De Machinis Hydraulicis.
I)J
tium e:1endi1ur,frigore vero condenfatur, minuí–
quc fpatium occupat. Vis amem compreffiva ex·
rriníeca c!fe poceíl:, ica in vas ahquod mu
leo
plus
acris coacll;amus ' quam naturalicer in co po!fec
con/iíl:ere. Habec aucem cam v1m acr
aur
quod·
cumque aliud corpus
comprc~um,
uc ce(fonre vi
illa exrema , Íe rurfos cxpandat , ma joriq11c loco
cocxccndarnr' etiam nullo calare intervcnicmc.
Ira
igimr fonrem coníl:ruemus. Sicvas
AD,
11n·
dique clauÍmn, in duas cavicares divifom; firquc
p01s foperior
A C,
plena aquii, pars vero
D
D,
plena acre : fim item duo rnbi' quales ligura
fo.
ris oírcndir. Dico
1i
vafi DB , ita íubj1ciarur fax
accenC., auc prnnre, q leliet acr
Dll;
&
quia acr
calcfaét11s
fe
exrendic,
&
majus fpacium occupac,
aícendcc in vas fupcrius, ibique aquam prcmec ad
aíceníum ,
&
falienrem coger. Quod faciendum
erac.
Non cíl: aurem nece!farium m vas D B, aqu:i:
f~bjiciarnr;
tan• enim,ur in hoc exemplo ufurpa–
v1m11s , facilc aquam aer rarefaéh1s
acrollercr
eciamfi foperiorem
locm~
occuparet. lea anriqui
fiac11as elformabam q11re d11m ignis ad facrilicia
acccn.derernr; v1110, oleo, lall:e auc alio quocmn–
qtJe liquore aram aípergebanc. Sic enim ara :crea,
intu~
v.acua,_& undique clauía, cni íubjiciamr ba–
fis
d1íl:mll:a '." plura interva\la ; pro numero íl:a–
tuar un;
&
a_fnndo tot deducamur tubi pcr cor–
pora,& brach1a llatttarnm. Sint item dno canales
a~
ara.
a~
fingulas bafis cavitares , pertinentes;
cumpr1mum acceudetur ignis,& ara caleliet · ca–
kfiet ítem acr ara concenms ' qui ampliorei;l lo–
cnm
qu:i:ren~, P.e~ íy~hones
liquores impellct.
~oc.lem
pnnc1pw 111tebantur alía qua: pro mirn–
cuhs ab imperita plebe habebantur, nempe ur
porca:, accenfo ignc aperiremur,aut Deorum íl:a-
ru:i: in orbcm circumagerenrur, .& propter íaeri–
fi~ia
tripudiare vidcrenmr. Nam fi liat ara A, un–
d1que clauía , qu:i: habeat canalem AB, percinen·
'[om.
/ / /,
tem
;~
vas B, etiam undiquc claníum '
&
knnm
ª'!"ª'
m~ruél:um ~ubo
CD.
Sit itcm va!' E.
íuí~
pcnÍtnn
~
fune c1rcumligato circa pon•rum car–
dmes, cm
r~rpondeat
pondus,
gravius,
.ife
E.
V>•
cno} ícd
lllll1'JS.
grav.e quam
ídem
vas E. plcnu;n
aqua. Accenfo 1gnc
111
ara
A,
•cr
rardict,
&
de–
lams per rubum
AB,
nquam expcllet, h:cc pcr
[.
_
phonem CD
~uet
in vaículum E., unde
pra:po~derab1t panden, & portas aperiec.
Poren icem fine ulla aqu5., acr ex ara
colcfaéia
~rocedens
inc.Llrrere in rota.s , ca[que circnmage-
1e. lea macl11nam coníl:rumms, qure fumo cir–
cumagamr , & veru circumagat : immo falo can–
del:i: fumo idem prreíl:amus.
Mu.lro
magis fi deo–
rum íl:atua:
111
rorula charracea,
&
leviffima íl:a–
rnancnr, pocerum ab ocre, ob rarefaél:ionem , ex
ara calefalla prode1lnte,circumduci
&
in
choreas
movcri.
. V
is.aurcm rarefoél:iva, tanta nonnullis corpo–
r1bLJs_ incíl:, ut .mJCab1les clfcél:us producat : ira
P"
lv1s noíl:er nuratus , ignc concepco maxiinas
edir íl:rages.
,
Ira fi
fiant vitre:i: íph2=rulre , nucis avellan:i:
magnirudinem adxquanres,quib11s includatur
aur
acemm , "'" aqua, falc miuaro bene
íanua ,.
íal–
tem.,ad -
'~edietarem, illa:~ue
ruríus ad lampadem
hermencc claudanrur , 11\a: prunis med1ocrirer
accenlis impofira:, ubi calorcm conccperim maxi–
mo fragore in mille minuciílimas partes diffilienr.
Wll!l!i:!ll!!l:lifül.!llJ!l!l.!
lllMll7Jlll.lt·!1.!lll!l~l!Z!lll!lll!
l.ll!l!lliOO
P R O P O S 1T1 O
X X.
Problcm2.
Mem11onú ft11111a
,
ntit avicttl.t.
De Memnonis íl:ama referunr amiqni fcripro..;
res Plinius, Philoíl:rams,
&
alii quamplurimi
¡
eam licct marmorcam • ica tamen compofitam
fui!fe , m oriente fole , fonum quafi cytharre cde–
ret. Memnonire irem aviculll:, íeu Mcmnonis Íe–
pulchro in(culpc:i:, concemum aliquem produce–
banr. Tenrabimus igirnr, analiqno 2mlicio pneu–
macico idem prreíl:are poffimus. Non video quid
fol prxíl:ore poffit, ncque quomodo motum
ali~
qncm in re inanimatá poffit efficcre. Duos enim
prrecipuos
elf~él:us
prodncic, lumen ,
&
calorem.
Lumen oculum quidem immutare poreíl: ; motum
aucem localem, qui,ad fonum edendum necelfa–
rius videmr , nullo modo potcíl: producere; calor
vix fine rarefaél:ione motum prodllcet.
~trerenda
primo e(t materia, qll:i: folis radiis expofica calo–
rem concipiar, unde ut calorem augeamus aliqnod
ex dioptrica , aut catoptrica fubfidium acce1ferc
poífonrns.
Sit ergo ,,1s A Bundíque clauCuin,
&
folí
ex.:
V
poútu1u,