195 / 436
De Causa Fittali. Ait.
IV.
c¡uibus aliquid superfluit; fiunt enim,
ut habet Aristoteles lib. 4. de Gene–
rat. Animal. cap.
4.
quatenus materia
duplici proli pra:parata, in unam, vel
ex toto., vel ex parte confunditur:
quam proinde necesse est' duplicatis
membris nasci. Hoc .monstri genus
frequens est in multiparis: in apibus
autem ,
&
vespis non contíngit ; quia
celluhs accurate discretis earum par–
tus continecur.
1
nopia materia: causa
est monstrosi partus ' aliquo membro
orbati, ad quod, scilicet , suplencfom
cogi tu r na rnra" , consueram corporis
disposit ionem inve rtere ; u t in u ni–
pedíbus , unimanis , monoculis , &c.
l ncongruitas mate ria:: in causa est
monstrorum , ex commixrione an i–
malium diversa: speciei
nasce~tíum,
ut muli ex equa ,
& ·
asíno; leopardi
ex leona ,
&
pardo , &c. Et turba–
tioile demum materia: nascuntur hi
mqstros i partus, · qui integras · qni–
dem habent partes , sed pra:postere
collocatas; arque idcirco
a
retla ;
&
solit a dispositione deffi ciunt.
Porro id notatu dignum , homi–
nuin partus ca:teris paribus freque n–
tius monstrosos nasci, quam fcraru m;
N e.mpe, rati.o est , quod horno liber–
tat.e su:i nat ura: leges tu rbet : aut vi
imaginati-onis multum in corpus va –
lentis, _virtutem formatricem
perver~
ta t ; aut peccatis su is has generis sui
contumelias provqcet. At vero bruta
magis vivunt secu ndum naru ram, ni –
si forre accidente aliquo ab ejus Jegi–
bus declinare cogantur; ut leona in–
opia proprii mascu li admitti t pardum;
ex . quo leopard us in Africa
san~
fre–
q uens monstru m. l mó in eadem Afri–
c:t, ann0lante Aristot, lib.
2.
de Gen.
An; m.
cag. 7. conti-ngit, propter aqul'!
penu riam congregarí ci rca fontes qua::-
dam diversa: specia: animan tía, arque
data ocasione miscerí.; ex quó varía
monstra fiant. lnde Pr.o.verbiµm:
Afri–
cam semper aliquid novi ferre.
§.
o.
An
'
e
EJ.UOmodo
Animantia
propter
finem agant.
Cum nota sit divisio Animantiu-m
in duas clases , J:10mines, sc1licet,
&
bruta , de utrísque dicendum , ex–
pl icand umve superes, an ,
&
quo–
modó
agant prop1er finem.
PRIMA
CONCLUSIO.
A flimantia bruta agunt propte,.
fi–
nem
,
modo
paulo
perfeéliore
,
qudm
ccetera natura!ia
;
nenipe , quatenus,
non modo exeq'uuntur opera in finem
tendentia ; sed etiam se movent in
illum per aliquam ejus cogniti.onem;
nempe , quarenus ejus bonitatem per–
cipiunt , atque suavitate illius exti-
. mul antur ad agendum.
Ita sentiu·nt om nes , pra:ter Car–
tesi um , qui vi tam,
&
cognitionem
om nem brutis ade.mit; eaqu.e ·habuit,
ut automota ' seu machinas secretis
elateriis agi ta tas , instar horo10gio-'·
rum. In quo quidem , ut jam
ponde~
-rav1mus, manifeste repugnat sensui,
&
ratioo1 ; nullo al io fundamento n.1-
xus , nisi quorl in hoc naturre pha:–
nomeno explicando ejus principia
defficiunt : unde hac in parte ne dese–
reret sententiam , desetuit naturam;
nempe , genero!>i tate illa Epicure·is
propria , qua compertissima qua:que
.confidenti-ssime
ne.gant , si male .po–
siris
a
se principiis repugnent.
Probatur conclu.sjo manifesta ratio–
ne: