0000747692

Summul. Difp.

hú

qutt

adprimam intelleEf.oper.pertinent.

T 1

I I.

De diui.ftone

diélionum

exp1ir'te 'OPÍelti.

DVRlicirer

r~reíl:

d_iétio refpicere obieétum.

Pri–

fimphcner, 1d eíl:, fine aliquo addito.

Se–

cund_o .cum addito: exemplum prima= efr cognitio

~omm1s ~ª?mm

vt fiGexemplum fecun<lre eíl: cogni–

hom1ms, quatenus fapientis. Ideo in hac

fe–

ll:ione prius agam de diuiíione dill:ionis in ordine

:'l~ ?bieél:~m

fimpliciter ,

fequenti feél:ione

d1mGone

111

ordine ad obieél:um curn addito; quia

~urern

orde

obiéél:um eíl: per fignifiationem;

ideo

operrep~etium

duxi definire

íignificatione~

íic,

_feu

fignificare, quod nihil aliud efr, quam po–

t~nt1re

cognofcenti ali quid repra:fenrare, id eíl:, ra–

tt?

~ormalis,

qua, vel propter qnam potentia ve·

~It

cognitionem aUcuius; verbi gratia, conce–

prus ,

q~10

repr:Efentatur Petrus

fignum Perri,

vel

0gn1ficar ipfum, quia 1nforrnando potentiam,

redd1c cog1:ofcentem Petrum, &c. Vnde diél:io íi–

fignificatiua nihil aliud erit , quam confrimtiuum

propofirionis

repr~fentando

aliquid potentire. Ad–

uerre omnem -diétionem mentalem effe fianifica-

•

t1~an~:

quia nihil eíl: in intelleétu per modum di-

éboms , qure non

lit

' repréECentatio; ac proinde, ·

quod non

fic

lignificatio ; vnde quando dicimus

dari diél:iones, am terminas non lignificaciuos,

fo–

lum loquimur de diétionibus vocalibus ,

fcri- .

pcis : quia inter illas dantur aliqure, qure nihil re–

pr~fenrando,

auc Ggnificando componunt propo–

iiuonem , verbi _gratia:

BlyEliri efl vox; aut

famu,

/indap.fm

nihilJignificat facundum Dialeélicos,

licer, ve

aie

Texr?~ius

in fua officina, fignificet iníl:rurnen–

tum rnuhcum.

8 3 _Diébo Ggnificatiua diuiditur in

communem,

requafüer participatur

ÍUÍS

inferioribus ,

V~ corpm~

qu~lit&,

relatio:

nam omnia corpora

~qualtrer

par–

tici pant rationem corporis ,

requaliter conueniunt

in illa racione.

Diél:io

¡¡,quiuoca

efr illa, quz

fignific~t_

diuerfas 8

res folo nomine conuenienres , vt

canu

populm,

gallm; canü

enim fignificat

fyd1-u,

animal latrabile,

pl:fcem

fub vltimis differenriís eorum,

qu~

om–

nia in

nomine conueniunt. Diél:io

analoga

eíl:,

qua! lignificar diuerfas res conuenienres non

foh!m

in nomine,

fed

eriam in quadam ratione, qure

m–

rrinfece ,

propric conuenit vni ,

alii~

vero im–

propric , vel extrincc, ve

rijm

qui figmficat pro–

prium rifum -hominis,

improprium prati,

ho–

mo,

qui íignificae hominem

ve.rum,

piél:um,

hac de caufa ens vt fic non

eft

analogum ad Deum

ad creacuras

,fed

pótius vniuocum vt

l~ti!fime

demoníl:rabitur in Metaphyfica. lrerum d1étto íi–

gnificatioa non tranfcendens diuiditur in

vniuerfa–

Lem,

p11.rticularem; vniuerfalü

eft , qure fignific ac

vnum aprum ad elfendum

pluribus,

homo,

anim¡;¡J; particularü

eíl:, qux Ggnificat rem

íingula~

rem confose,

vagc fumptam : vr

aliquu homo>

quidamequm;

vniuerfalis diuiditur

ingenericam

JPeci.ficam ;generica

eíl:, qure íignificat vnurn aptmn

ad effendum in plmibus fpecie diíl:in0is, vr

_an~mal,

quod eíl: in homine,

equo, qui eífennah- _

ter diil:inguuntur, ac proinde fpeeHice. Duplicirer

aurem potefl: dfe vniuerfalis, aut ratione .Ggni vni-–

uerfalis, cui adiungirnr, vr

omnü homo, omne

~mi.mal

aut ratione obiell:i, quod fignificat, ve

ho–

e.ft

animal rationale,

qu~

ratione materia: requi–

ualet huic: omnis horno.. Specifica. eft qua= lignifi–

car vnum aptum ad elfendum in pluribus folo nu–

merodifferenribus, ve horno, vel equus, ille eíl: in

Perro,

Paulo, qni folum indiuidualirer diffenmr;

iíl:e eíl: in Mantuano, Bucephalo,

Babiecc+, qui

folo numero differunr.

SECT

Jingularem, communü efl,

qure lignificar rpn com–

municabilcm mulcis,

ha::c diuiditur in commu–

nicabilem communicatione reali racione infinitre

frecundiratis indiuidure ,

íingularis;

in hoc

fenfu

Deu.s

eíl: diétio communis , quia

Ggnific~e

naturam indiuiduam,

ílnaularem infinita:. fre-

_,.

iJi

r-:r. •

ift

J •

-a

,1-tonum ex mo o

c11n"'e

cundam , qua! cornmuntcarur mult1s, ac p.Junbus

tli

'%,

perfonis realiter diíl:inétis inter

fe,

& incommu-¡

obteélum c11m

addtto.

cab.ile1:1

com1:iunic~ic;>ne

rat.ionis

p~r mo~um

fu-

•

• •

•

peno:1s,

¡~

v1dere eíl: .rn ommbus

vnllle.rfalibu~,

& ·

QVonrnm

~uphc1~er

,poteíl: íigm_fican

0?1~étu_m

pra:dLCab1libus, de qu1bus daca opera latiffimc po-

cilm add1to, pruno ex parte iplius d1lbon1s,

fi~a

agecur.

fecundo ex parte ipíius obieél:i; nunc prius agam

Diét~o

fingularü

efr , qua: íignificat rem vnam de íignificatione cum addito ex

p~rt('.

ipíius

diél:~o-

derermmatam,

hic horno qnod quadruplicíter

nis , aéturus poíl:ea de

~gnificat1one

cum addao

porefr contingere, primo per nomen indiuiduum

ex parte obieLl:i ;

íic primo diuidirur díél:io

dererminatum, vt, verbi grada:

Plato_, Arifloteles,

Ggnificatiua obieé\i cum ad di to ex

p~rto

fui

Ggni-

&c. Secundo per .nomen commune, adiunél:o pro- ficatíuam iníl:rumentaliter,

formaliter.

nomine dernoníl:ratiuo , vt hic horno, tercio per

DW:io lignificatíua formaliter efr , qnre

lig~1i-

nomen mulds circuníhmtiis circumdatum, vt

Ale~

ficae rem , qua:: vniendo

fe,

ve forma potent1a:,

xander magnm .

R.ex

Macedoni1t,

Ie.fm

.Chriflm Filim

imrnediatc,

fine pra:uia

fui

cognitione fadt, vt

Dei'

quarro per fignum de,monfhanuum, fcilicee

potencia cognofcat obieétum, vt incelleétio, viGo,

per parriculam

Latine,~

G \rece.

.auditio, &c. Et huinfmodi diétiones naruraliter,

Irerum diétío communis íignificatiua diuiditur {non ad libiturn lignificanr.

111

tran.fcendentem,& non

tr~n.fcendentem

: Diél:io·tran·

Diétio Ggnificariua infrrurnentahter efr fecun. s¡o

f!en~ens

eft, qua' ílgnifi ca&rem communem, qure

dum D. Auguíl:in. lib.

de doél:rin_a

Chrifti~na

imb1bitnr in vltim·s differemiis , vt

ens

verum,

qure Ggnificat rem, quz przter fpec1em quam m- .

bonum,

vnum.

Diltio commnt1is íignificariua

non

gerit fenfibus, facit nos in alrerius rei cogniticnem ·

tr.an.fccndens

eíl: qua:: lignificar rem

commun~m,

qure

venire, id eíl: , efr infl:s:umentum mol.lens poren-

di ~i ngnitur ~

di.fferendis , quibus vnicur, difi:in-

tiam cognofcentem ad obieél:i cognitionem effor...

~bon e

excludemis ab exclufo , & -non imbibirur

mandam ,">-vt etl irnago Regís.

illis

vr fubíl:antia

complet~

, animal , viuens,

Diél:io fignificatiua iníl:rurnenralirer

ell:

du-

homo.

plex : alia , qure fine- cognitione

foi

ipíius mo-

86 .1?iétio communis

G gni fi a~tiua

non

tra.nf

,endens \.uee potentiam ad cognofcendum

obie~um

íi–

drn id · ~ur.

vniuocam,

<i.qui u o-cam ?

analogam; vni-

:¡.cur

fpecies irnpreffá ; alia diél:io

,fi_gnificatm~

uoc11

d1é1:10 eft , qua: fign1ficat rem

co~munem,

qme

1.nfrrnmentaliter efr , qu.e per cognmonem

fu1

moue t