De Principiis Cartesii.
Art. IV.
35
Tertio:
Molles ,
&
ramosa: olet
particulre , hu ic muneri aptre non
sunt ;
&
tamen egregie ignescunt.
Quarto : Speculu:n ustorium non
extrudir, sed potius incrudit forcius
Globulo
C arte:.ianos corporibus in
fo co suo positis ;
&
tamen in its ig–
nem exc1.tat.
Quinto •: qu <.ero , quo motu agi–
tentur ignna: illa! parricula:, a n rec –
to , aó circulan? sibi contrarius C ar–
tesius , modó circularem supponit, 4.
pare. n. 84. modo reélum ' n um.
91.
At neuter esse potest: Nam reéto mo–
tu pa rt icwl<e
illa: non ex omni parte
circumfusos globulos repellerent, seJ
in obvios impulsa!, iis magis im.ner ·
g t>re ntur. lt'Iotu vero ci rculari' ur in
globulos, ita nec in
vicio.aspartícu–
las sibi s1miles impi
ngerem, ad pro–
v.agandum ignem : aul', si fone im–
pingerent, ab illis inv1cem unitis,
&
quiescentibus si·srerentur , omni
5UO
motu in materiam subtilem tra nsla–
to; sicque ignis statim
extingue r~ rur:
aur si alicui motum g yrarionis tri–
b uerent , ·rantumdem ips<e deperde–
re nt , juxta tertiam legem
Can<!~ ii:
. icque ignis ignem nonnis1 exriné1io–
ne sui ipsius producerer. De.núm hy–
drargyti pa rtícula: sola m_ate ria sub–
tili c ircumdatur, ex Ca rtes10 4. pirt.
!'.'· 58.
&
tamen fr igidissi mus est: ar
h<ec
&
alía urgere , lo ngum foct:t.
Tertium P h<er.ome num, in. cujus
explicatione Cartesii principia pror–
sus deficiun t, speélat animalia.
J
am
.supra dixi de eorum vita,
&
cogni–
tione. Duo su persunt; struétura cor–
poris eorum,
&
motus.
111 prÍfllÍS,
ex particulis Cartesianis,
adeo cemere agiratis , an imal; um co r–
pora , quib us nu llu m opus inge nio–
sius,
ac accurariori arti ficio fab rica-
tum fi ngi potest, elformari potuisse,
qu is san<e mentis sibi persuad.:at?
r,
inquit Cartesius
~ ·
pare. n. 47.
Statu–
ti.r
.rem2t mei.r
legibu.r motu.r
in ma–
terice particutis
,
omnes
formce .,po.r–
sibiles ex
ea
emergere
pouunt
;
ac
tande m debent
;
proind<!q ue,
&
ipsa
quoque anímalium corpora qu a.ntovi¡
artificio fabricara. Nihil audacius ea
responsione, quam muruatus esr ab
E picureis , ídem de su is Atomis ,
&
earum motu asserentibus. Ea m infra
impugnabimus disp.
2.
q. ;. arr. 4. tn–
terim minor, Carresii particu!as,
&
Le–
ges' cum ex illis omnia
~ui
possint
&
debeam, hc>rologia , astrolabia, si mi–
lesque machinas aliquas nond um pa r–
turivisse: Nam h;:e-c quoque • u r ani–
m11ntíum corpora , .constam materia:
pa rriculis '
cerra
ratione disposiris,
eaque fa.:iliori , ac m1nus artificiosa.
Miro~
mag 1s Cartesium , cum se,
non a·nimalium mocló, sed
&
tori us
rnu ndi fabric am com prehendere , glo–
r iecur , nu llu .n
insignius arrefaétum
excogitasse his natur<e o peri bus si rni–
le , quó tanta: sua: sa pient i<e
fidem
nobis faceret .
At reponit Canesi us, se demons–
trasse 4. pan. traél:.
d¿ Homine,
ex so–
lo moru
p~r t ic ul a ru :n,
ju xra su as le–
ges ho minem "in
ut~ ro
tnl-Jri> fo rma–
ri·.
N~mpe
id demonstrare , est nugas,
&
fabulas, easqu e pa ·sim sibi repu g–
n ante? sub authoritate fingentts ·sub –
nixas , audafrer as,erere, ut eo Joco
facit C arresius. Nam , ut noscas ex
un gue leonem
,
ita dernonstrarionem
suam aUStJtCatur:
Credo,
inquit
pri–
mo in .remine calorem excitari
,
at que
eo
fieri
,
uf
.ejus p 1J1·t es q ucedam
i ri
aJiquo spat ii
,
quod occupat
,
Joco con–
gregatce
,
atque dilatatce silTi circum–
fusa.r parte.r prc?mant
,
sicque incipit
E
~
cor-