223 / 436
De Natura Mo tus loe lis.
Art. Vl.
209
§.
r.
De Natura Mottu /ocalir.
Ut natura locali motus explicetur,
in eo t ria distin guenda sunr:
r.
Vis
ip
a
motrix, seu im petn :
2.
Alterna·
tio loci, qu<e proprie nomine loca lis
m otu ~
intelli irur:
3.
'D eterm inati<i,
tt\ m motus ip ius cum vi motricis a
hunc, aut illum terminnm.
idemus
enim h<l!c tria in omni motu : Primó,
qu~
rnoventur, vi quadam niti
ad
alium locum, qu:i obstantía qu<eque
pel lunt: imó s<ep ' frangan t, ut viam
sibi aperiant. D einde, ex illa vi, nisi
qu itl obstet, statim sequi loc1 variatio–
nern. Demum, hanc vim, illam que
var1atíonem loci de:erminate ad cer–
tum
ali uem term inum tendere. De
h i. tribus ut dicamus:
. · In primis, quid sit illa loci alter·
na tío , qu iJ ve inducat in corpore, ut
ill11d mutatum constituat, intelligi
potest , observando , corpus ratione
$
;e
quanritati$ exigere
locum si bi
commensuratum ;
non
tame n 1llum
potius, quam istum. Unde, ut ilh po–
tiu
' qu -\m isti add1catur' necesse est,
aliquid corpori,
&
quantitati accede–
re '
nempe' mod um quendam' quo
ad hunc potius, quam ad illum lo–
cum deterrninetur: Nam concipi ne–
quit , ut id quod de ¡e indifferens est,
determinetur , si nibil omninó
~¡
ac–
cedat. Modus ille
ubictJtio
dicitur, at–
que adventu su? rem mutatam, id est,
lliter quam ancea se babentem , cons–
tituir. !taque perfkicur motus localis
variatione ipsius
ubi
,
nempe , madi
illius, quo res ad hunc potius , quam
ad a!ium locum deter minatur.
uantum
ad vim
1
.seu
í.mpetum,
'fom,
II.
quo motus
pe r ficitu ~,
in primi5 cer·
rum est esse aliq uid reate, na m
cffi c –
tu
haber ins ignes ,
ui ni hilo com–
petere nequeunt. Constar itidem , im–
petum non
id~m
omn inó
esse
um
ipso aéluali motu ; nam sa:!pe i
cor–
pore es impet us , seu vis ad motum
sine mot u ; u t cum
lapis suspensus
trrito conatu deorsum nititur ; cum
horno magna vi majus
suis viribus
pondus
rnovere fru stra conatur.
E
contra qu::edam
corpora moventur,
in quibu
nollus e t ad motum irn pe–
tns: nem pe , qua: movencur per acci–
dens a motu m alteriu
s: Ut ,cum
i
bajulo
lapis su rsum
tollir.ur' cum
eques equo vehitur; lapis enim ,
&
eques vim non faciunt ad hos motus,
sed bajulus,
&
equus. Nec reffert,
quod ea, qua:
vi
extrinsecus imp.ressit
moventnr, ub i p cimum cessat motu s,
vi ipsil mt>trice spolia ntur: Non eoim
id fit, quod illa vis extrinsecus im·
p ressa ídem sir cum aéluali motu; sed
quód ab,eo exringuatur,
a
quo rnotus
ipse imp dnur. Vert'lm, sit ne itidem
distinélus ímpetus
a
corpore' cui in–
est, ambigunt aliqu i. Fuere, qu i exis–
timarint, ha nc vim se moven i esse
quoddam
vit~
genus : Nempe, cen–
sebanr , omnia corpora vivere ; sed
vita somni,
&
vigilia: alterati ni–
bus obnoxia, ut est animaliulH vita.
Hujus icaque vna: quasi vigiliam esse,
cum corpus aut ab aliis excitatum,
aut
a
seipso veluti expergiscens' mo–
v~ri
conatur ; somnum vero
,
cura •
qu1escit.
Cartesias , cum hoc commenturn
rideat in suis ad H enricum Morum
respons is , nihil tame n afferc melius.
Vim motricem , seu impetum , vocat
modum
;
arque hoc nomine satis dic–
tum
putat ,
quid
ipsa sit.
Ar r13 rsus
Dd
quz-