4,¡6
Phyfica
Difp.
X.
dcns illud fupcradditum , quam primum, cui fuper•
addicur.
44
Neque Ít1bíl:antia, quia illa nullo modo poteíl:
e{fe
intriníeca accidenti
ex
co quod minime poffit, am in–
formare illud, aut inha:rere ipfi ; vnde folum debe.f
rer affiíl:ere accidemi ;
~tqui
ipía fubíl:amia produ–
cens, vr cauía pnnc1pahs, qua: deberct addere illam
fobíl:antiam , potcíl: affiíl:ere per íeipfam: ergo nort
?ebet addere aliam , qua:
a~íl:at
accidenti , íed per;fc
1pfam facere,
affiíl~ndo
acc1denti, quod per aliam
fa–
ceret pra:cipuc , quia fi adderet aliam fubfranriam,
!1ºn elfer prima '.ubílamia cauía principalis, qua: ad–
muar, & eleuat mílrumenmm , faciendo, vt focum
concurrat, quia hoc faccrer íubíl:antia fuperaddira,
&
npn fubílantia íuperaddem : ergo illa,
&
non h<Ec,
~~~~.cauía
principalis' quod
en
contra prreíuppo-
45
Idem etiam cueni.t in inílrumenco diuino alTúmp-
to ad creandum ; quia nulla cnutas creara poteíl: addi
in~r~~enco,
racione cuius poait
elfo
proportionacum
pnnc1p1um.,, ad produccndum ex nihilo, cum Cola in–
finita potentia Dei habear illam
proponion~m
ad
creationem, & idem cíl: de inílrnmelllo adcxpellen–
dos da:mones , quia vt benc ait D. Thomas ha:c
adeo Íuperant ordinem omncm creacum , vr nqn
poffit reperiri aliqua creacura , quz proporrionem
Jubcat ,
&
connaruraliter producat huiuímodi ef–
fcél:us.
~taque
mnc dicitur aliquin connaturali modo ope–
ran , quando operacur modo q110 poceíl: , icavt non
habeat aliurn, quo poffit operari pra:cer illum, & cum
accidens non babear alium modum operandi fubfhn–
tiam , nifi per eleuationem aél:uakm, fine aliqua in–
fufione in aél:u primo, inde eíl:, quod connaturali mo–
do dicamr operari , & ídem eíl: de aliis iníl:rumcntis, .
c\.e
quibus nuper egimus; quod aliter euenit in intclle–
él:u, & voluntate, qua: pocentia: vitalesd1cuntur pta:–
ternaturali modo operari , quando fine habitibus ope–
ramr íolum per cxrtinrecum auxilió,quia capaces funt
alterius cleuationis, Ícilicct per infufionem intriníc–
cam habituum,quz dcuatio perfeélior eíl:, quia per-
1nanentior alia per modum cranfcnntis, qua: eíl: íolum
medio concm[u, (cu auxilio aéluali.
SE C T
10
vlcima.
Argumenta aduerfaria foluuntur.
4 6
AD
primum argumentum reípondetur breuitcr
.
(Longius enim de illo agcmus,dum de concuríu
cauía: prima: rcípeél:u cauía: fecunda: rraél:abitW') quod
inílrumelllum non dicimr agere ve mocum
a
cauía
principali ex co quod femper
fic
nccerrarium , vt rcci–
piat aliquam vinutem ante operationcm,Íed quiaooo–
pcrando,
&
concurrcndo fimul cum caufa principali
cleuatur ab ipfa aél:uali cleuatio11c ad prod1 ccndum
id, quod fine illa non poílet produccrc inflrumentum;
vuele mótio illa non efl aél:io cliuería ab opcrauone,ad
quam limul concurrit cum
c~uía
principali; vocamr
antem motio, quia ex vi illius cleuaturereatura adal–
tiorem rarionem¡ cum autem in reliquis cle11Jtionibus
moueamr íubieél:um eleuacum, inde eíl, vt ab illis ad
hanc refundatur denominario morionis.
Ad Íecundum,nego vniuerfalirer per·omnem eleua–
tionem fieri i íl:rnmenrum porens , nam fi eleuatio
all:ualis folum eíl:, non
lit
potcns per illam , (ed íolum
per eamconfütuitur in cffeopenoris effcélum princi–
palem;potensamcm confümitur rer affi íl:entiam Dei
volcncis cleuare inflrumcntum
aél:ualit~r
ad operan-
De e!euatione inftrumenti.
dum cum illo effcél:um íupcriorem inílrumento,& ih–
cenmm
a
Íeipío.
Dices,antc illam voluncatem Dei,cauía creara non
erat pocens,& poíl: illam eíl: potcns: ergo accipit ali–
quid intriníccum.
Nulla eíl: con(equenria, vt rcél:c docet Hurtado;nam
in igne Babylonico nihil i1min[ecc rcccptum eíl: , aut
amiífum,quando talis ignis pocuit,aut non pocuit com–
burerc pueros;rario efl,quia potensdicit,& imriníccam
porenuam obedienrialem aél:iuam,& connotar cxcrin–
iCcacomprinc1pia.
a
quibus in operando depender,
&
quia manentc 111tri11Ícca vinutc poreíl: adcílc, aut ab–
erre 'feu deficere extriníccum comprincipium ' ideo
fine intrinfeca mutatione potefl erre vel potens' ve!
impoccns , ve fi
tu
íolus non potes tolkre e [olo mag–
num pondus, & tibi coniungantur foci
j,
fiorim faéh1s
es potens ad illud pondus íulhncndum,, per quam
ío–
ciorum coniunél:ionem nihil intrinfeoom acccpifü,
&
etiam patet in igne , qui fine iuuamine,
&
allifientia
ex1rinfccacauía: prima: non poteíl: operan, & cum illa
poteíl: ' per quam nihil intrinfccum accipit
a
cau(a
pnma.
Neq\le bine (equitur aliquid, quod faueac Pclagio,
vt perperam arbicratur Zumel, quia non damus in re–
bus vinutem, qua: ex narnra ftia petar tanquam debi–
tum ipfi complcri per auxilium Íupernaturalc , fed po–
tius negamus,id tamen quod nacura: negamtls,conce–
dimus Deo , vt iplc nccerrario faceri tenemr in po–
tencia paffiua,
&
in
voluncate ,
&
intcllcél:u reípeél:u
aél:us vitalisfopernaturalis,íolum enim conccdimus ca•
pacitacem in natura, qua: non repugnamia communi–
cer dicitur ad hoc,vt Deus fine dcbico ex parte
creacur~
{¡
voluerir,eleuct illam ad producendum clfellus íupe–
riores ipfi creatura:,
&
leg1bus nacurahbus quo faluca
manent argumenta Caictani.
Ad primum argumcnrnm P.Rubij nego quod po•
tentia obedie
ntialis non tribuat aél:iuitatcm fopr<1 ex–
plicacam iníl:
rumentis.Ad probationem dico;deceptos
erre aducrfarios ex Cola Ípccie loquutionis palliu:E infe–
rendo veram potcnciam paffiuam;nam ha:c vox poten–
tia: obedientialis atcribma rebus inanimaris, aliquid
metaphor<¡ inuoluit,nam h" res non ita poílunt obedi–
re,vt alterius imperium prius percipiant, & deinde ex•
íequantm;quomodo potencia obedicndi vi dcmr inclu..
dere potentiam recipicndi notitiam imperij Íuperioris,
co modo,quo res animara: obed1Lmt, res autcm inani–
mata: non cum hac propcietate obcdire dicuncur, [ed
metaphorid:;quia ad nmumdiuina: voluntaris, vel re–
cipiunt,vcl agunt quod Dcus vulc;atque hinc fü,vt
li–
ch ctearnra.dicatur vbedire Deo,vel !i1bordinari illi in
agendo,vel dirigi ab eo,& Ílmilia, qua: paffiui: fignili•
camur, nibilominus his verbis non indicatur aliqua
vera paffio,& confequcmcr nec potencia paffiua crea–
tura:,[ed íolum vel dependcntia,quam
a
Deo habet in
agendo, vel concomirantia neccílaria,
&
íubordinatio
qua:dam inter aél:ionem cius,& diuinam volumatcm,
vr bac pofita, illa íl:arim ponatur, quo tandcm
fit,
vt
licl:t potencia dicarnr obcdiemialis , quafi per meta–
phoram, vt dixi, & per denominationem extriníccam
vt per eam explicetur , & modus operandi talis po–
ccnti:e,
&
qualis
lit
all:us cius, nihilmninus
fit
ve–
rum principium, vel agendi, vd recipiendi: ex illa
ergo denominati.one. obediencial!s
~olligi
non porell:
poccntiam obcd1enualem vr lic hm1tatam
ctTc
ad ra•
tionem potencia: pa!Iiua:. Exemplo declarari po–
teíl:
; nam potencia motiua , qua:
el\:
in membris
corpotis : humani
quatenus
íubordinamr .appcci–
tui , am voluntati , &
pra:ferrim quarenu$ pee
artem dirigi potdl , fine:
inconucnienti d1ci po–
teíl: potentia
obedicntiaJis , quia quantum eR:
e~