0000747689

Q_g,reft.

Vltima.

Quidjlu!euatio inftrumenfi..

441

intrinfecam , vt in exemplo poíiro de v_ifu,

fpecie

Deind~

!pfe Patee ,füernus ge

eransVerbum diuj.

impreffa patct; aliquando

v~ro

per rat1oncm ranmm hum,& F1lmsgen1tus_a Patee intime exill:um in lapi-

affilkntem fiue cxtrinÍecc c1rcumíl:arem;& quoad hoc de:ergo generatlO d1u111a' qua ptoducitur Verbum

cxrrin[cce

denomii~antem,

vt intcllcél:us bcad

dic~r~r

Parre, deber amibni la.pidi ,

hominibus ,,íiquidem

conll:imi in all:u pmno ad v1dend11m Deum pcr d1m- Pater , íic generans F1lium , affifüt lapidi,

omni-

nam

~líci_u!arn.

Raci_o

~~tem hui~s

el!:,

q11i~

quando bus creamns, qua: omni.a fum abfurda Deinde ipíum

aliqmd d1c1mr

~onfhm1

a~ll

pnmo per alind

íot~i:n

vacuum, & tenebrre,

qmbu~

affill:ebat Dcus, quando

quia complet vuu all:1uam cms, runc 1Jlud fic contti- creabat ca:lum, & rerram,d1cerentur creare mundum,

tutum non denominatur

agens, vd

all:iuum prrecisc

Cola affiíl:entia opcramis fufficcrct ad talcm denomi–

ratione alteriusformre, vel rationis ilfi affiíl:emis; fed mtioncm, íiquidem illis affiíl: bar omnipotentia ope–

rarione aéli1Jitatis , quam pct Íuam emitatcm haber, rans mundum; atqni hoc eíl: falfiffimum : erao mini–

faltcm inchoatiuc , neque effeébus, fcu aébo pender me eíl: dicendum, quod fola affiílentia

opera~tis

íuffi–

rr:i:cisc per Íc

Cola entitate ' íeu forma extrinfec11s ciar ad denominatlonem opcrandi,etiamli in rc,cui aí–

coníl:imentc aliam in aél:u primo ; fcd ctiam pender fiíl:ic,nulla Íupponatur,ncc adrequata , nccinadrequaca

dficicnter ,

pet

ab alia re , q

LIX

in aél:u primo

potentia.

con!litl\i dicimr, vt in

cxem~lo

po_lico vifio

b~arifica

V:rgeo amplius ex illo

princi~io,

quod nihil potefi

non ramum pender ah efrentta d1L11na

fcd cttam ab dfe 111

~élu

l.ecundo , nih pr:c 1melligatur potens in

ipromet intcllcél:u hominis,

vcl

Angcli beati, qui non aél:u pnmo mhil cnim efr porens in aélu primo, niú

dicimr principium efficiens

viíioni~

propter cffi- in quamum haber potentiam afüua1¡J-, quia potens

dcnriam df'cmi:r diuinre , vr íic; ll:d proprer efficien- cfr concremm,cuius formalitas cll: porentia; íicur for–

tiam ,

influx11rn , qucm pcr propriani endtatcm malitas albi cíl: albedo ; arqui omnc conctemm habet

haber.

formaliratém per quam coníl:ímitur in dfe talis con-

Deniqucin hoc poll:criori modo coníl:irurionis in concreti: ergo potcns haber potcmiam ranqnam for-

aél:u primo non cam vnum per aliud , fi res attenre maliratem, per quamconll:imimr in

ctfe

potentis; fed

ccníidercmr,in aél:u primo coníl:ituitur quoad rcm ip- dupliciter poteíl: concrcmm habcre íuum abílraél:um,

fam,quam ex vtroqucconrurgit vnus inregcr,& com- feu formalitatcm primo per idcntiratem, fecundo pcr

plerus aél:u&primus refpeél:u aél:ionis, vel effeél:us¡ac informationem imrinfecam; quia potensell: concrc–

diccremus

cffcél:ibus aél:ionum caufarum fecunda- tum intrinfccum:fed a!Iiílentia !Ola exrinfcea nó potcll:

rnm

age~s

in aéh1 primo cop1pletc,

integre coníl:i- coníl:iruere inrriníecú concrerum:ergo affill:entia Cola

tui

virrutibus caufre fecunda: , & cauía: prim:c con- extrin(cca potemire non potcll: confhtuere in effc con–

iunél:is,

íubordinatis in ordinc ad eadcm aél:ioncm, creti potemis.

quam11is qnoad dcnominationem, quando vna ex iis

Confirmatur, quia eífeoporatiuum, & e(fe potens

caufis

dl:

incompleta, & iníufliciens in íuo ordinc ad operari cíl: pcrfeél:io intrinfcca íccúdum íllud D. 1Dyo–

cffoél:um íecundum propriarn rationem eius efficien- niíij:Bonum el\: communicariuum fui per produél:io–

dam,tunc dicatur vna confütuere alreram in aél:u pri- nem , communicare cuim effe,

producere in gcne–

mo completo,

proximo, quia illt adiungitur ad eam

caul:.C ef!icientis fynonyma Íunt ; fed denominatia

inuandam,

eleuandam ad ralcm modum agcndi, exrrinÍeca, qualis eíl: ailiílemia extriníeca affillentis

non cíl: camen dicendum , ncc

vcrc

dici porclt tune potencia: non efr perfcéHo in illo,c,¡i affifüt aliud:erge>

conll:icui cauíam in aél:u primo pcr folam denomi- talis affiífcntia nQll porcíl: confbmere potens.Excmpfo

tiationem e1miníecam,cum virrus',

emitas imrinÍC- manifcíl:arur_; nam quando

aq~1a

ell calida etiamfi illi

ca Gmul concurrar ad aél:um primum Comple¡111u con- affiílat nix, non pote!\: app llari potens ad infrigidan–

íl:ituendum.

dum, quia talis frigiclitas non cíl: intrinfeca , (edfo-

At vero, qua11do.coníl:it110

lit

poíl:criori modo,tunc lum extrinfeca;imo quando aqua cll: frigida , etiamli

fieri non poteíl: , vr aliquid coníliruamr in aélu primo illi affiíl:at ignis,non potcll diciporens ad ca\cfaciendú,

· pcr virtutem, feu enritatcm tamum cxrrinfecus

áili-

quia talis porentia.feu qua!itas calorisfolum cxtrinfccc

ll:cntem ; íed coníl:irui deber per propriam entira- affiíl:it.

tcm , ve\ rationem intriníccc informamem ; v11-

Vltimo d.cclaratur, ac demonílratur hoc, cum exi-

de cum hoc modo dicic;ant aducrfarij , coníl:imi di• mio noílro Doél:orc

·ex

diffcremia imcr duos modos

uina iníl:rumenta.falíiffima eíl: eoruln íententia,

conll:imtionis in aél:u primo;quia quando res,qua: ha–

probarur íic..

. .

?crin Íe

a~iquam

virmtcm _aél:iuam

~ dicir.~r

coníl:i'.ui

ll.

Primo,qu1~

fi ex eo folum , quod aílifrar

al1c~1,

ve!

aél:t~ pm~o.

per_affill:cm_1am

~ltenus

m ,

pot~íl: 1~-

ptoxima

vmusoperauux,

all:u operans aliqucm

\¡

pra:mrellig1 aliqua conmn-ébn , vcl dcnommano

eff~él:rnn

, illud cui affiíl:ar, &c. dicercmr operari íinc íufficiens quatenus virrus illa,

ve!

vt inchoata dicimr

dubio qua:cunque dit1ina opcratio atttibuerctur cuí- quaíi com¡>lcri,vcl

i~mari

con~orti~

alteri1o1s,

qua~cunquc creaturre,

qurecunque creatura opcrarerur q11am , vtfupra d1x1mus, propna rano, ve\ dcnom1-

omne id, quod Dei omnipotcntia operarnr;

vnolc

la- natio agentis, íeu aél:iui eriam

t~ncnon

íumatu,r ab

pis diceretur crearede faél:o ,

arbo~

fanél:i?care ani- illo

exrriní~eo d~nominam~

, fcd ab intrinfcca

a~iui

mam : patee h:ec fequcb, quia omn1porentta creans tare, qure

re 1pía foppo111tur

At Tero quando.m re

~él:ualitcr,

íanél:ificans animam,& glorificans Ían- nulla onmino virms aél:ualis intrinfeca reperimr non

él:os, intime ita a!Iifüt lapidibus, arboribus ,

ere-

potefr res extriníeca illi coniungi, vel affiíl:ere, vt il–

tcris crearuris,v(magis intime Gr in illis per eífenriam, lam adiuuet in agendo.' vt ex vtraquc c_onfl_cmr vnum

prre[cmiam,

pot~ndam, q11a~ .Jnaqu~quc

res

f~t c~mplctú~

agens,

1d~o

n.on

poreíl: 1b1_mtercederc;

in altera,

potcnt1a creara

111 re , cu1us potent1a

qua ext¡lnÍcca denom111at10,quru ad rauonem agen–

cíl:: ergo

¡¡

[ola affillentia exrrinícca rufli_cit. v_r

¡~,

[ulficiar,mulroq;1~1im1s por~!},

ibi

interue~ire ~liqu~d

quod operarur potentia, attribuamr rei, cm affifüt 11- v.n?e

Cumat~r

p(opna,& _inmníeca ?cnom111at10

a~e.)a, omncs creature

etiam imperfefüffima: operabuntur

tJS

111

aél:u pruno feu aélm1,& potcnus agerc;

ha:

emm

creuioncm animarum,& Anae\orum,fanétificationcm omnia idem [unr.

hominum,& glorificationem"beacomm,cum potentia

Deinde explica

tu~

hoc ipfom;nam fi

re[p~él:u

vnirnt

Dci,qure h:cc omnia operarur,intiiiic allifrat illis rcbus & ciu(dem

a~iónis,

dure alia= res it_a fe

~1abe~nt,

o.dlu1c

dum

i!IJ

operarur.

vna

tora vmus ,

qua pendet rah»

a~10,

aha vero

fecurrdull!