2.10
Promptuarii Sacri Pars Secunda:
t~o
J
cur
fanlliffimoCt"ucís ligno hoc imponatur
gl11-
De Cruce
fub thefauri cujufdam
tudinc
hic agicur .
fimili.
t'iolum Epitlmum, hace .elfe poceíl: , quia in h1>c li–
gno , velll( in opulemiffimo quodam a:rario ,
folu–
cum eR pretium quoddam infinitum ;
fiquidem uni–
ca fanguinis Chrilli llillula mille mundis redimendis
abuode íufficiebat: Et quia Crux
Dig11a f1Jit ferre
{~cli preOum
_
Cuí confonat pia illa mellifloi Bernardi
D
IS CU R SUS SE X TUS-
Jol4 digna
tu
fuijli ferre
r
.ec/J pretium.
meditatio, dkentis :
Totu1 ifle mundu1 ad uniu1 ani-
M
d'
me ;reti11m te/limarinonporejl: non enim pro toto mun-
' "· '"
áo animam {utrm Deus dare 710/uit
,
IJUáln
pro anima
humana áuÍlt
.
QE,ocquoc a1Hem falvantur
a11i~
;
prompco fanguinis Chrríli Crucifixi precio falvari no–
íc~ntur.
Unde de faoéta Cruce dici potefi , omnes
r.
Nihil reperirl poífe exiílimo per quod facrofan-
lla=
Crucis prius altfcondica: , poílea vero
'antocum jubilo inventa: myílerium vivacius exprima–
tur, quam parabola illa, in qua increaca illa Sapiencia
RegnumCrelorum thefauro cuidam in agro abfcondico
compar¡¡vit :
Simile efl
rt~num C11J/~rum thtfau~o
ab–
{condi/o i11
"Z'º.
~eque
enim ne.gan poteíl:, qu1!1
fa.
crofanll:a illa crux
10
agroahfcond1tus thefaurus qu1dam
fuerit inzílimabilis, eo quod
fofa digna {tút portarefe-
lferm.
~.in· ~Jiprt/i¡¡m.
Undé Sanll:us Petrus lJamianus ait:
Ho-
N<ftt•.
S.
dit
quia crucis inven'1onem co/1mu1, . qua¡;
npe~to
com·
Crucu;
rnunJ to/ius munái the[auro,
co~nmu11;1ttr
111; <;:hr!Jfo_gati·
nere debemu¡.
Sicut enim Chnílus
111
folhc1to 1110 Pa–
ílore adumbracus eíl , qui inventa , quam
dolen~er
;¡m·terat
ove
omnes ad fecum congaudendum
in-
~~~,¡~~~
Tom•7·
Vit~vit:
Jtn
&
~01
invmto eo
,
non .quod ipfe
ptr~ldt
tat, (ed quo nos perdito1 ttt'l_uifierat ;uf/um efl gloriar!
·
Enimvcro non fine myíleno la_nélus
Pecr~s
Dam1a–
nus crucem thefauro comparav1t abfcond1to ,
fi
fa-
'1um iílud conlideretur,.
quod
~iberio Impera~ori
ac•
Hill-
'Fr~nco
cidit . Cum enim Chri!lianus
h1~
1
mperator.v1r
f~m·
li~· ~·P·
''·
ma: pietatis
&.
rellgionis, at9ue
10
paupercs liberahffi–
mus in magnam redall:us fuilfet pecuniarum
penuria~
,
accidit, ut <ium palatium fuum.perambularet,
~n
quendam pavimento infertum
lap1~em.olfenderet?
!n
quo crux quzdameffigiata
~ra~,
qµ1 pr?mde
ele~at1s
in
t:relum oculls in hofce devot1on1s prorup1taffeélus.
Cru–
te
tua Domlnefrontem nojlram munimu1
&
peélora;
r&
eccecrucem
f
ub pedibul conculcnmur ?
Cumque
l~p1dcm
hunc in decentiorem locum transferrc
volcn~,
1
1lum el11 obim
Tf\Cod.
avimento erni juffilfet, mox fub eodc.m ahull'! qn.en–
áam lapidem fimilem eadem cruce infig!11cum
one
nd1~ ;quo etiam eruto, mox fub codem temum lap1dem
•!1~
venit , eadem paritcr cruce fignacum ;
cumqu~
&
11-
Jum e pavimento fuílulifset , candem opulent1f'.1 mus
quidam ibídem abfconditus thefaurus fcfe pr?d1d1t ,
quocum non folum
pauper~m,
verum
&_
omnium
fu~
Jubditorum imperio egeílat1
&
neceffitat1 abu!lde /ub
vcnit- Conílancinus
Romano~un:i Imper~tor
m v1rtu–
recrucis Cbriíli, quz 1n crelo e1!111raculo_sc apparuerac.'
Mazemium Tyrannum gloriose
fu
pera
v~c, ad~oquc
d1-
.ll:z
Crucis
virtute in fuoerat ílabil1tus 1'?1peno, unde
n on folnm hujus beneficii cau fa, fed
&
quia modo adco
prodigioío
a
lepra
lib~ratus
foer:it, proílraca?
~
dií–
:lipata omni l dololama , fidem noíl:ram Chníl:ianam
efl amplcxacus; cumque deinceps in fumma regnaret
profperirate , pie credere polfumus eum Augullz lm–
peratric1 ,
&
Matri fuz Helenz frcquencer dixilfe :
Nos in vircure Crucis in tanta pace regnamus
&
glo–
ria,
&
Crux qua: hanc nobis gloriam pcpcrit, femper
maneb1c in rerr& fepulta
&
abfcondira? Q!!z viciffim ,
fi
fanll:o Ambrofiofidem adhiberc volumus, intra (e
fa:pe reperebac:
Egom regnls,
&
Crux Dominl inpul–
'Vtre
?
Ego in au/11
,
&
In ruinis Chri/11 triumphu1
?
Tandem vero , ut Berengolius Abbas ait, ambo ad
a111mas ea mediante fui
lle
liberaras .
Per f1mll-am Gru-
eem tuam
(
ita Cbritlum alloquimur)
redemifti mun-
dum.
Crux di
ves
illud a:rarium eíl:, ex quo hal\enus
&
femper dcinceps, in redemptionem cunéhrum ani-
marum totum depromecur licrum
&
pretium .
Sola
fuiftl digna portare talentum mundl
.
Memorabundus
hoc loco eíl negotiacor ille Evangelicus adeo circum-
fpel\us
&
prudens , qui pro invento pretiofo quo-
d~m
mooili, omnia
a le
po!fe!fa libens volens eroga-
v1c :
Inventa umi preFlofa margarita
,
abiit
,
vendidit
omnia,
IJU<e
habuit,
&
emit eam.
Negotiator iíle, fan-
Str.J.d• pal!',.
llo
Leone. reíle, filiuin Dei adumbravit,
~¡precio-
fiffima hu¡us Jigni margarica inventa , utpote quam
fuper omnia mundi regna zílimavit , omnia eroga-
vit, quz in íuaerant faculcate, adeo ucad om•imo-
dam fe nuditatem redegerit ,
in eaque nuditate ,
&
paupertate, inque illis opprobriis , ina:fiimabiles vo-
luit elfe divitias recondicas, per quas unaquzque ani-
ma locuplecatur , ca:lorumque regnum fibi compa-
rar. Hinc eíl , quod Apoílolus dicebat :
Mihi autem
ab./it g/OYinri ni./i in Cruce.
Q!!inam autem fanl\í Pau–
li
in hac fua gloriationc íenfus fuerit, Divus Augu–
fiinus interprecacur ,
&
!cribit:
Pourat Apofto!u1gfo•
rinrl in {apientia Chrifti,
&
verum dluret: pottrar in
Serm.
:o.
de
maje/late, porerat in pott{tate,
&
'Verum dicertt; fed
Ytrb.Apell.
dixit inCruce. Ubl mundi Philofophurerubuit, ibi Apofto-
lu1 thefauT11m reperit.
Ex quibus verbis perfpicue dedu-
cicur fanélum Paulum in Cruce inzfümabilem repe.
rilfe chefaurum, quia ccrtum
cft,
quod tribulacio, pau-
percas , morcificatio , omncíque aliz mortificationes
Chri!li amore coleracz gloriam nobis vere concilienc .
Momentane11m hoc,
ér
/e'Ve tribulationi1 noftr.c <t:ternum
Cor 4·•4·
glorie pond111 operatur
tn
rr/11
.
~odíi
in poteílate
cua haberes univerfum aurum Peruvianum , per
il·
lud tamen ne unicum .quidem bearitudinis gradum ti-
bi lucrari poífes
:
at vero fi pro Cbrilli amore patia-
ris ,
fi
ve!
unicum humcrum tuum Cruci ejus fub·
mitras , cerco Jucraberis Paradifum. Job cap.
37
ícri-
bitur:
Ab Aquilone aurum venlt;
ex alía vero parce in
1
1
,.,
Jeremia legicur ;
Ab Aq11ilone pandetttr om1te ma/11m
. ••·
~a
anrem racione lieripoteíl, dicetfortaífe aliquis ,
quod aurumquod paffimapud omnesin canta eíl:·zíli–
matione, quodque omnem domibus profperitatem
fe-
cum adfere, ab eodetn climatedeportetur, ex quo alias
uní ver
fa
mala velut e cenero fuo in
nos
dimanant
?
Refponderi qaidem ad id potree , aurum vel ideo omnis
mali occaíionem elieatque origenem, quia humana cu–
piditate homines
invefiigant~
, omnes haber fibi infi·
diantes .
V
erum ape¡usad przfcns propofi
mm
refpon-
thefaurum hunc follicire perveíligandum ílrenui fue·
'L'b
runc
&
affidui:
Licet invenltnd4 Crucir una d11obu1 ef-
deri po!fe videcur, quod ubicunqueeíl cribulatio, Crux,
a:rumna , affiiélio,
ibi quoque femper
lit
aurum; fed
aurum tale, quo ca:lum Jucrari,
&
Deum nobis com-
parare pofsumus. Sanélus Ambroli us in vaíliffima illa
' .i.cap.u.
[et intentio, jillumtamen inquifitio,
&
Matrem nobilita–
'Vil J1tventio-, dum enim eidem int¡ui(rrioni uterqueoperam
dedit
,
lignum Crncl1 fili111 lnquljitJit
,
Mater i11venit
•
H elena igitur Hierofolymam cttm veni!fec, in eruen•
clo a gro illo , in quo preriolus hic thefaurus abfcondi–
tus c!fe credebacur ,
ingentem adhibuit d1ligcntiam ,
fueruntqne tres quidem Cruces planc! incer fe conformes
venez , ar vero fub tercia q111E Chriíli erat
thefau–
rus ille tandem invcnrus fuir , per quem
r~dempcus
.
eíl mundus , unde Andreas Crcteníis Archiepifcopus
~~~~.~~~¡,~m
orat.
i~
Exalcione S. Crucis aic:
Thefaurn1
qw
f11ernt
L•b ..
<•P· ,.
abfco1!d1tu1
e:
ttrr,e medztulliorefulft
_
Berengofi us Ab–
bas lignum 1ílud fimiliter ,thefaurum elfe dixic :
Ad
c~ntumef1am
nof/r11m (
ita de malignis Hebra:is fcri–
b1t
J
tanto t!mpore thefaur11m d1vinltati1 afcondtrunr
•
Emm>'ero ada::quata,
&
ínter ca:reras principalior ra-
regna quz Magnus illcConílantinus . veluci cotius uni-
verfi Mona rcha poffie!ebat, oculos
(uos
conjiciens , hoc-
que prcciofu.m
Crucis
lignum ab Auguíla lmperacrice
Macre ejus invencum
~lseconfpiciens,
air:
Multo am·
1
1 .
pliu1 invenit, quod Imperatorl conferret, qunm quodnb
Th~~d'::Cai.
Impcratort acciperu.
2
In principio hujus difcurfu diximus ; quod
~mi/e
ef tregnum C(lorum thefnuro abfcondito
in
agro
.
Per
h.ocautem ca:lorum regnum Ecclefiam interpreta–
n poísumus, quie omnes chefau
ros
fuos in Cruce habec
~epol!tos:
at vero
fi
per regnum crelorum Paradifom
1mellt?>ere v?lumus, cercum eíl, quod eami Crux
v~
lear,
qua nt1 bearorndo ,
&
gloria creleílis va ler1: nofc1rur .
.
l!nde fanélus
P~trus
Damianus:
Ptr lignum de Pnrn-
~:.'.'i'i::;.;.
difo futramu1 e;eé/,: per lignum (umu1 ad Paradifum
revoc111i
•
Dabo
dt1wm
domHJ Daviii fuper humtr11m
u.
"'
t}llJ
;