746346

De Navigatione,

Secundo peffime alii ad a:quilibrium

recur–

runr, neropc cum in exhalarione terrea gravira–

rem agnofcant ,

levirncem

exuin[eco calefo·

ciente ipfi collacam volunt , 11r dum ha: dua:

fa–

culraces a:quales emm movcamr in rranfverfum,

quod non fcquirur , ícd ranmm ,

lit

quiefcat

modo qua nubes in acre pendula:. Unde-c¡ua111d1u

cxh~latio

levior erir acre afccnder,_

du~ fi~r

gra–

vior reeta de[cendct, dum eric a:quc levis

111

fpe–

cie ac aer, immoca permanebic.N on.mclius racio–

cinanmr qui ad partimn hcrerogme1carem recur–

runr , nempe quod aliqua: exhalat1onum panes

focfum rendan<,

"lia:

graviores Jeorlum

fer~ntur,

ox hac

diverfic~te

moruum onamr. m1xms,

obliquus, & rranfrerfal!s· N am_

m1xnon_e mo–

ruum oritur [Crcius,quot1es omnino concrarn

~on

funr~

vero fum comrarii'

a:qualcs, feqmrur

quies.

fromundus

alii volunt qnod cxhalano refri-

gerara, vi graviratis

deCccn~at~

quia tamen in.def–

ccnfu oceurric aliis cxhala110111bus afcendem1bns,

imano

aiiri graviori ,

craffiori obliquat cur–

fum. Sed -non facilc concederem exhalationem

cdué1:am [e rcducere ad priíl:inum. frigus

hoc

modo innata vinutc defcendere. Sic cnim eius

namra frígida ciTct , quod ramcn non vidcrnr

fa.

cilc conccdcndum. H anc enim cxhalacionem vo–

larilib 1s fpirir1bus , arte chy1;nica eduélis Ítmilli–

rnam elfo exiíl:imo , qui nifi ipfis adinifccatur ali–

quicl fixum, quo conrincanmr ,

quafi vinc!•n–

rur, ad priorcm crafficiem nunquam reducuntur ,

etiam quocumque externo frigcfacicme adhi–

biro.

N ec diffimilem puto elfe Caba:i explicatio·

nem, qua comcndit exhalarioncm vi caloris levem

rcddicam, vi impcms acquifici altius af,cndere,

quam rerret eius natura, eo modo, quo in pendu–

lis obfcrvamus ,

qno

fir

Ccnfim rcmitccme

impem, rnrfus defcendat,

quafi flull:uer. Q!1i

dcfceníus

afcenfos non eíl: femper ad perpen–

diculnm direétus, eo qnlld debeat disjici "''" qui

non po1eíl:

r.ll

:a defcenderc, eo quod alius occur–

rar acr

ipfa cerra , qunre potius ad lacera pro–

pellirur,& cum exhalacio fir valde mobilis, hunc

momm fucile fequirur: Jdeoque hic moms cranf–

vcrfalis v1demr ranrum ex accidcnti provenirc.

N on ramen puto quod ranrns poffic irnpetus ab

exhalatione recidentc , am flt1é1:ua111e produci ,

quantum in vento expcrimur. Si cnim pluvia licct

magno impem deícendat, validam ramen non

producir in acre agirarioncm, muleo minus exha–

latio qua: tenuior eíl:.

Q_uare alium proponic modum explicandi,nem–

quod exhalado fpiritofa fugiar vaporcm ,

hac fuga momm concipiat , nempc dum hi fpiri–

tus

vaporibus feparanrur qua: namra fua ad

aqncam reverrnntur naruram, refugium ea vi qua

omnia corpora

comrariis fogium, camque viam

:uripinm fuciliorem, fontque hi fpirims, qui oro–

nes mereorologicos morus ef!iciunt , five fulmi–

num,five ronitruornm, procellarum,& vencorum.

Movcnrnr ergo venti in tranfvcrfom prout

fuci–

liorem invcniunt exirum , funt enim facile rnobi–

les,

impccu facillimo fernnmt, immo dmn pri–

mo afccndunr,vix unquam reéla afccndum, red

l1t

plnrimum obliquum curfom incunt. Conducir

quidcm ad venrorum impctum explic2ndum,quod

ubi aliqua: parres in unam parcem feru111ur,Íecum

' ªl'iunr quofcumq11e alios fpirims,live afcendcn–

tcs , five .!efcendcmes , atque hoc modo inrendi-

cur eius ímpetus ,

cxemplo fluminum ·cum

Ariíl:otele utamur, Ítem f\nvii inicio exigui

film,

augcntur ramen nova'aquarum acaffio11e, ita tiu–

gemur vcnri 1rovis halicibus ad¡uné1:is.

Hoc ramen principium de fuga concrariorutn,

eíl: d!fficillimum. ·

diceret hujnrmodl

'halitu~

jam liberas ab exhjlarionibus fucillimc

-¡n

fé ca–

lorcm prodt1ccre,

cum calorc agitatiónem,huic

non abfimilcm quam in igne pra:cipue vcro

lñ

fla~11ma

admittimus, ex quo fequitur

r~rcfoé1:io,

ad majoren¡i

locum· occupandum expanlio:

Cum aucem in fuprema regione frigus

Ítr

pmilo

majus , non quidcm defccndunt relta , quia cum

acre in!imo lim leviores '

Ít1rfum

ex~

rruduntur; quue mcdiam aliquam viam arripiunr,

qnám

ncmpc

faciliorem nancifcunrnr. Sicur érgo

ignci fpiritus

circundante frigore adunati 'tan–

tum colorcm concipinnt m ignefcam in fulmina,

quidni

fpirim; calidi. libcri

vaporibus adu–

nemur,

ex illa adnnadone calorem fuum

inren~

danr, qucm alicnis corporibus permixti noh po..:

rerant,

ex hac rarefaé1:ione motum concipianc.

Id igirnr viderur lrnbere commodi

h~c

opinio,

qnod fic explicata , inveniat rarcfaetfonem alilm–

de quam

Cole imrncdiarc onam: Nccminitn

efl!

quod calis rarefaé1:io ira oriri pcífo, cum vrde–

mus ex eo quod fpirims ignei intra calcem inclu–

{i,

aqua roram calcem [ubigeme,

quafi divi–

demc, liberratcm aliquam naéti,

craffioribus

pambus fcparari, ica agiramur,caloremque pro–

ducunt,

lit

totam aquam calefuciant, fumum pro'

ducant ,

ipfi avolent : qnidni aliquid tale in

exhalarione inveniamus, pra:fcrrim uhi

vaporL–

bus foerit libera.

O RO L L A R l U M.

~la~vis

ha:c propofirio vera

Ítr

''eros ab exliála–

t\onibus provcnire, nul_lam tamen attulit

ratlo~~;

qua: vim , produll:ivam venrorum non aliis eriam

caufis rribt1cret : quarc admirro exhalaciones

fapt

''Cotos cicre,, non quidem vi graviraris, ita

re–

cidendo hunc motum caufent , fed vi rarefaé1:io–

nis' Ítve

feipfis rarcfiam,

agirentur' livc

eriam

Cole , modo ramcn fubira

fit ,

& copiofa

illa rareJaetio. Si cnim medica ma1eria rareliar,

attollirur porius, q"am fluar,

in venturo abeat.

Sic fa:pe calare nimio Ccdarnr vcnrus, qui

fu~

noeturnum frigns ingravcfcit,fitque vchemencior,

eo quod frigus magis adunet hujufmodi fpiritus.

Ex qua adunarionc majores vires habeant nempe

majorem calorem concipiam,

videmus hyeme,

!auge ardemiorem clfe igncm' eo quOd fpititus

ignei,

circumíl:ame frigore cocrceanrur, arque

adeo non ita diffipcmur.

!1.!i1íll!íi!ll!lll'i!!Zfl~OO!l1!1Jll!lll@00:,¡¡¡¡¡¡:¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡1J11¡¡¡¡¡¡¡¡!!!!

PR.OPOSITIO XXII.

vapor poffi,t

ef!e

ca11fa ventor11111.

Secunda opinio eíl: Mechrodo!i dcfi9iemis ven–

tum, aquofi anhelitt1s r<íl:um. Hanc fecur,us efl:

Vitruvins qui vemum definir, aeris f!uentem un–

dam, Dicicque naÍci ventum cnm fervor olfendit

humorem,

impecus fervori; exprimir vim fpi–

rims flmtis.

Probarnr primo

a Vicruvio.Ea

poteíl: elfe cau(:i

venú in acre libero , qua: eíl: caufa alicujus

v_e~u,

de qua dnbirnre

11011

poffomus : fed in :rol1)'1lis

f<rvor, a:íl:us fcu calor vehememior,

humor•m

incidens