88 / 298
7
z
Logicce m1noris secunda
pars.
rern.a . ; sicut ,
imponibile
e~t
eue,
mus. !taque ad
reélitudinem
judici
pors1bzle ert non ene.
At vero ;
Ne-
duo requiruncur : Primo
sufficiens
ceuarium est eue, pouibile
est
non
er-
examen rei , de qua
judi c~ndum
est:
se: impossibile eJt e.rre ,
&
pouivile ert
Secundo , commensuratio juditii cum
eue,
sunt contradiétoria : U nde , si
cognitione rei.
apponat.arillis partícula
nega ti va,j.~JC-
In primis pr
ire debet examen, ·quo
ta
praed1étas regulas poterunt redd1
tn·
oobis
propo
itio j udicanda possit in no–
vicern
aequippollentia.
tescere; nam in om ni
j ud1 io va let
baec vulgata regula ;
qui in.iuJita
par·
t e altera aliquid .rtatuit
,
&
.ri
req w m
.rtatuat ,
haud
t amen
ipre
r.equu.r
fui t.
U.ude , licec quis verum jud icet, non
tamen retle .j udicar, si rem esse vera m
ignorat; ut, si j udicarem,
~
tra esse
in numero pari,forte id vernm e t;d.!
re tamen adeo ignota no n r.:!éte decer–
n erem. Exa men , inq uam, sufficiens
requiritur, quia aequale omnia no n
exig unt : Qu:edam enim facilia ,
&
obvia sunt ; quaedam
recond1tio ra,
&
diffi cilia ; quadam maj oris mo–
men ti ; alía tanti no n sunt, ut nos
d iutius derinere debeant. lmprud:!ns
e>set , qui de rebus abstrusis , aut
magni momeoti cito, ac leviter de–
cerneret: at morosus, qui facílibus,
&
minutioribus eandem curam im·
penJ ecer.
In
agendis
sae¡Je
urge ns,
&
fugax occasio , tempus ,
&
lo–
cum prolixo
examini pr<er1pit : At
fo
spetularivis nihil no ; cogí
t ,
ante
maturam d iscusionem jud1care ;
i11
illis ergo promptior, in
istis seda ·
datio r, in omnibus
.:equata rei me–
ri tis discusio , quantum fax est , pos–
tulat ur.
ARTICULUS
IV.
De
reflo
Propotitionum
Judicio.
P
Ropositionum nat.uram , divisio·
nem ,
&
proprietates nosse, non
tanti est: at in reéto earu·m juditio
pra:cipua mentis perfeétio, arque om–
nis S3pientia: sumrna consístit. Rem
. tanti usus ,
&
fruétus , túm
in
scien–
tiis , t um .i n negotiis, ut expendamus,
pr¡mc) videndum , in quo [>ita
hx..:
j u–
dicíi reétiru do sit. D ei nde , qui defec ·
tus ab ea nos abducant. Postremo,
qua vía
ha:e
reétitudo possit haberi.
§.
l.
In
ef}_UO
.rit
reetituáo "fuclicii.
R
Eél:um est ,
quod suce regulce con–
c0rdat:
U nde reétLlm j udicium
dicn ur, quod sua::
regulce conforme
es1. Porro regu la nostri j udici i est cog–
niti0 reí juJicand;.e, seu, ut Joquitur
S. Thomas
l.
p. q.
16.
art.
~-
forma,
quam de re intelleff:.is app rehendit.
Unde reéte judica mus , cúm juxta cog–
n itio nis, qua m de reb us habe::n u;, meo·
suram, j udicia nostra temperar.ius. j ux·
ta illud Proverb.
I 2.
Q ui
,
quod novit
loquitur , ;ndex
est .jt,ts ti1i12 :
iniq ue
vero j ud ica mus ' cum
vel
de re ignota
de~ern imus
,
ve!
ultra modum no t r;e
_cogniLionis j udicia n'!stra promove-
Pr;.emisso examine , commensura–
tum cógnitio ni j\ldicium esr
fereR–
dum : N on e nim aequalem omnium.
cognitionem etiam matura ,
&
di–
Iigens discusio nobis parit. Q ua:da m
certa ,
&
evidentia comperiuntu r;
al ía
tantum
probabilia
;
qureda m
omnino incerta manent. Cenis ,
&
evi-