De Inventione Sanéta:-
Crucis Difcurfus
X.
21)
n\utn
fu¡rerius
1t
nobís in!inuatum Sanélus
N
azianze–
nuscetigit, diccns:
Ad vlt.elignum undt e:tcideramus
,
per ignomml.e lignum revocatiJumus.
S. Ambro!ius ait:
Mors per arbortm, vita per Cructm.
DeniqueS.Jo:Da-
~~~j¡'3;0r-
mafcenus dicic:
Prtti,,fam Crucem
p
~4jiguravit vit.e
/¡.
gnum quoáIn Paraáifo plantatum efi a Deo; nam pojlea–
quam per lignum mort
,
oportebat per lignum donarl
11itam
.
De PaJI'.
Jo:u.¡r.
+·
Crumn.
Utitur ctlam idcm Sanélus Thomas au–
thoritate Chryfoflomi diccnris , Chri!lum voluiífc pa–
ti non fub reél:o, fed fub dio in acre aperto :
Ut etiam
;pjius aeris Natura mundttur;
po!lquam cerra per ef–
fofum ejus fanguinem purificata fuilfet;
&
illa
S.
Joan–
nis verba:
Exaltar/ oportet ji/lum hommis,
in medium
adduccns, ait :
Exaltarl audiens, fu{pen{tonem intelli·
g11s In 11ftum, utf11nélific11ret 11erem
,
qui J'anél1ficaverat
terram, ambulando in
ea:
Confiderat pariter idemmet
Angellcus Doll:or, quod in íublimi moriens,
af(enfum
nobls parat in Ca:/um
.
S.
Cyprianus in Redcmptore
Moyfen manibus
&
brachiis exteníis in monte ilload
Amalee dehellandum orantem memoria repetcns ,
ita fcribit :
Elevatum In (ub/imi
,
éf
qua/i ccr:lo proxl·
mum
,
{trperiorlbus inferenum confummat; agoniJ ve–
xillum
,
&
1nferlorlbu1 erexl/fe fca/tJ,m In Patris oc–
curfum
.
Obícrvandum przrerea efi , quod patibulo
~rucis
priufquam appropinquaffet , paulo ante dixe–
rit :
Nunc prlnceps mundl hujus ejicie1ur foras
;
<:J
~go
Ji
exlfltatus futro aterra
,
omni11 traham ad melpfum.
Tanquam belli dux gencrofiílimus inimicos fuos ineo-
Ro.8. inJof.
rundcm vallis debell:irc voluit:
Contra Spirltualia ne–
quiti.e In crelejllbus,
inquit Apoflolus
:
Vifibi/lter Del
filius in c11rne crucifixus ejl,
inquit Origenes ,
/nvifibi–
liter vero Di11b'olus In ea Cruce cum pote/fatibus
(:f
prln·
Delnc. Ver.
cipa~lbus
affixus rfi.
S.
Athanafius
ícr~bit
:
Dominus
ventt, ut
Dlabo/umpr~clpit11ret
,
&
v1am ad Crelum
nobit inveniret
•
Etenim viam verfum Crelum
1\
Spi·
ritibus rcbellibus aera occupantibus valde impeditam
ríP."
•g.
ele
aperire nobisvoluir, unde S.Leoait:
Sanélorumpa:na
• •
membrorum
(de Chri!lo in Crucrm all:oloquitur)
lnl–
mlcarum fult inttrfeéllo pottflatum
.
His adde , quod
ex quo lilius
O
El univerfis populis valde conípicuus
eife debuerit , adeo ut fua in eum oculorum lumina
figere po!fent, convcniens erat , ut elevaret11r ,
&
cxaltaretur-
:
Ego
Ji
exalta/tu fuero a ttrra
,
omnla
tr11ham 11d mtlpfum:
Crnx enim
a
terra evehit illum ,
qui in ea crucilÍgirnr.
s.
Sujllnult Crucem.
Sciendum quoque efi varias
ve–
tcris Te!lamenti figuras , qua: mortem ominabantur
Meíliz, huic mortis generi correfpondcndo pra:lufitfe .
Arca enim in qua falvatume!l genus humanum
e
Iigno
fabricata fuit. Virga Moy!is, qua percuílum eíl: mare
rubrum ,
&
populus
a
Pharaonis ryrannide liberatus
fuit, pariter lignca fui!fe nofcitur . Moyíes quoque li–
gnum quoddam in aquas Mara conjccit, eaíque dulces
reddid1t, quz antea amarHTimz fuerant.
6.
Crucem .
Chriflus inCruce brachia femper exten–
fa
tenens, velutl dicere voluit, fe femper erga nos de–
inceps mifericordem futurum , idcoquc aperris femper
brachiis nos przflolari, ut dukiter complell:atur,
&
excipiat:
Non efl 11bbrev/ata manus Domini ut fafvare
nequeat.
Ubi Oleafler ait:
.Qtt.e e11/m major-potrfl effe
mifericordla, quam m11num femperextenfam habtrt aá
le–
vandum
rf:J
danáum?
7.
Cruccm.
Ut Chri!lianusfob Cntcis Yexillo con–
fcriprns miles, arma quibuícum cum inimico confli–
gendum
&
pugnandum cíl: , ad manum fumma cum
tacilitate ícmper habcret ; fi Redemptor no!ler ferro
mortuus, vel lapidibus
&
faxis percuCJ'us , aut igne
coníumptus fuiCJ'et , hrec arma nobi!Cum habere adeó
facile non fuiífet: íed Crucis !ignum fumma cum
fa–
cilitate ab unoquoque fieri pote!l. Ita Sanélus Augu–
fiinus diícnrrit:
Noluit lapidari, aut ttiam gl11dioper–
C1ttl
:
quod vláel1Cet nos (emper nob1fcum lapides
,
aut
ferrum ferre non pofJumus
,
quibus defendamur
:
tfrgit
vero Crucem
,
que
levi motu manus exprimltur
,
qua
t':!
contra inimlci verfutlas armamur.
H:rc arma fem-
Do
corona
per in promptu habcmus. Unde Tertullianus ícribit:
lnil.
•·l·
Ad omnem progrtf{um
,
atque promorum
,
ad omnem
adltum
él
exltum, ad vejl1tum
&
cafceatum, ad fava–
cra
,
ad menfa1
,
&
lumina
,
ad cubilia
,
ad fedilia
qu~cu,,que
nos converfatioexercet , frontem Crucis/igna·
c14/o ttrlmus.
Man..fi Prom,pt.
8.
Crtlcem
.
Redemptor nofler de crelo defcendera1 ,
ut omnia mundi peccata in íe reciperet , proquc iis
fa–
tisfacere,
&
pra:cipue quidcm ad porrandam maledi–
llioaem illam
a
mundi exordio cerra: natura: nofüz
humanz potl pcccatum impreífam
(
ptecata 110flra 1pft
pertulit fuptr lignum)
quonam igituraptiorrinflrumen–
to quam Crucis ligno uti poterat , de quo fcriptum
efl :
Maüdi!lus
.t
D~o
ejl , qui pender
:n
/igno.
S.Atha-
º'"'·''·';·
nafius inquit:
Nam
ji
ideo vtntrat
,
ut noflra plarula
execrationtfque portartt, quomodo. alia rationt txtcratio
vdpiaculumfui/[tt, nz/iexecrabiftmmorttminft receplf,
ftt?
E/I
autem hoclp(um Crux, q11emadmodum fcriptum
ejl:
Exurabillu¡uicunque pender infigno.
Crux armatura quredam etl: ad inimicos
nolhos vincendos
&
debellandos.
DISCURSOS DECIMUS.
Ptr /ignum Crucis de lnlmicis nojlris libera
11os Deus no/ltr
.
1.
EX
quo Crux Chri!li vexillum
quoddam
fic
vill:oriofum , mulris viéloriis ,
&
tropha:is
pra:clarum , nil mirum !i nos quoque in vircute illius
omnium inimicorum noflrorum v1ltores efficiamur .
Trlumpbalereferaturlignum,
canit hodiein Sanélz Cni-
cis invcntionc fanlla Matcr Ecclefia.
Et
in Hymno ad
matutinum:
Pangelinguagforiofi!ulium certaminls
,
t':!
fr1per Crucis
tropb~um
áietriumphum nobilem
,
qualiter
Redemptor orbis /mmofatus vicerit
.
Porro quocunqae
locorum nos verterimus , femper Crucem hiíce, cro-
phrei nimirum, viélorire, triumphi, aliifque fimilibus
titulis honorilicis
a
facris Doll:oribus honoratam in–
veniemus. Sanélus Ambro!ius de Helenzlmperatri·
cis in Cruce
fub
rupe quadam profunde fepulta eruen–
da, fanll:a anxietate IC:ribens, hac phra!i urirnr :
Ac–
~edlt
ad Gofgotbam,
rf:J
ait: E((e /ocus pugn.e
,
ubi eft
viéloria
?
~o
nomine ipíum de Cruce Joqui certiffi-
mum e!l , !iquidem paulo pofi eidem Cruci armaturre
nomen attribuit, pcr quam pro!lratus fuit Goliath
il-
le
infernalis
:
11'/áeo, quid egeris Diabole, ut gfadius
,
quo peremptus es, ob/lrueretur.
Unde pauló pofi fub-
jungit :
Prom11tur gfadius, quo veri Goli.e caput efl am–
putatum.
Andreas Arcbiepifcopus Creten!is in oratione
quadam in exaltatione fanélz Crucis habita optime con-
fiderat, primos, qui ad facrofantlum hoc lignum cxal-
tandum
&
glorificandum conati funt , fuitfe Con!lan·
tinum Magnum Augufiamque ejus Matrem Helenam
lmperatricem, idque ex motivo, quoniam eximias in
ejuídem Crucis virtute obtinuerant vill:orias . Dicit
igitur :
Cum triumpbo totius fimul Ecdef.e
,
wluti e:t
exctlfa quadam fpe(u/a ju/Jerunt eam in aftum e:ittolli
&
of/endi
;
hic etenim ulus paffim apud omnes
obti~
nuit,
ut
iníignia vill:oriofa
&
triumphalia in alrofu–
fpendamur
:
Triumphafe referatur ltgnum
,
/n quo
caf/1áum afpidem fuperavit
.
Enimveró aíl:utHTimus
hic hoflis
O
El
&
nofler, adorationem
&
latreuticum
vcri
DEl cultum !ibi ufurpaverat;
unicoenimJud~re
exiguo angulo excepto, totum l.1niverfum coram idolis
fuis genua fua flcélebat. Q!.iid igitur hic DEUS face-
ret
t
ln Calvariz momem lignum hoc vill:orioliffimum
erexit, arque infernales potefiates pariter debellando to-
tiu~ human~
generis univerfale debitum, quodivinz' ju-
fi1t1re.
oblhmgeba~ur
, exrinxit : Eílque hoc idipíum
quod mnuere volu1t
A
poflolus
:
FJe/ens quodadverfusnos
Coloff.i.
eratCh,rographum
,
nf!igensil/udCruci,
&
ex{po/lanspri11-
C1patus
&
pote/lates
,
tr11du:itit confiáenttr palam trium-
phans lffos in
f
tmetipfo
.
Enimvero in Antiphonis,qupd
Btn~áillus
&
ad
Magnljicat
in fecundis vefperiscanuntur
ha:c mter alia \"erba leg1mus:
Superomnia /ignaceá•otum
tufo/a e:itceljior: in f¡Ua Chri./lus triumpbavit. Crucem f11?-
llumJubirt, quz mjernumconfi'egit.
Die, fodes, fi nofli ,
•",
quonam mylleriofaélum crt, quod quando Jacob ido-
la illa íepclivit:
Terror DEI inlJa/it omnts perciTcu1tum
civitatts.
Num forte Jacob tantis erat viribus pr:rdi-
Gen 11
s.
tus, tantaque potencia przcellens, uc omnes illos in-
vadcrc potuerit populos
?
Ecenim obíervandum e!l ,
quod infodit ca !iibter.thcrebimhum;
b~c
autem There,
O
t
byn-