1000001230

De Sañdiffima

Trinitate Difcurfus

VIII.

PatrcFilioquéproce~it, operara~ e~e, ~iliu~

autem

noftra fe morcalitate

utero v1rgmali veíltre d1gnatum

fuilfe, intelligerctur. Hinc aucem efficaii: valde & for–

tlter ílringens formare poífumus argume1\tum, videli–

cct; quodtiquomodo incaílisMariz Virgiñis vikeribus

conceptus noílraque carne indutus fucrit Dei filius in–

tellcél:u noílro aífequi non polfumus, quomodo zter–

nam illius

Parre gcncrationem penetrare przfume-

s""'·

'·de

mus? Bcne igitur S. Maximus ait;

Si inwfligare nlte–

Nacó•i•·

risqUJtlittr Deusin hominem, vethomo tranfivitin Deum,

1n11e/llgap11us ,jipotes, quomodo e:x nihilofaéluseft mun–

tlus,

c~lum

u11dtrefplenduit.

:i.

SanllusBernardus ad Eugenium Papam fcribens ,

~~';;¡~~d

hanc quoque nobis circa altiffi mam hujus magni my–

ílcrii cognitionem, infiruélionem poíl fe reliquit, dum

ait:

Sacramentum hotmagnum eft,

(:r

quldemveneran–

d11m

"º"

forutaml11m, farutarl temeritas eft, credere pie-

taseft, nojfe vita

él

vita

~ternaeft.

Scrutator m11je{la111

opprimetur

Q.uot hallenus fuere , qui aufu temera–

rio debilem anguíli intellellus fui aciem in Solem hunc

increacum defigere conaodo rnrpem paffi funt

ecly–

plim? in quot non fuere haerefeos errores prolapli Ar–

rius, Sabellius, Manichaei & piures alii? Jfaias cu¡us

labia, ut fupra diximus , ad annuntianda , & praedi–

canda Divinicatis altiffima myíleria , peculiari quo–

dam modo mundata & adaptara fuerunt, ad illud

men munus infufficientem fe,elfe adeo cenfuit, ut di–

ceret

Gentrationem ejus quts enarrabit

Cum Jfalas

Propheta Dominumfedentem fu.per folium excel{um

(:t

tle-

Concil. •· d•

'lltltum vldiffet (

inquit fanltus Thomas de Villa-Nova)

Trinit.

(:J

Smtphlm dama111it1, Sanélus, S11nélus, St1n8us Do-·

mln111 De11s e:xercllu11m audi/fet, protlnus dillum e{I

tí

'i!t1de,

(:t

dices populo huic

;

audite auáientts,

ét

noli–

lntelligere

él

videte vl/ionem

él

no/lte cognofce–

re,

quafi dicere veilet Myílerium iíludargumentis &

rationibus humanis examinandum non eíl , liquidem

fcrutarl temerltas eft

;

quin potius credendum eft

vene–

randuin eíl, adorandum eíl, non vcró .invefiiga!ldum:

.Audite audlentes

él

folum cretlite; nam hoc voblspro·

dtrit aá falutem, crederlenim Plttatis

tft,

ve/lefitpt·

re 1emerit11tlr.

Seraphini' illi iluabus alis facicm Dei

velabant, duabus autem aliis pedes tegebant, ad de·

notandum quod neque ad infinitarn illam fubfiantiam

elfentiam intelligendam , neque ad fupremam il·

lam

majeílacem remerariorum& curioforum oculis ,

qui rationibus humanis illam aífequi praefumerenr ,

occulcandam fuffic1ant. Voluit enimDeus, ut quam–

diu hic in tcrris ínter mortales degimus, fofo fidei ocu-

•· c..-.

11 • ,,.

lo eandem contcmplemur;

Yidemus nunc perfpecul(im

in .en;gmate

tune autem fac/e ad f1uiem. Pofuit tene–

bras latlbulumfuum.

Jfaias pcrhiber; quod protinus ut

tibi facrolanllz Triados vifio reprzfentata fuit,

do·

mus repleta eftfumo:

cur autem fumo, qui

vil"um

ob·

fufcat, repleta fuit? quia

Doml11us di:xit, 111 habitaret

nebula.

Evidenciffi muroquod habemus, Divinz ma–

gnificentiz

majeílatis lignum ' hoc en' quod ejus

iotelligemiarn minimeaffequam11r. UndcfanllusAu-

Tu tt. 16. ;n

gu!tinus ait

Dices, quomoáo iflud creditur

quomoáo

1 ..

;!fltid capttur

rtfle dlcls, quomodo creditur

non relle

d'.icl1: imo ideo bent dlcitur, quia non ctrpitur: nam

c11/Jtretur, ñon opus ernt, ut crederetur; quia videretur,

Ide·o crtdls, quia non capis. ,

Etq11idem quis capacita–

nollram ob naturalem fuam debilita1tm,

mul–

toru

n¡

naturalium effcfüium intelligentia plurimum de–

ficere non videt? quodargumcncum in hac materia com-

S1p. ,.

•6.

munit~~r

adduci folet:

~11~

In profpíélU funt

imrmi–

mus

&U'n'•'

labore:

']Utt

autem jn

c~lls

f flnt, quis lnwftiga–

bit?

rnaxime ti infinita quz ínter intellellum noílrum ,

interminatum illuddivinz effentiz pelagus interce–

ditdiílantia

conlid~retur.

Oca:ca fuperbia (

inquitfan–

ltus Thornas )

ut vlllf vermiculus

(:r

formlca tlt ter–

ra, vafcu.'o modico, futlntt!lellus Oceanum DJvlnltatit

'Ve/Jt conc/u.iere,

rt:!

puzillo comprthendere u11i'IJer/it11tls

creatorem

Q!1ot funt res quas noílris quidem oculis

confpicimus, oec tamen ad eas perargumenta, & ra–

tiones humanas cognoftendas, & invefligandas per-

_/.ingere poffumus? qua de _re fanltus Aílerius ita fcri.-

i~;~·,¡,~~ ~it:

SI i11quifitione CJ11lph11 fuccumbit

tu~ r~tlO(tna.tto

homo, erube[ce, alt1ora te

qu~rere,

él

f'or_t1ora tt

111-

vtfligare : nam

ttipfurn

<:t

brevem ab}jfum animJ

tulnon colli1.11, In infinitatem maitfta1i1qualittr afcen–

áir

Quilnam intcllellus , quaotumvis is fublimis

Mqnfi Prompt.

lit

acutus , intelligendo alfcqu'i poteA: , quonarn

modo vermes live bombyces fila producant fcrica,

quibus opulentiffima pro ipfismet palatiis regiis exor·

nandis conficiuncur laquearía,

periftromata, cum ca–

men in fua fubílantia viliffimi cujufdam vermis opus

exiftat? Similiter ti cuipiam qui nunquam íericam ali·

quam materiam vidilfet, veílis demonílrarerur ex

Da.–

maleo vel holoferico confella, ifque interrogaretnr ,

quomodo

vel

unde materia vcflis

illi~s ~ontext~

lit,.

vel

unde materia

.jifa

fuam habcat origtnem , 1s ut1que

tametti omnibus contenderet ingenii fui viribus,

nu~quam tamen vel intelligendo

vel

divinando, vel con11-

ciendo alfequi poífct, quod filum illud fericum , unde

materia illi conte:icit, incremencum quoddam

lit

ta·

lium animalium , quz priufquam moriantur domun–

culam quandam, quam inllar

carc~ris úbiinetip~s

fa–

bricant, ingrediuntur , iBeaquc fenf1m

paulat1m fe–

fe evifcerando, fubtiliffimum quoddam ab ore filum

emittunt, quod fericeum eíl ,

qua globum quendam

rotundum, in quo recluduntur, fabricant,

quo glo–

bo deinceps ingenti cum artificio fericum exrrah1tur

Adhaec quifnam cogitando afi"equi poterit modum ,

quo granum aliquod in rerram projeflum,

fui>

illa

emortuum , & putrefaltum progreífu temporis fpi–

cam quandam progerminet centuplicatis nonnunquam

feminibus abundal!ter

~opiofe ~efrnam a~que

onu–

ílam? ltem fi tib1 vas ahquod v1treum arttlic1oliffi–

mé elaboracum , limpidum atque cryflallinum exhi·

beretur , lirnulque interrogareris , quo modo illud ex

herbis, & calcu(iS

fiumine cofleflis, fofo flatu 'Oris

fieri pocuerit, quid , nili antea furnum in quo fabri–

catum

claboratum fuit, vidi!fes , interroganti re·

fponfurus eífes? ltem ti dolliffimum quemvis maxime–

queeru1itum hujus rnundi hominem interrogares, quo–

nammodo mel & ceraabapibusfabricernr, quid is re–

fpondcrepolfet, niti force prius per ocularem experien–

tiam, aliquam falcem illius habcret notitiam? Deni–

que quis capere poterit , qualiter in utero m:tterno

una eademque'feminis humani materia, tanta membro–

rum, offium,nervorum, arteriarum, venarum íanguí–

nis, pellis, aliarumque omnium parriurn affabre

ade~

ínter

connexarum, cum tanta motus, officiorum, fen–

fuumque diverlitatl!, former'ur varietas

Ac proinde

Thomas Dollor Angelicus ingens illudartificium quod

natura' nobis in minutiffimis quibufque animalibus cla-

riffi

me~xhibet,

nec tamen

nobis intelligitur, confi-

derans, dicit:

Exiguas Crt at11ras qu11svidemus, non ln-

telfigimu1,

(:f

abfconditumDeitatl1 ab1/fum volumu11n1ef-

/1gere?

lnfimi natur;1: effeaus qui oculis noílris obver-

faotur continue, per iñrellell:um

difcuríus noflros

minime penetrare aut inrelligere valemus , qua igirnr '

temeritate ioacceífa

imperfcrutabilia Divinreomni-

potentiae

fapientiae mylleria intelligere przfumem11s?

Ergone nobis promitrereaudebimus, quod unitatem di–

vmz.fubílanuz,

perfonarum Trinitatem earumque

relat1ones

proceffioncs,nomina, attributa, cunfia-

que opera ad

~xtra

i~~ra

'· allus noticnalcs, perlo·

n~r~m

zquahtatem

,_fi~11htudmes,

miffiones, multaque

alta 1p!is quoque fublim1bus fpiritibus abfcondita facra·

m~nt~

, comprebenderc intelleél:u néiílro potcrimus '

1~1s

P!ofeltO coarltata, reílrilla& limitara elfct illa

Dei

~a1~ílas,

1mmenlitas, & infinitas,

ab hoc

modi-

c~ ho~101s

luto comprehenfibilis foret:

De quo nihiláici

(

10qu1t

S.Ambr~liu~) ~ e:xp~lml

mortaliumpotejl /ignifi-

Li"' '·

C!tlone verbor11m, qui

tntell1garis, tacrndurn

efl,

ita ip-

Cou.gcn.

tumrnet Deum alloqu1tur! acdemum fubjungit:

Non

ePmlrurn

,/il~nora~ls:

ma1oril eft aámirationl1,jifclarls.

Caffiodorus

.mli~m

quadam fententia fua n0ílram coer-

Pf•lm.

•

1 .

cet& tranquillat 1gnorantia, dum increatam illam& im-

mor~alem

clfentia!TI

at~ue

fubfiantiam inexplícabilem ,

ommque humana mtelhgentia fuperiorern eífe demon-

flrar

Deus

vlrtuslnexplicabl/ls ,pletas incomprehen/i-

b1lls ,fap1ent1alne/fabJl1s,

adeó ut n<:>biscum

Bernar-

repeter~ lic~at

Scrutarl ttrneritas eft.

. 3

M.yíltcus 1ll_e

cu~rus

quatuor illis alatis,

OCll•

lis

un~1que

plems an1malibus agitatus ,

prorrall:us

Ezecb1eh Propherz olim reprzfenrarns, hoc in fe pra:–

termulta alía prodigioíum habuit, quod refonante fu–

p~r fi_rm~mento

aljrigz voce, currus immobilirer _fub–

fittent, 11la veró przdill:aanimalia alasfuas prot1nus

demilerint

Cum fieret vox fuper firmammrum

'l"º"

e1at fupercaput eorurn,/labant,

fubm11trb11nt

ala~

Juas

•

C1rca