53 / 436
De Principiis
Ca~tesii.
Art. IV.
39
rejecit Carte;ius,
&
merito. "ed quid–
n1,
&
suam, quam etiam se finxisse,
sibimet constius est?
Sed , ut C artesii suppositionum va–
niratem apertius videas ,
id unum
addam , Petrum Gassendum, Vi rum
eruditum sane, ac in exponenda Ato–
morum
fa
ula omnium princi pem;
&
inane , quod
tantoper~
Cartesius
refugit, adrnittere;
&
corpu cu lis .fi–
guras, proprietatesque , Cartesianis
plerumque oppositas, tr ibuere: E t ta–
men natura: Pha:nomena a:que soler–
ter ex iis explicat , ac in affingendis
omni effeélui
causis
íngeniosissi me
Judit. ltaque nihil vetat, fiélis, falsis–
~ue
suppositionibus natura: Pha:no–
mena,
sive
casu, sive ·accomoda ntis
industria , respondere. lmo , ut hu–
j usce rei specímen afferam ; cu m Ca r–
tesius salís partículas, in,,star bacilli,
cylindrive oblongas, teretes,
&
rígi–
das esse, quasi lust rasset oculis, con·
fide nter asserat: Gassendus, e contra,
c ubicas faci t: E t tamen, cum in suppo–
sitione tantum differant, uterque na –
turam salis,
&
effeélus sibi compenos
j aélitat. C ui credendum? Neutri sa–
ne,
sed utrumque fabulari, censendum.
Quamquam laudandus pra: Cartesio,
Ga.ssendu.s, quód suas opiniones, ut
meras
~o njeéluras
modeste proponat:
cum , e contra, Cartesius sua insom–
nia·, ut veritaris oracula, non feren–
da s11perbiii defendat. At de Canesii
Principiis plusquam satis: Nam ,· ut
cum Sanélo August. epist. 56. con–
cludam (loquitur de Atomis :
Pudet
me · ' jam Ífta refellere
;
cum
eor non
puduérit
,
ifta untire
:
Cum
vero au–
si sint
,
etiam itta defendere
;
jam
non eorum, ud ipsiur generfr huma–
nii me pudet, cuju1 aure1 h1ec ferr e,
pot"erunt.
ARTICULU S V.
De Princip ii1 Chymicorum.
E
Mersit non ita prídem ha:c Sec–
ta : Rerum omn ium tria facit
Principia aétiva ,
Mercurium
,
Sul–
phur
,
Salen,,
His addit duo alia , sed
passiva ,
&
inertía ,
Phlegma
, seu
aquam insipidam
~
&
Terram.
Ha:c
duo , non tam principia cemet, quam
aliorum triu m capsulas,
&
recremen–
.ta.
Mcrourium
·vocant Chymici ., sub–
tilem ,
&
spirituosam su bstantiam ·pe–
net.rantem ,
&
faci le evanescentem,
qua: tantisper diluta phlegmare , quod
secum evebit, concrescit in fluorem
tenuem, eumque aliquando inflamma–
bilem, ut est spiritus vini; aliqua ndo
acidulum, ac
mi nim~
fla mma:: capa–
cem ; ut est spir itus ille , qui ex aceto
plurimus educirur.
Sulphur
vocant,
substantiam oleosam, inflammabilem,
odorosa m.
Salem
vocan t soiidam, sa–
pidamqué substantiam, aqu a solubi–
lem , rrodico ca lore conorescentem,
sed fortiore liquescentem in
\•itru m.
Phlfgma
voca nt
humorem
insipi–
du m,
&
mini me inflammabilem, quo
sal facile solvitur.
T erram
d wum,
aridam~
pulvereamque substantiam,
qua: aquam avide combibit ,
&
ad
ignem est contumacior.
Ex his omnia constare, ve! eo pro–
bant, quod omnia fe re ignis ope ra in
ha:c tandem resol vant ur: Nam vi num
v.
g.
Alembico
impositu.m , admoto
igne primó e:mihit- liquoretn subtilem,
&
inflammabilem ; Tum aquam in–
sipidam; arque iis exhaustis, mate–
ria illa crassior ,
&
viscosa , qua:: re:
sidua est, in aliud vas,
R etortam
vo•
éant ,
vulgo
Retorta,
tramlata;
ad-
mo-