~<eíl:.
l.
0!},djit
in caujiJjicundts
l',•tio co...
jl.f.5,'c.
377
ab igne ; ícd fulü ob hominc, racione cuius talis cale'
s
E
e
T I O
I
I.
fcé!='º non 01d11 a1ur
~c1
inuodufüonem forma: ignis,
•
quia horno per
cal~1:t: n~mralcm
non potc!l nacurali–
Noftrafentm!ia -varii.r concluflonibru
exp!icatur.
6
I)
Rim~
concluíio. Senrentia illa Patris Herice mihi
d1!plicct.
Pruno,
quia ipfc aic iníl:rumcnrum elfo, quod ac–
cep1a vmme
a
caufa principali operatur, dcmonfirans
au_ccm quid
lic
accipere ealem vmutcm hoc explicar
in calore,quia vinucc ab ignc acccpca,hoc eíl, calore
1pfo ab igne profluentc: ergo infhumcncum confii–
tuitur in elfe talis, ex
ee
qllod operetur vmme pro–
fluencc
a
cau
fa
principali.
Tune lic,omnis caufa crcata operatur vimue· pro–
duél:a,& emananrc
a
Deo ranquam
a
caufa principali,
fed nihilominus non omnis caufa creara
dt
iníl:ru–
mcnralis,cum muiere cau(a: creatc;
Gnt
principales: er–
go falfum
e{l:
dicere caufam infirnmcntalem
clfe
illam
qua¡ operatur virrutc fluente,
&
communicata
a
caufa
princípali.
Maior
dl
de fide, vt poil:ca late probabitllt_, q11ia
omne ens creatum quatenus panicipamm
a
Deo cfi,
.produél:um,communicatum feu accepmm ab ipfo;[ed
virms caufa: pnncipalis creara: per quam illa operarur
e!l: ens creatum,
&
parncipamm : ergo fluens commu–
nicata,
&
accepta
a
Qco : ergo calis caufa operarur
etiam in quamum principalis vircmc acccpta,& com–
municata
a
cauta 1ncreara princ1pali, itaque omne
eífe, omnis virms,& omne
op~rari
creatura: dcpcndet
a Deo,cnm hoc camcn di!erimine, vt vinus, & effe
caufa: dcpendeae
a
Deo tanquam cerminus produé'óo–
nis illius , ac pminde pcr mfluxum ,
&
aél:ionem di–
fünél:arn ab ipfo elle produél:o !cu dependence : ope–
rari aucem
cr~atur;e
pee feipfam fluendo 1b ipfo Deo,
opcramc,
&
producente per cale operari
eo
modo
quo per ipfum ope1arnr creamra : ergo omnis caufa
creata operatur cile vírcure,
&
opcrationc panicip:u,a;
&
communicaea flucnre,
&
accepca
a
Deo tanquam
a
caufa pr1ncipali producendo, & concnrrcndo cum
ipfa; minor
cti
lumine natura: nora, quia non potcfi
vilo modo negari dari a parte rci aliquas caufas prin–
cipales crearas, ve patet manifefic in ignc producente
ignem,in homine generance alium hominem, in luce
producente aliam luccm ,
&
in frigiditate frigefacien·
te, onmcs
ha:
cauf;e principales funt refpcél:u propriq–
rum eff:él:uum, qnos in lucem cdunt,
&
nihilominus
concurrunt cum ipfo Deo per virtutem acceptam ab
ipfo Deo,& effluentem ab eódem.
7
Confirmatur,quia licct calor
lit
iníhumentú rcfpc•
él:u ignis produél:i, nihilhominus refpcél:u alccrius ca–
loris ciu[défpeciei cum ipfo ell: caufa principalis,vndc
quando calor vt duo producir alium calorem vt duo
ii–
íl:cndo in illo non induit rationé caufa: iníl:rumentalis,
Ced potius rationem
c~ufa: princip
~l.is'.nam vt
p~frca
amplius patcbie,omnc míl:rumcncu md1.get cleuanone
ad operandú, calor amcm rcfpeél:u altenus calons no11
indiget elcuatione,quia habet (ufficicnté
vir~ntcm
ad
produccndum alium
calo~em:
ergo
r~fpcél:u
1lhus non
cíl: infirnmenrnm.
Deinde,quia vt tu aífcris calor in tantum é!l inílru–
inenrú,in quanmm produél:io
illiu~
proccdit cciam ab
igne a·quo ordinatur ralls a_él:io,
ad
prxcipuú efféél:um
nimirú ad introcluél:ionem forma: [ub/lantialis ignis in
ligno, atque calor nariuus
lrt
manu hominis exifiens,
ita proclucit per calefaélioné ill aliam manum linc eo
quod ralis calcfaél:io per qui producirur calor oriatm
_/ldrpb. de Teñafiel,
Phi/o[. Tom.
11.
ter producere
fonn~
igms, hoc enim ignis facit mini·
me horno :ergo tahs calor non
dl:
iníl:cumentum, fcd
can~a
principalis relpeél:u altcrius caloris qui produci–
tur 1n manu.
Dices, caloré ex fua nacura ordinari ad produfüo–
nem forma: ignis, per accide11s tamen non producere
ignem,
&
ideo licer non producat non tollitur ab eo
ratio caufa: infhumentalis.
Sed contra,,quia
prob~bile
dl:
ignem natutalem ho- ;
minis elfe dinerfre fpeciei acalore igni5 • ac proinde
calorcm nacuralé nunquam polfe ordinari ad ignem,
ad quem calor ignis ex natura propria: dlfferentia:
fpecifica: emanamis ab igne ordmamr;in hoc enim ca,
fu
nullaratio infirumenti e!l: in calore naturali.
Sed dcmus omnem calorem,ex íua natura
~ffc
eiu[–
dcm fpecici , ac pcr confequms omnem ordinari ad
ignem , nihilomimis alia
funt
accidentia qua: nulló
modo ordinantur ad introduél:ioné forma: fubfiantia–
lis ín fua operatione pra:parando materiá ad introdu–
Gl:ionem ilhus, vt videre
dl
in luce fiellarú firmame1\–
ti
qua: proclucit lucem in ipCum firmamcntum,
&
in
rcliquis ca:lis,quorum mareriá nullo modo poteíl: calis
lux pra:parare ad introduél:ionem
forma: dill:inébi:
quia ca:li funt incorruptibiles, imo licct corrupcibiles
elfcnt lux catenus producir aliam lucem nullo modo
difponir, quia lux produél:a nullo modo efi difpo/icio
ad focmam fubfiantialem co modo quo calor eit di–
fpofüio ad ignem ,
&
ideo dicitnr lux
a
Philofophis
pcrfeél:iirnm accidens;
&
non corruptiuum, irem in–
tclkél:us,& lumm gloria: non funt in!l:rumema vilio–
nis beatificx per vos,fed porius ex iplis, vt ex duabus
cauíis paniahbus coalefcit vnum totú, quodcficau–
fa
principalis,
&
nihilominus concnrrit illud coni1m–
ll:um cum
Deo
ad taltm viíionem per vinmem fluen–
eem ab ipfo emanancem ,
&
accepram ab eodcm:
ergo falfom c!l dicere cauíam iníl:rumcmalem cffe
quie concnrrit pee viitutcm fluenccm,
&
acceptam
a
caufa principali.
Ratio autcm
a
priorihuíus cuiden.s
~fi
, quia cauía
1
o
principalis ve ílc non conucrtitur cum Deo , fcd po–
tius e!l: ratio fupcrior,
&
vniuerfalior rcipeél:u Dei,
&
creatura:
~
vndc non valer ha:c argumematio : eíl;
caufa principalis ; ergo
Dtus,
-quia bene poeefi
dfe
cauía creata principalis ; nam raeio cauía: princi–
palis vt
lic
non cominee in
fe
perfoélionem im–
pmicipabilcm , fed potius efr panicipabilis perfe–
él:io , ve parce
ex
litpradiél:is. Vnde prima diui–
lione diuidirur caufa principalis ve
lic
in caufam
creatam,
&
increatam. Vnde non cfi incompatibile
aut inconucnicns vt eadem enticas
lit
caufa c¡eata
principalis,
.
1
t
Atqui omnis virtus cauía: creara: principalis, quia
creata cfi , cfi Rucns ab increaca : ergo bene compa–
titur raeio caufa principalis , cum virruee accepta
;ib
alío,
&
fluente fcu deriuata ab alia caufa principa•
li ,
atque adeo non
cric
raeio formalis cau[a: princi–
pal is ve
lic
,
habere virmtem non acceptam ab alia.
caufa principali , quia hoc
e!l:
proprium caufa:
prin~
cipalis increaca: , vnde ratio in!l:rumcnti
~t
di!l:ingui-'
rur a caufa principali
crcata,no~
erit lita in hoc,<}ut>d
lit
accepta ab alia caufa principali.
.
Deinde , quia in(ttumenta artificialia , vt ipfd
Herice aífcrit , fuñt vera
&
propria in!l:rumcntá;
imo primario iníl:rumema ,
fcd ilb,
vt ferra,
&
mallcus • & (dre penicillufque.
&
calamus etiam;
ve apta ad Ícribendum
, pingcndum ,
&
quace–
nus habcnt talem apticudinem,
lk
11im1rcmno11
l .i )
{luna