191 / 436
De Causa Finali.
Art.
IV.
1
77
parcentis, &c. Sed quod satis pervi–
d~ret,
&
b.:ec insonnia esse , sensui .
communi,
ac
rerum natura: adversa;
&
n que per has fabulas dici satis
posse , cur
&
quomodo res omnes,
prrecipue , animantium corpo"ra ; so–
lo casu
am apte ordinatre prodirent,
ut nunc <:onspiciuntur.¡
Sed illum minime ferendum , Car–
tesium hoc d1vinre Providentire testi-
. monium, quod ex destinatione rerum
in
suos fines sumitur , etiam fatente
Democrito ,
inviél:issimum ,
conari
pro viribus labefal!tare: Nam toto suo
de Principiis opere contendit , mun–
dum ,
nqu
quidem temeraria casus
agiratione, sed , quod nihilo melius
se habet , credi motus necessitate po–
tuisse adigi ad hanc, quam cernimu ,
elegantissimam disposirionem ,
3.
p.
n1:1m.
47.
jubetque
1.
pare. num.
28.
considerationem causarum
finalium
eiculare
a
sua Philosophia ; id enim
nihil est aliud, quam prrecipuam im·
pietatis arcem , sponte sua misere col–
labentem , novis figmentis velle ins–
taurare , hominesque- omnes exceca–
ré , ne Dei providentiam in aptissima
r~rum
ad suos fines destinatione so–
laribus radiis splen.didius rutilantem,
agnoscant,
&
adorent.
At,
•inquit
1.
part. num.
28.
Non
~1ebem~r
tantum nobif <1rroga.,-e
,
ut
Dei conriliorum participer nor erre
putemur;
nempe , ut valeamus intel–
ligere fines, rebus
a
Deo przpositos.
Quasi vero arrogantia sit observare;
cu.los esse destinatos ad videndum
aures ad audiendum , iisque suis fini–
bus mirum in modum coaptari ; ac
proinde non casu, aut ca:ca necessi–
tate, sed sapiente,
&
provida manu
formari
d~buisse.
Plane, ut temeritas
est , consilia Dei, qu;;e nec faélis, nec
Torn. II.
verbis ipse nobis indicat, velle divina–
re ; ita pura protervia· est, naturre cur–
sum in manifestos fines divini manu
dirigente
tendentem , nolle videre;
imo, malignitas non ferenda, hoc
1am
illustre divina! Existentia:, ac Sapien–
ti;e testimonium conari , quod agit
fa–
bulis Cartesius , aut obscura re, aut
corrumpere. Sed ne in re plana diu·
tius ha:ream solurn annotabo hic prre–
posteram Cartesii mcdestiam. Non
vult videre fines, rebus naturalibus
pra:positos , quamvis ultro incurrant
in omnium oculos, ne videatur arro–
gantior: nec timet temeritatis notarn,
cum totius mundi construétionem sua:
mechanicre legibus tam audaél:er sub–
jicit; cum fabricam corporis humani,
dignam ill:rm d ivina manu ,
&
arte
molitionem ' ut machinam sua indus –
tria minirne superiorem, ludendo
ex–
plicat ; <;urn gloriatur, se totius na–
tura: artificium
tantum non digito
mortalibus omnibus demonstra-sse, sci·
Jicet, ille alioquin t:\m certus ,
&
pe·
ritus artifex, qui nec adeo felix fuir,
ut bonam conficiendi Telescopii ra–
tionem , etsi omnes ingenii nervos ad
id contenderit , potuerit invenire.
O
qu am male nobis consultum
foret,
si juxta Cartesia nre mechanicre Jeges
opera natura: fierent
!
Qu::lm multi
ca:ci nascerentur
!
Quam freqnenter
motus c1rcino'
&
norma destirutus
erraret, dum· in Ca!co rnatrum ucero
animantium oculos ex dm inepta ma–
teria molitur
!
1)m
l13 rum legum ex–
cogitato{ Ca rtesius , omnibus instru·
mentís adjutus, in aperta luce , vi–
trum ' commod
m
sane ,
&
fi gura:
docilem , 'ac tenacem materiam, ne–
qniverit in eximia aliqua videndi sub–
sidia satis aptare.
-Objeéliones,
qua:
a
divinz Provi-
z
den-