25 / 652
QU.IEST. l. ART.
III.
voluntarium , cum voluntas sit circa finem , sed est ex necessita–
te natura::. Mundus ergo prodiit non ex Dei voluntate , sed ex
necessitate natur:r ( r).
Propositio.
Mundur
fuit
a
Deo conclitur non ex neceuitate na–
turie
,
red libera voluntate.
29
D
emonst.
x.
Mundus non
fuit
casu ortus, ut dictum est(2).
Ordinatur ergo ad aliquem finem: nam ut advertir S. Thomas(3),
casu dicimiu ene ea, quie prieter intentionem sunt agentis
;
sicut
fodiens terram dicitur casu invenire thesaurum , si non ea in–
tentione terram fodiat, ut thesaurum inveniat : finis est autem qui
ab agente
i
tenditur. Si igitur mundus non est
a
casu, ordinari
debet ad altquem finem
(4).
Atqui primum agens propter finem
(r)
ldemT. 2.par.5.c.71.
(
z)
.
20.
sqq.
(3)
z.
con. G en. c.
39.
(4)
Hac ratione constat , contradictoria fuisse< loquutum R obine–
tum, cum ait T.
1.
par.
5.
c.
7..¡..
"Dieu n'agit point au hazard , quoi–
" qu'
il
n' agisse point pour une fin. ••
D eu1 uon agit ca1u
,
r¡utimTJfr tzon
agat p ,.opter aliquem .ftnem.
Nam ut egregie S. Thomas
~ .
con G en.
cap.
13.
Si D eus non ageret extra se propter finem ( Dicimus
e:i:t,.a
.re;
quippe ut ídem S. Thomas advertit q.
3.
de pot.
ar.
15· P ater
ad
intra
gignendo Filium ,
&
Pater
&
Filius spirantes Spirituru Sanctum,
non agunt propter finem , quia Filius ,
&
Spiritus Sanctus non pro–
cedunt" ut ad fioem ordinrrti , sed ut omnium .finis ) non jnrenderet
quidpia1n; finis enim est qui intenditur. Q uid autem est aliud casu
agere ; quam agere, pra:ter intentionem
1
Constat quoque , Maupertuisium
loe. cit. sibimet contradicere , cum ait ,
probabile quidem non aje
,
or–
p o1·a caftl fufr
.re
mota eo qieo movmtu,. modo; sed nikilomimu 1upere1
.re
probabilitatem quamdanz
,
qua dici possit, lzunc mundi ordinem
,
&
re-
1•um conformitatem, non esse electionÍ! iflectimi.
Qua:oam vero ejus1no–
di probabilitas? Nam si mundus non est electionis effcctus
1
jam non est
propter finem:
&
si propter finem non est , jam est
a
casu. Sed cum
negat Maupertuisius
p robabilite1·
, mundum esse electionis effectum, jam
probnbiliter
affirmat, mundum esse ex .necessitate {)atura:. Vide S. Thom.
q. 3. de por. ar.
1
5. Impietatem hanc minuti hi P11i!osophi acceperun t
ex Democrito , qui ut refert Aristoteles
l.
5. de Gen. omnem causam
finalem sustulit. D emocritus autem coha:renti us fuit loquutus , quia
mundi ortum casui adscripsit. lli autem
&
causam simul,
&
causam
fi –
nalem
re~puunt.
V erum dubitari merito potest
1
an Robinetus verbis po–
tius quam re
a
casu Democritico recesserit ; nam in Append.par.s. T om.
Torn. Ill.
C