0000747692

~~ft.

I X.

Vtrz~m

Logica

Jit

ftmpliciter neceffaria,&c.

magiíl:ri diligentí interprecatione perfeél:c vincacur

primus labor,& fnppoíita Dialeél:ica, vix acquiramus

pcrfcétc czceras

fciemias~

quanro difficilius erit,irno

moraliter impoffibile vtrumque' hunc laborem fimul

qu:rnmmuis perfpicacem , acurúmque inéellell:mn

viucere polfe,omrJéfque vericates fcientiarum,quz de

funt difficillima:,

pra:cepca limul diíferendi fine

errore,& defeél:ibus acquirere , ex quo eriam emana–

runc quondarn tot errores amiquorum Philofopho–

rum, quia Gne Logica naturales

ver~tates

ab.íl:

rufas

venari

poife putabanr,quod poíl:quam experimenco

cognítum foit, maximc celebraturn eíl: illud Sroiéi

dill:~m

, abfquc cognitie>ne Dialelbcce fapienrem in

, orauone fine lapfu non foturum, qupd faris confir–

mar aureum illud Plaronis diétum lib. de Republica

ficut prudencia ad mores,

conuiél:us ad vicam hu–

rnanam, Sol ad mundum, necelforiam effe Dialell:i ...

cam ad fapienrem,quod fatis maxim<?m diffieultarem,

neceffiraremque moralem Dialeéticce ad [ciencias

fa.:.

tis apene manifdlar.

Pr<!!cerea, qui Gne Di<tlell:ica aliis fcientiis operatrt

nauac

difciplinifque maximam íacífque difficilem

prouinciam aggredüur,nam propria,cuilibet fcienrire

principia inuenire difficile,inuenta diiferendi formu–

Jis comprobare operofum, vnde cum tam magno la–

bore defudec, vr veritatem adinueniar, curn fingula

rninus percipiat,quanro magis qui pluribus iam fimul

<liíl:endirur curis, cum qui folis addifcendis forrnulis

operam impendit,

foli Logic:e íl:udio vacar tanta

anxierare premarur, quantis d1fficulcaribus,

Philo–

fophiz, Meraphylicre,

Dialeél:icre fimul curam

i111 ..

pendat, obruerur?

Item cum ciare faris parear, ca:reras fcientias diui-

dendi,& difiniendi, ratiocinandíque iníl:rumenris ita

necelfario indigere ad fuum obieélum cognofcen–

dum , ve fine illis laboriofiffimum ccrceris difciplinis

fore~ac

fine calibus infl:rumencis procedere.mulco

fa–

cillimc pra::fl:ab1r, qui iam

Dialeélica nouerit huiuf–

cemodi iníl:rumenta conficere, quorum ipfam íibi

fa_

bricam qnaíi fuo iure difpofcit:,vBde

redo veriraris

rramire incedere, ac procedere vis, Pannenidis apud

laronem coníiliurn fodulo imbibe;collige,'inquir,

ipfum,diligentiufquc te in ea facultare exerce, Diale-

ll: ie~

videlicet dum iuuenis es,alioquin ce veriras

fu–

gier,ig norant mulri abfque hoc per omnia, vel, vr di–

~curfu,

errore

ímpC:~i~e

effe mentis veritati cou–

mntl:~

compotem

fieri!q~ps

fauec Auguíl:inus lib.2.

de ordine cap.

3.dum loquens de Logica lic air; hcrc

docet docere, in hacipía ratio demonílrac,

aperir,

quid !it,quid velir,quid valeat,

fé:~

fcire,fola fcientes

faccre poreíl:,ac propterea fcienria

~gumentatiua,

argumen-randi,

difiniendi, non at1hominibt1s pro

arbitrio infiimra cíl: , fed in rerum racione cornperra

el1;Gc ille,

merito quidem,nam

difficillimum eíl:

eciam in Logica non parum verfod5, vitiofas,

ca–

ptiofas argumenrationes diíl:inguere ab

iis,~5z

for–

m~les,&

fecundum regulas are is fabricatcr funl.

re–

concludunr:ergo qui Logicce foerit ig·narus,

il- ·

lune

de!i:ipierur.

·1

Dices,ex.~is

omnibus vidernr collig,i Logicam

l\.

lum ad rneltus e!fe,& non fimplicirer eífe neceffarianf

Sed contra, quia non eíl: qnomodocumque ad me-- )

lius, nam duplicicer poreíl: requiri aliquod rnedium

ad acquilirionem alicuius finis:primo ita ve licer cum

aliqua difficnltare acquir

atur fine cali medi

o, nihilo–

minus facilius cmn illo acquirerur:v.g.fine equo pof–

fom pedes in Calanm ab hac Limana vrbe proficifci,

ad ipfúmque populú peruc:nire, fed nihilominus

faci–

lius eques, quam pedes hoc efficiam, licct fa:piffime

pedices mulri hoc irtr conficianr viél:.is aliquibus dif–

ticulracibus qua: in imbecillioribus magna: vocanrur.

Secundo modo requiritur aliquod

~edium,ita

fine

Jldeph. de Pena.fiel, Phi/o[.

Tom,I.

illo Hect poffir Phyficc,nihilotninus funt tumm!e dif–

ñcultaces,vc raro,aut nunquam ille finis line talí me–

dio cornparernr'

hoc medium non dicitur ad

tne–

lius,fed neceifarium fimplicicer moraliter

non bare

barice,fed fari.enrer,.& ve Doél:ores loquuncur,(vr pa

tec ex notabil1) nob1s l0quendum

Ge;

Logica aurem

non <mm .Primo medio, fed cum fecundo refpeéh1 ac–

quilitionis fcientiarum annumeranda,& compucanda

eíl:,vnde non ad melius, nec fecuiidum quid, fed fim–

pliciter neceífaria rnoralirer, íi fapienrer loquendum

eíl:,iure optimo, vt in mea conclufione dicitur nomi–

nanda eíl: ad ralem acquifitionem.

C T.

VLT.

.Argumenta aduerfariorum dijfoluuntur.

prim~1rn

argurnentum.

c~ncedo m.áior~m,

7<J

. nego mmorem; ad probat10nem mmons nego

ma1orern, fed demus rotam euidentiarn fondari in

formali argumentatione , negamus tamen quod to–

ca1:11

hanc tribunt Logica, prxfertim cum fyllogifmi

pnma: figura:

lo lumine·naturali coonofcanrur,

hi Logica non indigeanrJed per eos pbotius

lit

inuen-

ta Logica, & produél:a.

Ad fecu?dum concedo rnaiorem,

diíl:inguo mi- 7

11orem, qum procedat cognofcendo fe fcire ex vi eui–

denri~

principiorum Logica:: ratm'im,nego; D1aleél:i–

c::e,vel cuiuféurnque

fcienri~,

concedo ; nain ad hoc,

vr aliquis habeat euidentiam,

cognoícar fe fcire,

fo~cit

euidenria propria cuiufcumque fcienti::e, quia

vc1

perfeél:um lumen feip!l1111 rnanifeíl:ar.

Ad illud aurern de demonfirarione dicimus,

fuffi.

?'ll

cere,vc cognofcamus in aél:u exercico

elfe

demonfira–

tionem , cognofcendo eife euidenrem rariocinatio–

nem cognitionem nollram;quod ex vi euidcnricr cu.

iufcumque fcienrix,& ex euid.emia obieéb iplius po–

reíl: acquiri,& ex clarirare conneétionis u:-rminorum,

propoGtionum formalium,& non eíl: necelfe quod

· in

communi,

in aél:u

lign~to

cognofcamus,qu1d

lit:

dew

ílratio, & quid eius definitio.

- ~

d terrium concedo maiorcrn,

diíl:inguo mino-

tem, non poreíl: cognofci ; rem alicer fe habere non

poife iH aél:u exercico,

fola Logica naturali, nego;

non poteíl: cognofci in aél:u íignaro,tranfeat, intelle–

(i:us enim in aétu exercito poteíl: fcire, rem alirer

haberc: non poffe, pr::ecipue in hac, velilla cognitio–

he,eriarníi formalirer ignorer, quod

fir

coníequencia,;

quid

lit

illario, quid

íir

modus ,

figura, pra::íením

curn fyllogifmi prima: figuree

lo lumihe

I:rnturali

co•

gnofci poffinr.

Ad quarrnm concedo tnaiorem,minorem

diíl:íngtio,

741

fine Logíca,&c. moralirer,concedo;Ph1fice,nego.

Ad a.rgumenrum fecundre fencenrioe concedo ma–

iorem, & diíl:inguo minorern, non poteíl: moralim:

concedo, Phylicc, nego.

Deinde refpondeo fccundo,dando maiorem,& di-

fünguendo minorern; ordo conclufionum, &c. non

poteíl: cog1rnfci fine arre reducendi , co$nita in aétu

fignaro, nego; cognira in

aél~

exerciro, :oncedo,

quamuis enim quis ígnoret, quid

lit

refolu1:10,

re:

duélio arrificialis,refoluec tarnen,

reducec natorah

lurnine concduGdnes ad foa principia;prrererea eriam–

concedamus non poífe incelleélum efficer<;! redu-

. él:ionem concluíionum imperfcélre figura:, fecunda:–

cilic::ct,& rertire,nihil contra nos, dicimus enim con–

lufiones deduélas in his figuris poífe deduci in pri..

a figura , eodem vel diuerfo modo • hoc eíl: medio,

1ure figura naturali lumine paree.quia,. vr inquit Phi-

, ofophus ,primo poíler.

c.5.

otnnia qua:íl:ionú genera.

;i.ncur in

~niuerfali

affirfuatiua in Barbara, vniuerfali.

egatiua

Celarern> Darij,

Ferio, &c.

Q..v

T·