127 / 436
De
Arte.
tus,& atftienis alicujus , .ut manifos
t um est ; non
enim
corpus , quod
ex
se nullam vim moven<li habet, eam
acqui·rit pr.1!cise
·ex
eo, quotj in alío
situ, seu
a
natura, seu ab arte
po·
natur : ergo forma!
artificiale-s ne–
queunt esse principia motus al icujus.
-Confit-m tur : Forma: artificiaies
sunt ah int.etleélu creato , naturales
~e ro
ab intelleél:u divino ; atqui in–
telleéh1s di.vinus est quidem efücax
ad
extra , unde formis
na·
~uralib.usda–
re potest
vim· movendi ,
&agen–
d i; at vero intelleél:us creatus est in–
efficax ·ad extra : ergo .f0rmis
a
se ex–
cogitatis , ut sunt omnes artificiales,
'1Ím ,
&
energi;¡m dare nequit. Quod
etiam -patet experientia
r.
in natura
e nim
pl~nta
plantara , 1gnis ·ignem
p roducit ; at
.in artefafüs gladius
g ladium , aut statua
sta~uam
non
g ig'nit.
. Secunda vero
pars
·est evidens:
Nam ex figura, compositione,
&
or–
dine per artem -induélis, ad1uvatur
motus .,
&
aélio c0Tporum; ut ferrum
-varie per artero figuratum efficacius
agit; vi rt ut!s berbarum per attem apte
commixtre ·frelicius
curant mor-bos,
&c.
Objíd ·solent plura artefaéla, qua:
motus habuisse, feru ntur ; ut Archy–
tre Tarentini columba lignea , qu;e
vofabat ; <:relum vitreum Archimedis,
quod rotahatur; aurei pincerna: Hiar–
chre Bra;::hmanorum Regís , qui
in
convivio rninistrabant, ut refert Phi–
los~ratus
in vita·Apollonii , &c.
Resp. Me tus illos fuisse a.natu-raH
quodam agente per artem applicat0,
&
scite temperato , ut fieri cernimus
i n horologiis, quorum rotre moven–
t ur' vela gravitate ponderis 'centrum
na t urali ~.ec
repeU:Utis
1
VC'l
a
lamina
Tom. II.
_Art. III.
1
r
3
chalibea víelenter
co~plicata,
&
pat'l–
Jarim sese elastica sua vi explicante.
Obj.
~ .
Artificiales figura=
ad ple–
raque opera sunt efficaces, ut ad sa–
nandas regt'itudines, ad conci!iandam
gratiam,
&
felicitarem ad expellen–
qos serrentes: unde lVIarsilius Ficinus
de vita .. ccelitus comparanda cap.
13.
refer..t, ant1quos fabricasse
imagines,
sub certis c0ns1,ellationibus omnin-0
efficaces; ut .luna serpentarium suh>–
eunte fabricabant ser penti:s
figuram,
utilem ad fugandos v·er0s serpentes:
&
Magi ad sanandas regritudines cha–
raél:erí9us uti solent, ex qui-bus sequ-¡..
tur effeél:us. lnter illas autem imag-i–
nes .prrecipue sunt celebres stature ill;e
cerere ., quibus homini
reprresenta·oi
fata
ita adhrerent ,
ut
quidquid irt
ima·gine
fit,
sentiat ipse protypus,
Respondeo in primis .,
.Au~hores,
qui his va-nitatibu·s patrocinantur,
fa–
teri, non in vi fig'urre.artificiosa:, ,sed
crelestis influxus, per figuram , tan–
quam per conditionem atraéli ., ha:c .
omnia fieri. Sed addendum cum D.
Thom. Ü ?us-c. 34. -ejusmodi charaéte–
res , figuras ,
&
imag-ines esse mera'S
superstitiones : vel enim nihtl ad prre–
fatos effeélus conferunt ,
sed mer<e
nug:e sunt ,
&
foania male credulo–
rum prresidia: vel si juvent, hoc non
est ex virtute naturali, sed ex virtu–
te d<?:mon1s ., qui tacit-is ist·is paétis;
ev0catur ,
&
sese sponte bis figuns
alligat ad .decipiendos homines : Un–
de peccatum est ' his vanitatibus
uti,
vel in illis confidere,
TERTIA CONCLUSIO.
Ars poteJt efficere opera
,
&
ma–
tus
t1aturce,
non quidem
virtute
pro–
pria
,
&
pe-r
formas
"rtificialer
,
sed
P_
uten-