4000003802

11 / 252

Trrentiiuita, ..
dufi' :to ut eunuchos áfmaria captiui.Euentu.cómorkntes:crimen heautontimorumenon. Comcedi~
rum forma= funt tres:palli~ta= grxcum habitum referentes:quas nonnulli tabe_rnaria5 uocant.Togat;e iuica
fo~mam perfonarum hab1tum togarum deí1derantes.Attellancr fahbus & 1oc1s compofitcr:qua: 111 fe no ha
bent nifi uetuílam elegantiam.Comoedia autemdiuiditur in quatuor partes.Prologum:prothefim: epitha•
fün.cataftrophen.Pro1ogus eft primo diého agrcrci.i diéla
ntecedensueram fabulx comporitionem elocutio.Eius fpecies guatuor
funt cfv)J. i-i quo fabula uel poeta cómendatur. Rda
tius:guo aut aduerfario malediéla aut graf1re populo referuntur. Argumen" Commé r
tati~s fabu~x argum~ntum exponens uil<~oci.Mixtus omn~a hxc in fe continens.Inter prologum&_pro1 dam1us
log1uo qmdam hoc mtereCfe uoluerunt:qma prologaseft ub1 aut poeta exculatur:aut fabula commendatur R.elatius
Prologi~m au_tem eíl quum ~antum de arg~mento d~ducitur.Prothefis ~n: primusaélus fabulx:quo rs.ar Arguméta
gument1 expl1catur:pars ret1cetur ad popuh expetlat1onem tenendam.Ep1thaíis inuolutio argumenti:cmus tíus; Prolo
elegantiacooneélitur.Cataftropheexplicatio fabula::petquam eu<.>ntus eius approbatur. In plerií~ fabulis ous
ipfa~ ~omina priora ponebantu~ qpo~tar_mn:in nonnuUis poetarum:q f~bula~:cuius morí~ diEerfiratem PcologiúJ
antiqmras probat.Namquum pnmu ahqm fabulas ederent:1pfarum nomma,pnuntiabanf anteg poetx,pl'
nurtiaretur:nealigua inu1dia afcrtbendo deterreri poCfet.Q_gurn auté perediuonem multa~ poetx i 3m ef
fetauéloritas acquiíita:rurfus priora poetarumnomina proterebantur:ut per ipfo~uocabula faliulis atten.,
tio acquireretur.Aétas diaerfis ludis manifeftum eft infcribi.Nam ludo~ guatuor font fpecies:guos currules
rediles manere publico curant.Megalenfes magni:. diis confecrati:guos grxci. Spés ludio
appellant.Funebresad retinendum populi inftitutum:dum pompa funeri decreta in honorem patritii uirí rum
plene inflruitur.l'>Jebei qui pro falute ::iJebis luduntur.Apollinares apolliniconfecrati.Jr, c~na dua= ara: po.·
ni{olebát dextera liberi:fi:niftra eius dei cui ludi nt. de T er ntius in ara fumeuerbenas
Hinc Ylyífempalliatum femp inducunt:_fiue g_, infaniá fimulauit:quo tempore tetlum fe effe uo
luitneagnitus cogeretur in bella prodire;feu ob fingularé fapientiá:qua teélus munituf'{l plunmum loc1is,p
fuit.Hcrms enim uirtutis erat animifemper decipientisingeniurn.Nonnulli ithac~ incoles ftcut locros pallia
tos fuiffecotnemorant.Achillis Íiue neptolemi períonx diademata habent:quanuis regalla fceptra nun§ te
nuerint:cuiusargumenti probatio talis inducitur:quod nun§ cum reliqua grxci~ iuuentute í\d gerenda cum
troianis bella facramenta coniuratiónis inierunt:nec ung íub agaménonis imperio fuerunt. Comicis feni,.
bus candidus uefütus'inducitur:quod isantiquifümus fuiíTe memoratur.Adolefcentulisdifcolor attribuitur
Serui comict ar11iélu exiguo conteguntur paupertatis antiqux gratia:uel quo expeditiores agant. Paraf1ti cú
intortis pallits ueniunt:l~to uefi:itus candidus erumnofo obfolems:purpureus diu ti:pauperi phoeniceusda
tnr.Militichlamys pürpurea:puellcr hab1tus peregrinos induci•ur:leno palliouarii color sutitur . Meretrici
ob auaritiam ruteumdatur.Syrmata diéla funt ab eo quod trahuntur:qux res ob fcxnicam luxuriam infl:itu;
taeft.t:adem in luéluofisperfonisin curiamfuiper negligentiam í1gnificant. Aulea guocn in(cerna in terra
fiernuntu~:quodpitlus o~natus erat ex attalica regia Roma.muí~ perlatus dl:pro qmbus í~ra a:tas pofi:e
rior accep1t.Eft autem mmutum uelum:guod populo obfifttt:dum fabularnmaélus rnmm;itaijtur de um .•
bra hiftriones pronuntiabant.Cantica uero temperabantur modis non a poeta:fed a perito artis ní i.Jficx fa
élis.NeC;B ením omnia iifdem rnodisin uno canticó agebantur:fed f:rpe mutatb ut figmEicant: qui tres nu"
meros in comcediis ponunt:qu~ rescontinent mutatos modos cantici 1llius:qui hmufmodimouos facieb~
Nomen in principio fabule1: &fcr1ptoris &aélorisíuperponebant huiufmodiadeo c;irminaad tibias fiebát
ut his auditismulti ex populoante difcerétgfabulam aélurí f~nicieffent.Cum omnmo fpeélatonbus ipfi
us antecedens titulus pronuntiaretur.Agebantur aut~m tibiis paribus:aat imparibos &. dextris:aut finiílris
Dextra autetibia: íuagramtate ferié diéhc né'D c5mcedia= pronúciabant Siniftr::e Bl fer~ nx accummis !el'
uitate& ioc l:édebant:ubiautemdextera &fimílr.a aéla fabula infcribebatur: mixti ioci 8C
grauitates ~ ~oeta q~um primum anim~m ad fc1bend~m appulit. ~om.crdia andria cu~
palliata fJt fabula:deloco nome acceptt.& a menandro prms & nunc .ib 1píoTerent1o:qm guum de chryf1'
de loqueretur fic ait:Hei uereor ne quidlandria apportet mali.& hoc cómune Gocabulum ett: & in grcrca &
in latina linguJ.h<rc maiori ex partemotoria eíl:.Continet'D aéllJS amato;:ú adolefcentium expartibus pa.>-
trum priorum callidi ferui.aíluta= ancillcr:ferucr:fenes:adolefcétula: llberales.ln hac prima: partes fenis (1mo
nis funt:fecunda: daui:terticr chremetis:&deinceps relin9uorum.Prologus in hac acer mducitur.& in aduer
farios non mediocriter afperatur:!ed tamen id fubt1liter bt:ut omnia laceff1tus facer euideatur ac dicere. hic
ilis:epithafis tumultuofa:cat~ftrophe pene tragica:& tam repente ex histurbisin tranquillum
egafenltbus Marco fuluio xdiilbus:&..M.Glabrione;~.mmut10 Vale
urrulibus lltinus pra:nefl:inus:&.L:ambiuius turpio:modos fecit Aaccus claudii fthus
tibiis paribus dextris & iniíl:ri~:&'. eft tota gra:ca:edita.M.marcello:&. Sulpitio confulibus. pronunciatJ1i3 é
ar:dria Terentii ob incognitúa::lhllt nomen;poet~ &minoris apud populum auétoritatis:ac meriti: deuer,
bis auélenticis lepide diftinéla eft &. f ofpero bortameoto poeta: •..Jtadahasconícnben.1
das.lmtium autem·rr poi2i ÍKoci rf aduentitiam perfonarn recep1t fof¡:;e propter euolLé Protatica
dam argumenti obfcuritatem:perfonam autem protatica ea intelligttur:qux femel tnduélam principio fa pedona
bul~:mnullisdeiceps fabulx parubus adhibetur.Adnotandum fane puelfarum liberalium nullam oratio,r
nrm in,profcxnio inducí in coma:dia palliata ,pra:terinuccatiom~m J\,monis tucin~:qua= ~ 1pfa quo'B poft
~m fü:riCok~ · -
a iil