1000000219

Previous Page

Next Page

Page Background

Logicce majori s

prima pan D is.

II.Qurest.

I.

ARTICULUS

PRlMUS.

De

primo

Antepri:edicamento

,

scilicet

1

de

Univodr

,

.lEq1:1ivoci1, Analo–

g is,

S

D enominativir.

P

R:eliba vi mus aliquid in Logica

tni ·

no

red~

ter mi "lis , seu tle nornini–

b us un 1vocis , :equivocis,

&

anal gis:

h unc agendum est

de

rebus, pee talia

nomina si&11ificatis. T ermini enim, seu

p 'ltius nomina illa, solerit

d1ci

univoca

univ

canti1J

,

tequivoca cequivo antia,

an.:il11gantia

:

e

contr veró,

tes perista nomina signifi at;oe, dicun –

tur

univ oca 1.m ivocata, tequivoca

equi–

vocat a

,

analoga .a11alagara:

de qui–

b us omntbus 1gillatim

hic

agemus.

U nívoca ergo, qua:i Grreci

Synoni–

tna

dicuntur , sunt ,

quorum nomen

commune

,

S

ratio per nomni

.rignificata .rimpli.:iter eadem

:

S ic

leo , bos, equus ,

&

horno univoc..:a

sunt respeétu animalis ; quia eodem

.modo participan t id, quod per istud

nome n significatur. Ha!c deffinitio

cla –

ra est: soltlm observandum est, qu od

ista vox ,

Ratio

,

non solum

hic,

sed etiam persre pe al ibí sumimr

pro

qu i<ld1tate, seu essentia , qu <e per

nome n sig :iificatur.

lEquivoca ,

qu~

Gr:ecis

H nnonyma

d icuntur , sunl,

quormn nomen com–

tnune eif,

él3

ratio per nomen !igwfi·

cata simpliciter diversa

:

unde a:qui–

voca i-n sola voce conveniunt, in re

prorsus diffo runt. Sic • iscis, sydus,

&

anima l domesticum,

a:

uivoca sunt

respeétu nominis

Cani.r

:

sic etiam

(

~obur

)

requ ivocum est , respeélu

quercus,

&

respeél:u forntudinis.

Notandum autem , quod Aristote·

les sub a:quivocis comprehend:it etiam

A 11aloga

,

qu<E appellat

tequ ·v oca

a

con.r~!io

(pura enim requ ivo a vocat,

tequ1voca

a

qu mvis claritatis

grattil oleant

di~ti ngu i

,

&

p•Oprio

nomi ne appellari : unde

Analoga sunt , qu<E media nt inten

univoca,

&

a:quivoca , nec omninc>

idem sunt, nec o arnino diver a, sed

inter se q1 odamm dó proporc io ara:

unde d1 c:un tur ea , qu rum n men

co mnv.ine est, ratio vere p.r n ·neíl

sig n1fi a ta simpli iter quidem d1v_rsa

in illis , secund

m

q id ta n en

ea–

dem, id est , pee al1qua.m · rnportio–

nem , vel hab icud1ne-m; est e 1 im

A·1a–

logia

Gr:ecis , qu od proportio

L'.

ui–

nis, an notante Q uin tiliano , 1ib

r.

S ic pu lsus , urin1 , meJic1na , cibus,

&

ani mal dicuntur

.roiia

analo~i

e

i

quia nec omninó d· ffe runt, nec om·

mno conveniunt in sanitate ; d iffe–

runt, quia d ivernmode illam res pi–

c iu nt ; conveniunt , quia hrec omnia

di un tur sana ab eadem sanitate: nam

an imal dicitur sanura, qLJod habeat

sanitatem; pulsus,

&

ucina dicuntur

sana, quia illam si gnificant: med1ci·

na, quia illam causat: cíbus, quia

illa m conservat,

&

juvat.

Analoga sun t duplicís g .rnerís, sci–

licet, analoga

attributioni.r

,

&

ana–

loga

proportionalitati.r.

Analoga at–

trib ution is dicuntur , qu;e idem no–

men sortiia sunt ex habtcudine ad

unum princi pale, cui attribu nt ur:

unde deffiniuntur , ea

qure .runt

1dm1

1ecundum terminum

,

dilnrsa ver•

.recunclum modum

,

quo

iltum

re.rpi–

ci

unt.

Id · patet in eicemplo

quod di citur

a

s10itate, qu;e quidem

principalius reperitur in anirnali ; c:.e·

tera vero dicuncur sana , q uod res–

piciant s1nitatem an imalis. Similiter.

Divinum

,

des umitur

.a

diviaitate,

qu2 ·