De Motu Elastico.
Art. VI.
!2
z
3
vr
clastica carent. ln mollibus corp·o–
ribus, ut cera, butyro, &c. aer non
premitur ; nam .eorum partes pres–
sioni cedunt. Lapides vim elasticam
habent, nam collissi invicem resiltunt;
quod acl vim elasticam peninet , ut
dicemus: Unde flexi se
~rigent,
ac
potius n1mpuntur. Eadem est ratio
vitri:
Ej
.s lamina: ta.meo tantisper
fleétuntur; facilius, si pars convexa
calefiat , aut concava frigefiat :
E
contra a:grius , si concava calefiat,
;rnt convexa frigefiat ; nam ut cor:
pus flcétatUr, aerern in poris conve–
xa:
superfiéie1 dtlatari oportet , quod
<;alor prornovet , frigus vetat ; con–
cava: eró comprimi, quod frigus ju–
.vat , calor vetar: nam aer fr igore con–
trahiu.:r, calore dilatatur.
A
qua com–
.pressa se resti tuit ob aerem inclusum;
_;H
a:gre contr.ahitur , quod aer in
ea maxíme cornp·ressus sit : aeris enim
eiastíca vis ab hurnido eoervatu·r.
Bine ob humorem in ligno viridi vis
elast1ca deb11ior. ; e contra in sicco ve–
getior. ln metallis plurnbum mínt3s
elasticum est' quia parum aeris inclu–
dir ; unde ponderosius est : Deinde,
.ri101lius cum s1t, r·ugatur in conca...
va superficie, in extima dilatatur; sic-
,que partes ipséE' non aer ' pressio–
ni, & tensioni cedunt: eadem fere ra–
tio
est auri, qu od
Slt
maxime duéti–
Je ,.
~
mini
me porosu m. haque me–
talla sunt rnagis elastica, quorurn par–
Jes rigida:' dura:' minus duétiles cum
sin
t.'
&
multum aeris includant, cum
pra:muntur, aut fleétuntur , non ip–
,s·e su is d1moventur locis , sed potius
:inclusum aerem ad rninus, aut rna–
jus
~pati um-cogunt,
rnaxirne, si aere
siccio1e pleni sint pori; nam, ut di–
.Ji , hum1dior rninus est elasticus: H inc
cpaly bs
mode~ate
candens in
frigi,
dam aquam mersus e,i vi-magis pollet,
quod artaétís,repentino frigore poris
ex.–
teriocibus, multum sícci,
&
ignei spl–
ritus in intimis maneat : U nde
fit
turgidíor ; nam , si ex duobus filis
chalybeis :Eque
cra~is,
unum igni ad·
motum intingas inaquam, crasius eva–
det; nec per ídem foram en , ac alte·
rum duci poterit. At chalybs tempera·
tus , etsi maxime ela.sticus a::gre fle·
xiUs est; facilius enlm fra ngítur, ma–
xirne, si nimis candens, aqua:: immer·
gatur. Hínc temperatas horologiorum
portatilium !aromas igne, recoqut.Ínt,
ut ha!c nimia rigiditas ignis calore
moll1atur .: Tum
fl~xil iores
evad unt.
Sed longum foret, omnia persequi.
I d tamen non omi
tte.ndurn, vim elas–
ticam minui djuturniori violentia, ut
arcus diut1us inflexus minori vi se eri–
gít ; nam aer inclusus diuturno ni–
su part'es ipsas tandem sibi accom–
modat : aut pra::ssus sensim transpi–
rat , aut tensus alíum adciscit : quo
quantum opus est , subeunte, qui
prius erat , citra vacui pericuh1m
propria:: dimensioni restituitur.
Repones: In arcu flexo aer qui
est in poris arétatis, potest ad eos, qui
fi-unt ampliores commigrare : ergo
non premitur.
Resp. Poros elasticorum creeos esse,
nec invicem cornmunicantes,
sal.t~m
plerosque: Narn, si qua:: corpora
por.oshabent ita dispOSÍtos , Ut aer ab un.o
in
alium migrare possit, .ac ta ndem
foras libere erumpere , ,ea elastica
non erpnt , ut cinis , terra , farrna,
lana, gosypium, spongia , ob eam–
dem causam pro ratione ae_ris inc) usi
non sunt , ut .oporteret , insigníter
efastíca ; Is enim pressus e masa ela–
bitur. Attamen filamina earum rerum
s"ot singula el¡mii:a
·ob oppositam
cau.,