125 / 436
De Violentia.
Art.
II.
1
I I
gatione ad ignem : ergo est v10len–
ta , non modo rebelli voluntati , sed
etiam naturali inclinationi. Et si Deus
morbu m per se ipsum immediate in–
ferret alicui homini justo, esset sine
dubio
viol~ntus
,
&
contratius ; non
guidem libera: voluntati , qua vir ille
pius se divina: disposítioni u!tró sub–
mitteret ; ' sed naturaií inclinationi,
· qua: afliétivis ,
&
destruébvis repug–
nat , nisi interíus
ab
eo , qui illain
Eledit, fieélatur.
AR
TICU
L
U
S 111.
De Arte
,
S
artificialibur.
A
RS
deffinitur
R eéla ratio f af1i–
bitirmi,
id est , hab it us residens
in
racione , illamque dirigens , cum
·aliquid molitur circa ma teriam exrer-
. riam, ut circa (errum, lign um, &c.
Unde
Artiftc1a/ia
dicuntur , qu;e ra–
tio efficit
in
externa materia. De h is
qu:rrimus : Primó ,
d
ffinitio_nem,
&
iscrimen a natunlibus'
&
violen–
tfa.
Secundó, an forma! rerum artifi–
dalium possint esse foo tes aliquorum
m otuum? Tertic\, an aliquod opus
naturz _possit fie ri per artem?
PRIMA
CONCLUSIO.
Ártifi?:iale ert cujur principium
ut
utrd in ratione prafJica, externa·m ma–
teriprn dirponente .
Deffinitio est evidens : Artifi ciale
e-nim procedic ab arte; sed ars est ex–
tra ·,·scilicet, in ratione praélica 011e–
r-antis : ergo artificiale est , cujus
principium est extra in ratione ope–
rantis.
Ex
hac deffinitione facile ded uci
potest discrimen
mltunlit
1
vi~len1i,
&
artificialis.
Naturale est cnjus prin–
cipium est intra; Artificiale vero, cu–
jus principium est extra, in rac ione,
scilicet fabricantis: Violentum de –
mt'im, cujus principium est n on so–
ltlm eictra, sed etiam naturali incli–
nat ·oni oppositum. Unde violentum
natura: opponitur : At vero artifi–
ciale , ut tale non opponitur natura:,
sed magi5 eam imitatur; unde ar.; di–
citur
simia,
S
irnitatrix natura!.
{:u–
jus ratio est, quia natura est veluti ar·
tefaélum divina:: Sapienti;;e, ut d iLit D.
Thomas:
&
ideo, sicut horno, ut sit
pcrfeélus , debet imitari Deum,
&
hu–
mana ratio div inam; ita quoque arti–
ficialia, ut sint perfeéta, debent imi–
tad naturam. Ali;im ratio ne m trad ir
S.
Doélor
2.
Physic. leét.
4.
Quia
,
in–
quit,
omnir noftra cogniiio est
d
rebus
sensibi/ibtu
,
8
naturalibus accepta:
Unde ad
similitudir.em natural.umope–
ramur
in
artificialibur.
Ars autem imitatur naturam, pra:–
cipue , secundtlm quatuor ; primó,
ex parte principii : n am naturalia,
&
artificialia in hoc conveniunt, ut
sint ab alia ratione: natura!ia quidem
a
ratione Divina ; artificialia vero
a
ratione humana. Et quidem de arti"
ficial ibus boc patet ex ipsa deffinitio–
ne :
De naturalibus veró, quod pro–
cedant ab ali qua ratione , man ifes–
rum signum est perfeéli simus ordo,
qui cernit•ir
in
natura : Ct'im enrm
solius rationi.;; proprium opus
s.it,or ·
dinare ' necesse est' opus ita perfeéle
ordinatum, u t est
opus
n!ltUra::, esse
opus rationis perfeélissim;:e :
U
nde
apud Gentiles Philosophos r-eceptissi –
mum effat um foit;
Opur naturce , opus
intelligentice.
Secundo : Ars imitatur naturam
ex parte
subj edi ;
nam
sicut Natu–
ia