1000000236

396 Traél. IV. Qucest. 11. Art.IV.

ne alicui .fraus , aut damnum inferatur : ut justum re–

rum pretmm non excedant , mercesque tribuant ei

usui , ad cuí deserviendum comparantur idoneas

seu

a necessnatem, seu ad commoditatem

aut etiam vo-

lupt~Le~ ordu~entur

; tamen triplicis hujus usus di-

versttatl , preuum commensurandum est. Rerum ne–

c.essariarum,

~tque

utilissimarum exiguum, quoad pos–

stt , esse pretmm debet : In rebus non necessariis au–

gere pretium licet; at in superfluis , qure ad luxum,

voluptatem pertinent, nullum jure naturre pretium

prrescribitur, sed aut ex artis elegantia , aut ex ar–

t~ficum ~ignitate

, aut eK. ementium conditione assigna–

potent (

1):

usuras v1tare , se

apertas , se

spe-

cío~

co tanqua

unum e

<ecipuis ad

sooieía~is

felimita e!)l speébt :

Non,

enim

omn ·r

t OI!JIIi

tellur: hic regctcr: illlc

vwlan1

felicius

11v,.,

Sub duplic'

r~sp~étu

consil:!erari commerciur,n valer : aur

quatenu~

esr rerum cornmanicatio, e porratio, adveétio; vel prout civium

aliquorun;¡ occupationem,

t~ae

conditionem constituir. Hoc tantum

respeétu

no5is consi eratur; nam sub pri mo ad jus publicum perJ

tiuet, ranquam unum ex pr:ecipuis publicre fdicitatis

instrumen~

tum.

( t) Dubium est, utr. emptorum copia , ac etiarn mercis raritas

licitum pretii augmentum efticiat. Pro parte aftirmativa stat gentium

omnium consuetudo ; qure

tamen intra certos limites coercenda,

pro rerum, temporum, locorum, personarumque circumstantiis. Prre–

scribit enim reéta ratio , ut ad avaritiam , temporum calamitate

non abutamur, nec alios rerum necessariarum immodico pretio

o~~

primamos. In rerum quoque utilium pretio augendo omnis avarina

abesse debet , ac proximi incommodum; quod

ad res saperfluas

extendí deber. De usuris longus foret sermo instituendus. Eam ju–

ri natune adversari, necnon

divin:e, certo certius haberi

de~

bet. Consulto in textu adhibuimus, usuras vitandas, seu

aperlar,

seu

palliatas.

fnter has

assecuratio

sortis prrecipuum habet locum,

qure

contraflur triHur

appellari solet, qui quidem juri contrárius

habendus. In eo enim violatur requalitas

in societate necessario

servanda, cum socius sit lucri particeps, non autem damni. Et certe

pecunia non potest

esse

frugifera , nisi industria utentis, vd

pe-

ri~