116 / 436
10 2.
Physic~
prima pars. Disp. II.
Qu rest. l.
DISPUTATIO II.
De Natura,
&
Causis Entis Mobilis.
H
Aélenus de rerum intraneis principiis : nunc de causis earum
a·gen~um
est, tum intrinsecis, tum eurinsecis. Naturaliter enim notum est, id,
qu od generatur, non a seipso, sed
a
suis causis generari : N ihil enim potest
dari si bi ipsi, ut sit: unde necesse est, ens mobile babere causas, a quibus,
sicut pendet in suo
eue,
ita quoque in sui cognitione. Hinc fit , ut notat
Aristoteles, quód, cum Mathematicus in suis demonstrationibus solútn ad–
hibeat causam formalem, Physicus arguit ex omnibus causis, quia, scil icet ,
m otus ,
&
mobilia, de quibus disputat Physica , sicut pende nt ab omni-
bus causis, ita per eas innotescunt. Cum autem Natura, Violentia,
&
Ars,
imó Casus ,
F~rtuna:,
&
Fatum videantur habére rationem causa: , iisque
sa::pe homines tribuant effeélus, qui
in
mundo cernuntur, de ipsis quoque
bic
agl!tur: Unde tora disputatio dividetur in septem qua:stiones: Prima erit
de N atura, V iolentia,
&
Ane. Secunda d.e Causis in communi. Tertia
de
Causis materiali ,
& .
fo rmali ; materia enim,
&
form" non modo principii,
sed etiam Causa: rationem habent. Qúarta de Causa efficiente. Quinta .
de
.C ausa· finali. Sexta de comparatione
effeétus ad
causas. Septima de
Casu,
~ .
J'or,t~na,
&
F .ato.
QU
lE
ST
I O
PRIMA.
l
De
.N11turQ'
Vi~lentiQ.,
e
Art.e.
.,
H
lEC t d a cons1.dto colligimus in
hac qua:stione, quia unum per
altud explicatur ,. siquidem violen tia
opponilur natur:.; ars vero naturam
j mttatur: U nd,e viol.entia ,
&
ars no·
,bis innotescunt ·per naturam. H:anc
ver0 .qua::s:tivnem • dividémus in tres
.articul~s
: "P1Eimus erit de.hNatiua,
&
eju sdem div issíonibus. Secundus de
Vjolentia,
&
C ausis ; eam infcrenti–
b 45.
Terti u~ ,
de A rte , .
&
ejus ope–
¡ ibl,ls.,,
.·¡ ..· , .: :
1.
·'
, ,
•
..,~
-.
ARTICULUS PRIMO S.
Quid",
S
quotuplex .rit
natu~a~,
_
N
Atur~
nomen
á narcendo
deri–
vatur: Natura enim ex D . T ho–
ma 3. part. quzst.
2.
art.
1.
dicituc
quasi
nQicitura,
seu
nativitQr.
U nde,
ut notat
1.
part. qua:st.
29.
art .·
1.
ad
4. hoc nomen primó· 'impositum estad
signíficanda·m
1
generationem· v iven•
ttium ; qua: dicitur
nativitar;
&
quia
hujusmodí generatio est a princ ipio
intrínseco ,
naturcf!
nomen " extensum
est ad significandum principium· in–
trinsecrn m cujuscumque motus :
e~
qu ia
'P_~i nci pi u m intriris~~u.m m~tus,_
·es&)· vel mater·hde<,' vel fdrafale ''
1rl~o
roa - .