IN CONVIVIVM
diuina myfteria lateie puundum. Mos enim erat ueterum
thcologorum facra ipforum pur«é¡ue arcana
ne;\
propbanis
&impuns poliu cniur figurarum umbraculis rcgcrc. Nos
aurem qu:c in fig ris íuperiorum ,
&
alijs dcícribuntur, fin–
gula e:caaead íeníum peninere non arbitramur.Nam j\ure–
Iius Augulhnus,non om.nia,inquit, qua: in figuris fin¡?unrnr
Jignificarcalíquidpuranda íunt.Mulra enim propter tila qua:
Jign1ficant ordinis & connexionisgraoa íunt adiunaa.Solo
uomere terra proícinditur .-Sed
lit
boc ficri poísit, ea:rera
quoque buic aratri membra iungunrnr . Q.\!_a:. igitur nobis
exponenda prdponirur ha:c íun;ima. t;Iomínes quondam rres
fexus habebanr,Ma(culinum,Fcetnini.num,Promiícuum,So–
lis,Terr:c,Lumcé¡; fiüos.erant & intc;gri. Sed propter íuper-:
biam ctim deo a::quare
(e
uellenr,ícifs1 in,d110 funt: iterum li
füp,crbianr, bifariam dtícindendi. Sefüonefaa;i, dimidium
:unp~
e.addimidium rrahirur, ut
integrir.~tis
I(\ftitqtio fiar,
qua complera bearnm <>cnus,hominum efi.fururum.,Summa
uero noltr:E
interpret~ioois
erit huiuímodi :-.Homú;ies •.id
efihorr,iinum anima: quondam, id efiquando
:l
deo crean–
tll~,integra:
íunt,duobus íunt exornara: luminibus, ingeniro
&
tnfufo : ur ingenito a:qualia & inferiora, infufo íuperjora
conípicerent. Deo a:quare
(e
uoluerunt, ad unicum lumen
ingenir11m
(e
rcBexerunt.Hic diui(:c
funr,Splendo~em-infu
íum amiíerunt, quando ad folum ingenitum (unt conuerfa::
Ltarimé¡; io corpora cccidere.Superb1ores faa:c irerum diui–
denrur: id efi li narnrali nimium coofidant ingenio, lumen
iflud iogenitum & narurale, qnod refütir,quodammodo cx–
tingnetur.
Tres{exus-h¡i~eb2nt,
Marc;s fole, Fa:min:c cerra,
PromiÍc!t;;Luna geoira:.Dei fulgorem :tli;cíccuo.d1,1mfot;ti–
tudincm,qua: maícula:efi,alia: íecundum
remperantía~,<Jll\'
fo::mina,ali:c (ecundum iufl:itiam,qu:cpromiícua,íuíceperíít.
H:c tres in nobis uirrutes aliarum trium quas deus haber,
fuot filia:.Sc;din deo
t~es
ill;,Sol,Luoa,Terra:in nobis Mas,
Fcemina,Prpmiícuumnuncupanrur. Seétionc
faéla
dimidiíí
amore ad dimídium trabitur. Anim:c iam diuif:e & immcr(a:
corporibus, cum primum 2d
:in
nos .adolcícenti:i: uenerint,
narurali
&
ingeoiro lumine,quod.feruarnnr,ceu fui quodam
dimidio excitaotur ad infofum
illud.diuinum~;
lumen, olim
ipíarum dimiµium, qudd cadentes ami(ere",ftudio uerfratis
recipiendum.~
recepto iam
inrcgr~
crunt,& dei uiúone
beat:e.Hocigitur
e~it
ioterpretationis oofir:c compendium.
,H O M O
!~!a e¿f.;m"orr:li~
I M
A,
ET
.
CAP.
III.
e
Orpus cum ex materia confiet & quanrirare,
&
ad mare–
riam {.uícipere,ad quanritarem diuidi folum extendié¡ue
)'ettineat,atque ita íuíccptio & dinifio paísionc.s fint: coti.1,C–
quen.s
cn,
ur íuapte natura pafsioni taamm
lit
& corrup,tíoni
Í\tbieéhrm. Siqua uero aaío corpori compctere
u~deamr-,
non in qu.;mtum corpus eftagit, íedin qu;i.Qtum ill! uis qua:–
da!ll quodammodo iocorpore¡i &
qu;il~ras
inefi, ut
in
ignis
mole caliditas,in aqu:E matcri.a frigwJo corpore nofiro có–
plexio. Ex quibus certe qual(tatib'\1s operatiooes cor¡jorum
p¡oficiícuntur. Non enim quia·longus,autlatus,autprofun–
dus
elt
ignis,íed c¡uia,calidu.s
1
calefacit. Neque qui cxtenfior
ignis
,_cal:C~cit
m;igi,s
/
i!"mo .P:opte.r diípe.dionem minns,
íedqu1 cal141or. Ci¡n;t rgmir umum,
&
quahtatum beneficio
operati9t:ic§ proueniaot, acuircs ipía: & qualirates ex mate•
ria & qu¡tntitate non confienr, licer in materia quantitateé¡;
Jint,f.equitur ut pati
a~
corpus, agere ad.aliqnid
incorpor~le
pcttineat.Vires uti9ue h:c infirumenta quide¡u ínnt op.p¡an–
di. lpfa: uero per
Ce
nequaquam íufficiunt ad operaqdum,
q~ia
noo íufficiunt ad cxifieoduru. 0!!5>d enim in alii? iacer,
íuq1.1e ipíum fufienrare non por_efi, ab. alío
cc11~
µependet.
Q.ii9 fi,t ' lit
qJJalira~es'
quia
a
corpore nec!!@rio fufiinen–
tur, ab aliqua fupenori íubfuntia, qua: oeque corpus
lit,
ne–
que i.n corpore iacear,fiantatque
regao~ur.
Hniuímodi ani–
m~
efi,qu:c corporibu$pra:íens & in.!ldens ipf3 fe íufünct,&
qnalitatcm uimé¡;
complc~ionis
corporibus tribuit, per qu:c
ran.quam
infirumen~a
io corP}¡tlC, & p:r corpus uarias ope–
rnHQnes exerc_et. Hmc
~eqerare,
nutnre, augcre, cnrrere,
llare,íedcre,loqu\,11ti:is.>o(>.>'.'.ra fabricare, íentire, mrelligere,
homo alferimr. Onmia nero lt;t:P'anirna ipfa facit, ideoé¡ue
anima ent hamo.
Si
generare, auoere, nurrire bominem
dic_imus,anima tan
qua~
pater & anffex
corp~ris ~
ipíu.m gi–
gmt,aug:t, atque oumt. S1 fiare, íedere,loqu1,amma corpo–
ris
men~t¡r.¡
füfiinet, Belltt, & uibrat. Si fabricare, cuuj'rC,
~~im~ !":mu~ porrigi~,
&
pro arbitrio torqlJet, pedes
~gi>-1t·
S1
íen~rc,amm~
per leoíuum infirumenra,quafi fenellias,&
foram.rna cxrenor:i corpora
p~rc.ipit.
St inrelligere, anima
per
Í~tpfam fin~
a_h<JllO corport• mfirumento uatieratcm af–
feq1urur.Omora 1gtturqua:cuoquehomo facere dicinrr,aoi•
mus ipfe F.icir, corpus patirur.
~propter
horno folus
eft
animus ,.corpusautem bominis opus
&
io~umeotum.
Eo
max:ime, quód aoimus operationem eius potiísi1D.1m, intel–
ligentiam ícilicet , fine ullo
corporis
iofuumeoto exercet,
cum res per
i~am
incorporales intdliJ?;at, per corpus uero
fola corporal
ta
cogooícaotur. Iraque fi anunus per íe agit
quicquam,per íe cerre efi,& uiuit. Viuit autem fine corpore
quod .fine
corpor~
operatu_r.
Si
per
(e
efi, eíI'e fibi c¡uiddam
~~~~~~~:fi~~ur:~~tli~~1ºc';;~~';;~º;'oi:~~;IT.~t~;:¡,,~::~~
go9montum.Q.\!_od íaocl nomen quia de uooquoq; nofuum
_per omnem uiram dicímr,
quií~ue
eoim in omni :erare uo–
catur horno , ideo aliquid úgmficare uidetur quod fiabile
permaocr. Corpus rngiter Buir,crefceodo, decreíceodo, re–
folutione coorinua,l1quefa&ione,calore uicifsim,& frigore
permmamm.Anima íemper eadem permaner ,.quód liquido
nobis ofiendit ueriratis inquilino ,bonié¡_ueJ10luntas (emper
eadem,& firma memoria: coníeruatio. Q.i_ris ergo u(q; adco
demés t rir, ur bominis appellatiooem in nobis lirmifsimam
corpori Buenri Íc:mper & undique permutato potins, qu:\m
animo fiab1lifsimo
tribu~t?
Ex bis perípjeuum eil"'e potelt,
cum homines ArifioJ>haoes nominauir,morePlatonico ani–
mas nofiras lignificalfe.
Q_yO' D ANIMA
EST
DVOBVS
ornataluminibus,& quarc irl corpus de–
fcendit creatio animai cum
duobus luminibus.
CA
P.
IIII.
P
Orro anima fiatim ex deo nata naturali quodam infiin–
au in deum parenrem foum cóuertitur. quemadmodum
ignis in rerra lirperiorum ui oenitus confefiim natura: ímpe–
tu
ad íuperior?
dirigitur,cQn~erfa
in cum cius radi¡s illufira–
mr. Sedprimu§ bic fulgor in anima: li1bfiantia p'cr íeprius
informi i;_ec:,eptus. lit obícurior, atque ad illius traétus capa–
eitatem ,proprius ipfi
&
naturalis euadit. ideoque pcr eum
utpote úbi :r:qualé,íeipfam & qu:c in&:l
(e
íunr,id l'füaorpo–
ra omoia anima uidet quidcm: Deum uero
&
alia·fiiperiora
nó uider. Sed enim per primá hanc (cintillam deo
foéhi
pro–
pinquioralrud iterum clatlUS acdpit lumen, quo etiam íu–
perna cognofcat. Lumen igimr habcr:-geminum : Nanrrale
alterum,Jiue
in~enitum:
Diuir.ium alterum & infufum: qui–
bus una coniuoüis ceu duabus alis per foblimem peruolare
ualear regionem. Ac li diuio.o illo femper ureremr, ícmper
diuioi~·ha:rcret:
Terra rarionalibus elfer animalibus uacua.
C~ter.r,1m
·dú1ioa prpuidentia decretum cfi,ut
~nima
íuijpGus
lit
d,olJ)ina,pofsité¡ue mm urroque limul lumine uti, ru'm al–
tero. Hioc
lit
ut natura duce ad prop'rium liii lumen con–
uerfa pr:ctcrmi!fo diuino íeipfam uiresé¡; Cuas c¡u:i? ad fabri–
cam corporis fpeétant, animaducrrat<cupiatqne uires huii1í–
modi io fabricaodis corporibus cxeqni. Hac ur alunt, cupi–
ditaregrauata,defccndit in corpus:ubi generandi, monendi
& íentiendi uires exercet' íaaé¡uepr:cíeotia tcrram infimam
m11ndi fedem exornat: qu:c ideo ratione carerc non debuit,
nequa pars mundi elfet rationalium uiuentium
pr~íenri:t
de–
fümta:s¡nemadmodum & iUius autor ad cuius fim ilitndinem
mundus faaus efi,totus eftratio. Cccidit autem anunus no–
fier in
cqrp~rs,cum
pr:etermilfo diuino, folo íuo uíus'e/\-lu–
mir¡,e;ac íeipfo ccepit effe contenrus.Solus deus cuí deefi ni–
hil, lirpra quem nihil , íeipfo contenms permanet, fibi foffi–
ciens.
quapropter deo
(e
parcm fecit mnc animus, curn íe
Colo
ooluit eíThcontenrus; quafi non minus quam deus libi
ipíe füfficeret.
Q_yOT VIIS ANIMA
ad deum redir.
CAP. V.
H
Ancplane
!Üperbia~1
caufam fuilf'e Arifiophanes .i.it, ut
animus qui nams efi inreger, íecarerur, id efi,exgemí–
nis lumioibus altero pofihac ureretnr,alterum uero neglige–
ret. Hicio corpori$barathrum ceu letheum Bumeo immer–
íus, foié¡uemet ad tépus
o~litus,
(enfibus & libidioe, quafi
ía–
telliribus & ryranno raptatur. Verum adulto corpore,
pur~tis íeníuum infuumentis ronferente doarina pabulum,refi–
pifcit;ubi naturalis emicat fulgor, naturaliumque rerum or–
dinem indagar:qua inuefl:igatrone architeaum iogentis hu–
ius machina: aliquem elf'e períentit: cum
&
uidere cupit &
pofsidere:ille folo diuino íplendore confpicitur. Ideo mens
propria: lucís indagine ad dminam lucem recuperandam
~1e
hemeotitsime infiigamr.Iofl:igatio ucro, appetitioé¡ue bumf–
modi uerus efiamor: quo duce dimidium hominis altt;rum,
alterum ciufdem dimidium concupiícir, quia natura.le lu–
men, quod animi dimid1um elt, lumen illud
d
i~inum
quod
alterum eiuídem dimidium dicitur,oli'm
negleéhiaccend~e
rurlus