450
Phyíica
Diíp.·
X
l.
7 Secúda [entéda afferit,ida:a diuiná aut cxéplar creatu–
ra:
formalircr nó clfc cognitionédininá eiu[dé creatu–
ra:;
fed ponusdininá ip[am [uhíl:antia ca ratione,qna in
fua virturecxi:quutiua illam continet,atq;[ccundú hác
rationem ab eadem crl!atura c!l imutabilis,lra P.Arrub.
1.
p. qua:!l.
J
5.dubJuper q.15. quid
Cit
ida:a,,num.
5.
cirat pro
fe
Caietanum,.1Egid1um,Henricum,
&
Fer–
raram.
Probatur, quia cognitio in creaturas tendit,creatura
omnis effcmialiter e!l imitatio qua:dam [ure cau[a: exé–
plaris , quare diuina cognitio in cam rendir tanquam
in rem
,
qua: .per imiradoncm ciu[dcm exemplaris
fieri poffc videbarnnur, ip[a 1gitur cognitio Dei provt
direéH: fertur
ad
creaturam prreíupponit illius cxcm–
plar, quarc ipCaformalitcr provt eíl: creacurarnm co–
gnitio cífe non poteíl: illarnm exemplar,diuina autcm
-íubíl:antia quatenus continet creaturas eíl: imirabilis
il–
lis,
&
íic
eíl: cxemplar eorum.
SE C T I O 1I.
Noftrafententia ponitur.
g
pRima concluGo. Idea,Ícn caufa exemplaris ín D co
non funt creaturre poffibiles, feu concepms obie–
él:iuus, fcd potius concepcus formalis,Ícu cognitio di–
uina reprre(cntans crearuras fccunclum efle formale il–
larum¡hrec eíl: communior íenteni:ia inter D D. & ideo
data opera ab illisnumerandis íuperfedco,vidcantur in
P.Franc. Suarez, defendit eam D.Thom: apcrte 1.p.
q.1
f.
vbí agit de ida:is dininis.
Probacur primo,ex D.Aug.lib.8 5. q . q. 1
6.
vbi fic
ait:($unt namque iíl:a: principales forma: qua:dan),vel
raciones rernm íl:abilcs, arque incommutabilcs, qua:
ipf:c formara: nó [unt,ac pee hoc a:tcma:,ac femper eo–
oem modo [c[c habentes, qme in diuina intdligemia,
feu intcllcél:u intrinfecc continenmr, & cum ipfa: ne–
queociamur,neque inrereant,fccundum eas tamen for–
mad dicitur,omae quod oriri
&
interire pote!l, & orn–
ne quod eritur & intetiic;]& paulo
po!l,[~is
amé rc–
ligioíus, & vera :rcligione imbutus negare tamen au–
dear,imo non ctiam profireatur omnia,qua: Ílmt,id eíl:,
qua:cumque in fuo genere propria quadam natma có–
tinenmr,vt Gut,Deo aurore
clfe
procteata , coque aLJ–
tore omnia,qua: viuunt viucre; atqne vninerfalcm re–
tum incolumitatem,ordinemque ipfum , quo ea, qua:
mutanmr íuos temporales curíus cerro moderamine,
celebranr fummi Dei legibus contincri, & gubemari?
quo coníl:imro,atque concdfo,quis audeat dicere Deú
irrationabilirer omnia condidi[e,quod
íi
reél:e dici ,
&
credi non potcíl:,reíl:atvt omnia racione infinita lintcó–
dita,íingula:igimí: propriis íunt creata rationibus. Has
amem cationes infiniras,vbi arbitrandum
el'I:
elfe
niCi
in ipfa mente creacoris ¡non enim extra fe quicquam
poGrum intuebatur,vr fecnndum id coníl:ituerct,quod
con!lituebat;nam hoc operad facrilegum eíl:,
~od
íi
ha: recum omnium creádarú creatarúue raciones in di–
uina mente conrinentar,neque in diuina méce quicquá
niíi diuinum, a:temum,atque incómucabilc.poteíl: cffe
atq; has rcrum raciones principales ap_pellat 1d:eas Pla–
to,non folum [une id:ea:,fed ipfre verre cffe, quia a:ter–
n:c funr,& eiurmodi, arque incommntabilcs manenc,
quarum participadone fir,vrfit quidquid dl quoquo–
modo eíl:,[ed aniffi.l rarionalis inter eas res;qua: funt
a
Deo condira: onmia fuperat,& Deo proxim;i cíl:,quádo
pura dl:,ciquequanmm charitate coha:ferit,in tantum
ab co lurnine illo intdlig;bili perfu[a quoclammodo
il–
luíl:rara cernir iíl:as rationcs;quacú viGone
lit
beniffi–
rna,quas rationcs,!inc idxas,íiue formas,Guc
r
pcci\!s,&
V; Caufa exemplari.
vocare,& multis appcllarc concedimr nominibus.
]Sic
D.Auguíl:.formalicer.
.
Ex
quibus omnibus verbi5 Ge argumentor. Multa
9
prxdicata,Íeu amibura mbuit D.Th.his
ida:is.fcucxé–
plaribns d1uinis , qua: creaturis poffibilibus ,
&
obie–
él:is non conueniunt;fed folum de coacepcibus formali–
bus diuinis,feu incelleél:10AibL1s increatis pr:rdicantm:
ergo ha:c porius,quá creatura: poffibiles fo11t id:ra: di–
uina: , fcu excmplaria. AJ1tecedcns Ge probamr , quia
creatura: pofüblles nec ÍUnt proprié in menee Dei, feu
in intelleél:u diuino,& quod clanu• ,
&
certius efi non
funt intrin[ccc in illo,[ed folum fe habcnc extrin[ccc
rcípeél;u intclleél:us Dei,vtpoce obieél:um illius, atqui
D.Aug.cxprclfe,
&
formahcer ait ida:as ell'e intrinfecc
in inrdlcél:u D ei,vt patetcx illis verbis:[quz in diuina
iacelligentia intriníece continenmr , & ex alio capite
intelleél:ioncs diuinx inmnícci: pcr idemitatcm font in
mente diuina}:ergo pra:dicata [cu atmbuta aliqua tri–
buir D .Ang.excmplaribus diuinis , qua: non creaturis
poffibihbus,fed folum cognitionibus dimnis conuenire
poífunt.
Dcinde vocat ida:am diuiuam infinitam racionero,
atqui creatura poffibilis nullo modo eíl: infinita,neque
poceíl: aliqua racione vocari ratio,& ex alio capire in–
rdleél:io diuina e
ti:
rario infinita propriiffimc:ergo.
..Pn;rcrea ait ,A.ug.o:nnia entia creara foum elle par-
1 G
tlClpare
a
talibus rac1onib11s,feu idc¡isJ ed acrcatura pof–
fibili n6 poteíl: exiíl:entia creaturaz aél:uahs participari,
tum
quia in illa non cótinenrur exiflétia eminentcr, cü
p0ffibilitas Ge
im~erfcél:ior
exiíl:entia; nec virmaliter,
quia poffib1hcas
no1~
cíl:
v
irms producédi,nec formaliter
cum exiíl:entia
Gr
poíiuua,& pollibilitas ncgauo,imo
eciamfi
fit
poGtiua poliibili as , ell tamen diucr(a: ra–
tionis ac efi exi íl:cnria,ac proinde non. potefi contíne-
re formaliter illam.
ltcm creatma poffibilis non eíl: quiddiuinum,vtait
cffe ida:am , imeikétio amem Dei c!l diuina,imo ipfe
Deus.
Dcinde ait Cherub.Doél:.viGs rationibus ida:alibus
animas bcatificari, atquifolo vifo Deo,& nó viGs crea–
mris beatificarur anima:crgomlllra prcadicara,&c.
1'andcm , quia facrilegnmaic cae , dicere Deum,vt
quidqu:nn faciat aliquid extra (e cognofcere,tanquam
exemplar ex eo,quod Dens libi fufficiens
fit
ad produ–
céilum mtelleé'cualitcr,cum
fit
ínfinirus , & non indi–
gear aliquo extra fo;arqui creatura: poffibiles ÍUnt ex–
tra Dcum:ergo non refpicit illas, vt exemplaria ; fcd
fuam cognicioncm.
Sccundo,ex eodem D .Aug.probo eandem veritaté
11.enim de ciu.Dci
c.z9.Gcait:ln veibo Dei elle cau–
fas ratione[que rerum tecnndum qu3s faél:a: Cune in có–
municabiliter permanentes , quod dici non potuit nifi
proprer ida::a-s incrcatas,[eu que; fint ipfe Deus,&
ll.deciuir c.> 5
.&
i6.dicit ldc;as eífe principales
form~s,vd
rationes rerum íl:abil , arque incommutabiles,qut,: ip–
Ít;
formara: non funt, ac per hoc a:teme,ac
r~mper
codé
mod0 fe habentcs,c;¡ua: in diuina intclligentia continé–
tur intrinfccc,atqui creatura: poffibiles,ncc funr forma:
nec íunt inrrin[ecc in mente diuina : ergo nullo modo
funt caufx exemplares.
Tandem craél:. Lin loan.ira exponit verba
illa,~ocl
faél:um cíl: in ipfo vita ernr:Q!!ia quod faél:nm efi in
Deo habct rati0ncm,qna: vita Dei e!l,idque dcdarat
cxcmplo artificis,qui in arre foa habet arcam , qua:: in
arre inquit vira cíl: , quia viuit anima arrificis, vicam
appellat in arrificc , quia
~!lo.pus
v.ita:,in De?
·=utcm~
quia e!l ipfe concep<t1sDc1,qm dl: vita pcr
efsec1a.Eo~c
modo exponir l)ocl1b,6 5.q.t
G.&
lib.
5.de Gen.adlit~
c. 13.Gmilircr
id<l'~S
voco diuinas,
incómur:b:le~~e';"
nafqne.rariones,& ranm c. Id,. ratione illaru 1ntellig1t
ícri~tu~