4000003802

9 / 252

Andria · _ .f
tio:uel qcroJ hirco donabatur eius ~arminis poeta,Vel gaod uterus eius mufl:i plenus íolemne
tonbu_sfue_rat:uel quodo~a f~afe~tbus perti_nebant fca:nici ant~ ufum perfon i!a repertum.Fe
ces_e~1m d1cuntur ~rrece T pvyEO":&'. ~1~qmd~O? caufos tr~~d1a:_n_omen efl: uero nondú c0 , Fecesgrv
aéhs m urb~ ~them~n'.1buscum_apol!m1 n~m10idem paíl:orum mcmorm11ue pra:ftdi deo confl:ruéhs arís i ca::
honorem d1m.~re re1 c1~cum .?él_i~a: mcos:mHas:pagos:& compita fellum carmen fo emniter c.antarent.orta
eíl: ~orn~d.1~ ~uro 1 o~ ~E1v:quod eíl: comeífatmn ire cantantes:guod apponitis f dte:uel ama
tone lafc1me~1bus_ c-hons com1c1s non abfurdum eíl:.Ita~ ut rerum ita et1am temporum i :pto or
din etragcedia pnmo prolataeífe c:ognofcttur.Nam ut ab inrnltu &ferismoribus paulatim peruentum eft
ad manfuetudinem:urbef'13 foot condit~:uita mitior at'B ociofa proceífit,Jta res tragicao: Ionge antecomicas Tefpis
inuenta:::guanuís retro prifca uoluent1bus reperiatur.Thefpis traga::dix primus inuentor:& coma::dia: ueJ'.
teris pater eupolts cum Cratino ariíl:ophatiecn eífecr~datur.Homerus tamen qui fere omnis poetica: Iar.–
giílímus fotis el'l:etiam h1s carminibus exempla prao:buit:&uelutquadá fuorum ope!Jl Jege pfcripfit.gui ilia,
dem inftar traga::dia:.o'diífeamadimaginem coma::diao: feciífe monfl:ratur.Nam poft 11liusrale tantÚCJ3 do •
cumentú ab ingeniofüTimis imitatoribus &digeíl:a lunt in ordiné &dimía funt ea guao: et1á tú temere fcnbe
bantur adhuc impofita:at< rudimentis haudquaejut poíl:ea faéra funt decora at'B lenia:adeo ut ea ,p
pria de craga::dia dicenda t.Oe t'tulo propofiti operis fíue inftantis in alia cempora d1fferamus: &de h1s
fabulis iam loquamur:quas Teré.imita•.useíl.Pofl§ demonftraná~ originis caufa de utriuf'.B generis initio
diximus: qucdneceífe eíl: iamdicamus. Coma:dia fereuetusut ipfaquoCJ3olim trag<l:'d1a ftmplex carmen
guemadmodum iam diximus fuit:quod chorus circa aras fumantes nunc !paciatus nunc reuoluens gyros cú
tibícine concinebant.Sed primo una prrfona {ubduéla eftcantoribus:qua:: refpondensaltern1s
choro lornpletauit. Variamtcn rem muíicam:tumaltera tum tertia:& ad poftremumC-\'efcentenu1
mero per aétores diuerfos pedon~:pall<e:cothurni:focci:&ca:teri ornatus atC13 infignia fca:nicórum repell'
ta:& ad hoc anicui'}3 fuus habiws &ad ultimumqui primarum partlumqm fecundarum &tertiarum quar
ti~ loci atC13 qJintarum aérores eífent diíl:ributa&diuifa quinCE partita aéla eíl: tata fabula: qtamen in ipfis
ortus fu1:ue!ut guibufdam incunabulis &uix dum incipiens d1éla eíl:
arch~a.lccirco quia nobis parumpercognitis uitiis ~aut quía in ea oelut hiíl:oricafides
uerx narrationis:& domiilatio omniú de qaibus libere defcribebatur.Etenim per prifcos poetas non ut pe
mtus fiéra argum<mta:íed res geftx aciuibus palam tum eorum f.:epe gui geíferantnomine decantabantur , ' ··
Ideo ipfa fuo tem¡;ore moribus multum profuit ciuitatis.quumunufquif'13 caueret culpa ne fpeétaculo ca:te
ris extitiffet:&domefüco probro.Sed quum poe~ abuti licentius filio & ex lib1dine (rep1ífet
piures bonos:ne quicquam in alterumcarmen infami.:e poneret:lata lege fahxerunt.Et hinc demdealiud ge
nus fabu ideft fatyra fumpfit,exordíum:gu.:e a fatyrisquos illótos feroper ac petulantes deos fcimus eífe: Satyra
uocitata .Et fi' nomen traxiffe praue putant alii:h~c gme fatyra dicitur eiufmod1 fint:utin ea quan
uis duro eluti i modo de uitiis ciuium:tamen fine ullo proprii nominis i:itulo carmen eífet. Qgod
idemgenus comcediao: multis obfu1t poetls quum in Iufpitionem potentibus iuibus ueniífent illorum fata
refcripfüTe in pcius ac deformaffe genus .íl:ilo carminis:quod primo Lucilius nouo confcripfit modout poe
fim inde fecíífet.ideft unius carmims piures hbros:hoc igitur guod fupradiximus malo coaéh omittcre fu
tyram aliud genus carminis hoc eftnouam comcediam repperire poetao:: qux argumento
communi magis &generaliter ad omnes'homi'nes qui mediocnbus fortums agunt pertineret:
m:uitudinis fpeératoribus:&eadem operamult leélationis afferret.Concinna argumento:confuetu.l
díne congroa:utilis fententiis:grata fahbus:apta metro.Vt dicitur luperiores illx fuis qua::'.B celebrantur,ac..l
toribus:ita ha::c. . mmultorumante hac pofi:ea: tum pr.:ecipue Menandri
TerentiiCB eft de'qua guum multa dicenda fint fat erit:tamen uelutadmonendi leéroris ~ífe quid de arte coy OiuifioCOI'
mica ueterum;chaítiscontinetur exponere.Coma::dia uetus ut ab imtio chorus fuit: pat.. .it1m'.B períonarú mcedia:
numero in guinCJ3 aélusproceífit:ita paulatim uelut attrito at'll extenuato choro ad nouam comcrdiam fic
peruenít:ut in ea non modo non inducatur chorus:ted ne locus qmdem ullus iam relinguatur choro.nam po
fteag ocioío tempore fallidiofior fpeérator effeélusefi::tumc quumad aé{ores ab auéronbus fabula tranfibat
rnm furgere &adire ccepiífet admotmit poetas primoquidem charos locum eius relingurntes ut Menan
der fec non utalii exífümant. AJii in profci:enio ne locomquidem religuemnt:guod latini fer
cerunt apud illosdifimere aé{us quin'.B partitos d¡ffic1le efi::quum etiamgra::ci prologos nó hi
bent more noíl:rorum quos latmi habent.Deind~ &deos argumétis narrá
dis machina"Los.C~teri latini infi:ar gr.:ecorum habent:terentius no hoc p:oflatica profopa:&P'
fonas extra1argumentum accerí1tas non facile ca:teri habent.gmbus Teten.fx pe ut1tur:u• "'er harum i1:1du/
éliones facile pateat a•gumentum.Veteres & fi ip!i quoC13,iM metris negligentius,uÍI funtiambici uerfus dun
taxat in fecundo &quarto loco:tamen aTerentio uincuntur reíolutione huius metri ql!antum potefi: conv
minuti ad imaginem prof.:e orat1onis:tum perfonamm lege circa hab1tum ao:tatem ~ ofücium: partes agendi
nemo diligentms Terentio cuíl:odiuit:quin etiam folus aufus eft in fiéhs argumentis ~uum fidemueritatis af
fequeretur:etiam contríl prxfcripta comica meretrices interdum non malas introducer eqmbus tamen cur
bone fint~& uoluptas per ipfum.&caufa non defit:&quumartifitiohfüma Terentius fecerit:tum1llud ell: ad
mirandum q1Jod & moreml retinuit ut comcediam fcriberet: & temperauit afleétum ne m traga::diam
tranülire.t:guod cum al1is rebus miníme obtentt?m:&'. aPlauto &ab afranio &aého & mulu~ fe re mJgis: e~
micis inueníml.1$;illud quo'l3 in Taentianasuirtutes mirabik:ciuod eius fabulx eo fünt temperamento : ut
~
a n