746346

Liber

tepentcm immcrgarnr , in ipfo repentis

~on~aéh1

aqua frígida coarél:_abimr; fi_camen drnnus

derineamr ampliabtmr,

m eolio aíll1rget, $1

idem vas aqua calida plenum in frigidam immer–

feris, ad ejus conraltum nonnihil affurget,exinde

comrahemr.

Occurrit cxinde objell:ioni qn:z: fieri poffer,

nempe

aqua in

<l!lhl

rarefierer naves magis mer–

gerenrur. O(lendir enim in aleo mari,& itl infulls

longius

cominen~i

remotis vix aquam alforgere

duobus pedibus , nempe fex millefima parce

fu.e

profundiraris;quare naves haccancum parte magis

demergi deberenr, qu:z: pars eíl tra modica,ur om–

nem li.tgiac obíervarionem. Conamr itetn proba–

re lunam in a:fiu macis nihil dficere, cum nec ca–

lorcm, ncc frigus producar. Rejicic icem id quod

communirer dicicur ofir

ca ali

aquc corpora in pié·

niluniis íucco pleniora

li.m

r. Affcric irem in ora

Cambaya: , Bengala:

nfula: Java: ofirea in ple–

nlluniis e{fe

v~cua,

quaruor am quinque poíl:

diebus plena effe, nernpe dum maximi fum zfius.

~tibns

fuppofitis,ica z!h1m maris explicar.

Sol calore fuo aquas rarcfacic , ica uc maxima

aqna: inmmefcencia fnb fole effe deber : quia au–

rcm fo! circirer ccllmis hemifpha:rium illuminar,

poíl:

horas

fo!

ei parci imminebic , quam excre–

mis r:tdiis primo cemporc acringebac, fubfiderque

inrerea mare in primo loco, non ranrnm ad con–

fuerum libramencum, íed eriam paulo infra, rur–

.fumquc aíccnder,eo fcre modo quo pcndula femcl

incirara,non ram cito quiefcenr:inrerea mare fub–

fidir in fecundo loco, interca dum afcendit in pri–

mo,ira uc fole poíl:

horas occnpante punél:um

primo loco oppofirum aqua alriilima efi in primo,

demiffa in fecundo.

Aqua igirur in locis oppoliris fimul elevamr,

in mediis demmefcir; quia ramcn calor non cíl:

accidens, quod lir al!ixum przfenci:c fu:c 'cauf.T,

hoc ell: quod dependear

íua caufa, ur non fi1bfi–

ll:ar aliquandiu fine illa, hic morus non fequimr

przcise illuminarionem , ira ur mare nonnihil

quieícar inrer fluxum

refü1xum, proprercaque

a:íl:ns non recurrunt cadem hora przcise, fcd re–

rardanr n'lhus quadramibus , voluirque Deus

11t

luna fimilcm habcrer rcrardarioncm , m elfer

li–

gnum hujus morus.

Ira amcm explicar fecundam periodum.Sol ro–

ram rellurcm circuir inrra 14 horas, fed a:íl:us non

perficirur nili inrra

horas

min. 48, ideoque

fol calorc fuo fecundo die aquas calefacir,dum ad–

huc fubfidunr , qui morns, quia comrarii

Cune,

invicem dcíl:ruum. Tercio die cum :rílus adhuc

magis lit rerardatus, fo! redit una hora cum dimi.

dia ántequam perfeél:us fit, illi magis contrarius

cíl:;ira ur feprimo die fo! calore fi10,morum omni–

no contrarium aquis tribuir ,_eaíque e\evat

ra–

refacir toro cempore quo fubfidere deberenr, ideo–

que tune eíl: a:qui!ibrium. Decrcícunr igirur zfü1s

~primo

die ad feptimum,quo nullus ell:. Sequcn–

tibus díebus cum rnorus

fole produltus nullum

c?nrrarium olfendar, augerur z(lus donec coima–

~mm

offcndar. Nam vis reciprocarionum etiam

m mechanicis mira przfiare porcfi. Atferc aurcm

exemplum penduli , quod vibraciones habercr

horar~m

•

min.48. quocl

corpore intra

24 horas

111

orbcm circumaél:o impellererur,oíl:cn–

dit fore ur Cerics harum

v~bmio.num

alicui

pctio~

do íub¡accret , qua per vices mmorcs

majores

tedderenmr.

Q.ua:

rit exinde cur cum aqua

Ín1

aleo

mad

non

om.

///.

1.t.

291

elcvctur mfi uno anc alrero pede

¡·

men.a:ll:Q1:n efficiar ira veheme;te7n

'.nl~::n'~~~=

nulhs locts ad So pedcs atro\l t

fiaricre adveríari vidernr.

a~r, quo~

cg1bus

e'.c~ario~em

aqu:i:•.ª motu ejus

~t~:'~t;,~

;:~:~

d1íl:111gu_1r. Vulr 1gm1r

aq~am

rarefieti,

affur–

gere p_nmum ad panes one1:ralcs,& propeer hane

elcvanonem decumr

lll

occtdenrem , illtecea

ver~

dum currit, fol eam rarefacir,

elevando ad mo–

rnm velociorem eam incirac ,

quia indcúnente

agir,_ ejus morum femper auget.

Sttus frerornm

linuu;;i',

acdivira~

alvei

mulrum eriam ad hujuín¡odi morum auaendum

conferr, eo quod impcrul acquilirus

aqua~

cvehi'c

ultra fupcrficiem aqu7.przíenim in linubus aper–

tis,& direéle aquas

~xcipienribus,

in angufiuai

cogenribus, licur eriam in fluminibus,& alveis le–

nircr inclinaris.

Dcmonílrario1Q\lamvis ha:c hypothefis fobrili–

rer excogitara.lir,non explicar periodum menílruá;

hoc_ cíl: cur mtnuanrur a:ílus

novilunio,

pleni–

lumo

a~ qu~dramram,

augeanrur

quadraru_ris

ad plentlunmm

novilunium. Si enim mim

irui:

a:flus

con¡unll:ionibus ad quadrarnras,

quoéi

fo! rarefaciar aquas, cum dcrumefccre,

fublide:

re deberenr, ha:c ratio etiam probar, quod iempud

rdluxus minuendum elfer

confequenrer a:fius •

accelerandus effer.

Secundo impoilibile elfer ur a:ílus creícerent

quadrarnra ad cójunél:ionem;cum cnim aqua quie·

lir

feptimo die, f\uxlts fcquemi die ínciperer

quali nullus prreceiliffer morus,quare debebit f!t1-

xus inciperc fole oriente: fed feprimo die non irl–

cipir :cfius nili luna oriente, otirur aurem Íunai

fole meridianmn aniugeme, quando fecundum

iílam hyporhefin dernmeícere debercr.

~tamvi~

in omnem parrcm veríarim hanc hypothelin con–

c~iare

non porni rerardarionetn zfius , cltm ejtis

dccrememo.

~iarc

quomodocumque ha:c hypo–

thefis affumacur,vela:fius non retardabimr,vel

crefcer, am minuernr, aur non ea hora accider,qua

obfervacur accidere, fobdull:is enim calculis,nun·

quam hzc ira aprare potui ut congruerenr. Cum

enim fiar zquilibrium die quadrarurz,dic íequemi

incipir periodus , cmn nullutn

lit

in ·aquis impedi–

mentum , m1llus mortis ctmrrarius , fole igirut

oriente,

non luna, imumefccrcé rtiare, contra

obfervarionem indubiraram.

Addo reftare incipcrc xíl:us marnriüs , qulni

hietne, eo nempe oriente fole.

Nullam irem alferr rationem pcriodi annuz;

nempe quod circa a:quino61:ia majorcs zfius

2c•

cidant, quam circa folíl:iria.

llllll'11l1!ll1!l:l1fil1!2~!l!!~!l!llli!IZ!lfl1!lll1!1l'1!!Z!11Jil·¡¡;¡j

P R O P O S l T I O X V l.

Thcorema;

Se11ienti4 Pafrü Theodori Moreti

~flum

mttrÍ!;

magnetiu. virtmi

Lrm~,

trib11en1Íi

refollit11r;

Hic Amhor

reccnÍ.rá

a:fiuum maris

hii!oriS,iu~

nam eorumdem cauíam agnqfcir.

._ •

Primo quia periodi zfiuum exall:e peno

mo~

tuum \unarium ita pr:rcise

r~fpondenr,

ur null:

ror fa:culis notara lic abcrrauo; rerardantQr cmrti

minuris

8 in lingll.los dles.

. , ..

Secundb,periodus m_enílrua, _:taus m

plcmJu~

túis

noviluuiis maxnnos cxh1bent,

o ij

3.ConcM