,
ex qui bus moti bus per–
mixtis ,
~
compensatis coalescit me.;.
dius inter C,
&
G:
ergo non ex fune
retinente, sed ex propria natura
h~c
determinatio suo impetui convenit.
lnstabis: Natura ubique via com–
pendiosiore,
&
simpliciore progredi
affeétat ; atqui motus per lineam rec–
tam simplicior est ,
&
brevior: ergo
eam natura affeétat in motu; sicque'
omnis naturalis motus tendit ad ter–
min u·m per lineam reélam.
Resp. D istingue majorem: Natura
progreditur vía compendiosiore,
sim–
pliciter,
nego ,
habito respeélu ad
fi–
nem
,
quem intendit
,
concedo. Et
ad
minorem pariter : motus per lineam
reélam ese compendiosior ,
ad eun–
dem
a
centro in circunferentiam
'
aÜt
e
contra
'
concedo :
ad circumeun–
durn centrum'
nego : ad
id
enim
est
por ius ineptus. haque, si corpori e1'–
pe<liat te ndere ad centrum, aut ad cir–
cumforentiam;
narnra, ad
hum;
finem
eli-