1-JZ
Phyíica Difp. X l.
pee vos rales ida:a: funt crcatur:t: poffibiles:crgo Deus
oomplctOr pcr cceatucas in
erre
cauía: intcllcélualis,
ac proinde erit cauía incompleta fine illis,quod cll
CÓ·
tra íummam perfcél:iencm diuinam,quod !ic demon–
firamr,quia ideo,& non propter aliam racioncmDeus
dl
complctiffimus in
e!IC
entis, & finalis,&
e
contra
~on
potcll
clfc
cauía matcrialis,
&
formalis,qu:c funt
1ncomplet:ccau[c¡,quia Dcus in quocumqueclle,quod
habet'cll íummc,& infinitc perfell:us,atqui Deus ha–
b:r clfc op:ratiui imclleélualitel' : ergo in eo dfe ell
infinitc ac íumme perfcll:us : erao in eo
elfc
ell com–
pletiffima caufa,& iu
fe,
ac
ex[~
laabet omnem íuffi–
cienri.amfine creaturis ad operandum inrelleélualiter:
ergo 1d:ca: feu exemplaria fine quibus non clfet com·
~~~s~aufa
in co elfc non íunt crcatura:, ícd ipíc
1
+
Q!!ano,pr?batur principalitcr,quia in omni gene-
re caufa: exmnfec::e ficut datur cauía fecunda ctiam
·da~r
cauía prima,& ficut cauía fecunda cll cm crea–
tum
~
finitum , l.imitatum,
&
parcicipatum, ira cau–
fa pnma
cll
cns 1ncrcatum , infinitum , illimiramm
infinite perfcélum,
&
ipfe Deus, ita vt fecunda cau
fa
minime compleat primam in Íuo dfe, quod exemplis
patet,nam dame cauía cfficicns fccunda,qua:
cll:
crea–
tura, & cauía prima,
qua:ada:quacc cll Dcus,minimé–
que
~omplc~a
in fuo
ee.reper c.rcatam virtmcm,fcd pee
?mn1porent1am conlhtu1tuc
111
erre
cau[a: cfficientis,
Ita
c~uía
finalis
fecu~da
ell cauía crcata,&cai;fa prima
fina lis
dl:
Deus,
&
111
erre caufa: finalis minimc com–
plemr pee crcaturam.
Sed .genus caufa: exemplaris ell extriníccum :ergo
danrur
111
cogenece caufa prima,& fccunda,itavt cau–
C
a .r.xempbcis íecLmda !ic creatuca,& cau
Ca
exemplaris
~
n.ma~t D~us,& rat~o
ell,quia cauía fecunda cfl: pac–
t1c1~~~10
pnm:e,atqm dame caufa lccunda exemplaris
pamc1pata : ergo datuc caufa prima imparticipa–
t~
exemplacis , qua:
fit
Dcus ,
&
a
qua pmici–
f}l'Ct fccun¡\a ,
fed caufa exemplaris prima cfl:
tdxa Dei : ergo id:za Dei efl: Deus
,
&
non crca–
rura.
~inro,
€auía exemplaris dirigir caufam intclle–
ll:ualitcc opcrariuam;ad hoc enim datur,vt dirigat ta–
lcm caufam,ícd crcatura non potcll dicigece Deú,quia
dicigcre efl: qua!i doccre,& illuminare,& creatura nó
potcll illuminare Deum,quia lumen dcbct erre
in
eo–
dcm ordine,acell ces illuminata,& ideo lumen corpO–
reum non potefl: illuminarc Angclum,ac proindc An–
gdus indigec luminc fpirituali, & Angclico, res enirn
Corporca fumine corporeo i\luminatur, Vt
a
luce fo!is,
ignis,& llcllarum,v.g.illuminantur horno, cquus, pa–
cics,& arbor,imo licl:t inrcllcfüo humana,& habitus
fcientificus hominis, habeant rationem fpiritualiratis
non poffimr illuminare Angclum, quia cfl: in ocd.ine
fopcriori,Angclus,v.g. in ordinc puci [picitus, fed om–
ne lumencreamm Gue !ir humanum, fiuc:Angclicum
ell in difl:inél:o ordine, ac cfl: Dcus: ergo rrullo modo
potell illuminare Deum,ncque induece vilo modo ra–
rationcm d!rigentis ipíum. Deinde, quia dicigerc: efl:
munus fupcriocis in ea catione,qua dirigir;& ideo fe–
cundum D.Dionylium nullus Angclus inferior illu–
mmar, fcu dicigit fopeciocem
,
imo
e
contra fopecior
Angelus illuminat inferiorcm,& dicigit illum,fcd nul-
1a
creatura poffibilis in oullo cafo,
&
in nulla catione,
&
nullo modo porell cíl"cíupcrior refpell:u Dei, fed
potius en infinitc inferior refpcélu illius : ergo nulla
crcamra poffibilis potell dirigere Deum nec quafi il–
lu".'ina~e
mum, ac proinde nulla cratura poffibilis po–
tcm
elle
1da:a.íeu exemplac Dei.
J
5
extb,omnis caufa connatutaliseffeélus extrinfeca,
&
completa in
ea
catione,qua cauía efl:,e(\ perfcélior
Ve Caufa exemplari.
Cuo effeélu;vt latiffimc probamm mancttraét.dc prin–
cipiis in Logica , quapropm Deus, qui cfl: finis om–
nium crcamratum ell pcrfcll:ior om111bus illis, & ho–
roo, qui ell finis om111um creaturarum corporearum
ell perfefüoc omnibus illis. ltem emnis caufo effi–
ciens in ca cariQne qua caufa cfficiens principalis ell
ell pcrfeélior foo dfeélu , quia dfeél:us in ca carione,
qua cffcél:us indiget caufa, &,caufa non indiget effe–
ll:u, itcm effel\us dependct
a
cauía' & npn
e
contra;
arqui indigentia,
&
dependentia dicunt imperfeélio.
ncm in indigente,& dependente,
&
!ic omnis crcztu–
ra, quia depender
a
Deo ell
impcrf~élior
illo , imo fi
vna per(ona diuina deprnderet ab alía dfet imperfc–
füor illa : ergo omnis effeél:us ea rationc qua
d~él:us
efi,ell iaiperfeélior fua cauía,fcd cauía t xemplaris di–
uina efl: caufa rcalis omnium creamratum exlfienrium
quatenus exi!lcmiu1u, vt Angelotum,hominum,
&c.
ergocfl: pcrfeélioromnibllsillis,arqui poffibilitas crca–
turarum , quia ell negatio ell impcrfeéijffima ratio,
imo etiamli !ic pafitiua, cum tantum lit po!iciua in
aél:u !ignaro , •.& non in all:u exercito fine dubio cll
imperfeélioc crcamris exifientibus quatenus talibus,
&
minimllm Angclus exi!lens,
&
produélus excedit
imperfcltionc íuam po!fibilitatcm tanquam includens
fuum incluíum, quia Angclus exifiens includit foam
poilibilicatcm ,
&
a~dit
fupcr illam ÍU:.m exU(en–
tiam
: ergo poffibi\icas rerum non potefl:
erre
cauía exemplaris , feu id:ca creaturarum exifieo–
tium.
Dices , Angelum polfe pcoducere pcr artem, fcn
intelleélu3litec, itcm horno artifcx potcfi pcoduccrc
accificiosc fiatuam aliquam , (eu effcll:um, qui ex eo
quod [ubfiantialis effclh1s ell , excedit in perfcél:ionc
cauíam exemplaccm Angelicam ,
&
humanam : ergo
falíum eft dicere cauíam excmplarem, íeu idream effc
perfeétioccrn cffcélu, cum in ca(u iam po!ito cauía
exemplacis lit accidens,nimirum intclleél:io humana,
Angelica,& cffeélus
a
e
ali cxemplari pendens !ic íub–
fiamia.
Sed contra.quia in effcélu artificiali duplex cffe po-
t
6
tell concipi : aliud e!fe
~11
íubfianrialc •
&
hoc erre
non pcoducitur , nequc ab Angclo , neque ab ho–
mine mificialitec '
&
pee excmplar : a:Liud erre
di:
elfe arcificiale , quod
confifl:it in modo illo
fi.
gura:,
&
forma:, & hoc
dfc
proficiícirur ,
&
depen–
der ah exemplari cauÍa?,& in hoc erre dcbct fieri com–
paratio cum cauía exemplari , atqni cauía excm–
pluris, quia emitas ccalis Cpicimalis en, cxcedit abfo.
IUle in pecfelticme illud effe 2rtificiale , quod produ–
cituc io effeélu actificiali, quia illud clfe mificialc ell
dfe morale,vel Ípirimale,vcl corpo1cum, modus enim
abfolute fuperatuc in pcrfeél:ionc
a
re : ergo caufa
exemplacis fempcc exccdit in pccfeél:ionc luum ef–
feélum.
Vltimo , lic probatuc canía cxemplacis deber e!J'e
17.
falrem reprefcntaciuc, & intcntionalitcr formalicer,
ciufde~
rationis cum exemplato, arqni poffibiliras
creatura: nec phy!icc, nec inrentionaliter , gcc
repr~fentatiue ell eiuídem cationis cum exi!lemia, irno
on\nino alterius rationis entitatiuc , quia poilibilitas
ell potentia Logica ,
&
exifl:emia aél:us , poffibilitas
ell negatio,
&
exi!lentia po!itiua emitas; denique in–
u:ntionalitcc, quia poflibllitas minimc repra:fenrat
exifientiam : ego poffibilitas creatura: non
c(l:
caufa
cxemplacis, Íeu id:ua diuina.
Secundá conclu!io. Effentia diuina
non~
exem–
plar, neque idrea, fed <00gnitio diuina quatenus repn;–
fentat
cre~turas.Hirc
conclufio ell contra fentcnriam.
P.Arrub.Fercarienf.&c.
Probamr primo, authoritate·Augufi. qui loco illo
fupra