1000000236

De Justitia.

431

singularis,

creteris distinél:a VÍrtUS est (

1).

usti–

tia singularis , aut

distributiva,

aut

commutativa

est.

Commutativa servat requalitatem in commutationibus,

contraél:ibus ,

paél:is. Distributiva vero ínter merita,

beneficia , ínter pcenas,

offcnsam ; idcirco in remu–

nerativam ,

vindicativam subdividitur. In utraque

requalitas quredam, seu proportio servari debet; diver–

sa tamen , nempe in commutativa requalitas omnímo–

da , seu arithmetica , in distributiva autem geometri–

ca (

2).

P a rtes potentiales justitire sunt religio , pietas,

ob–

quoque, ita tamen ut dum nobis prosumus , aliis prodesse veli–

mus, sicque nos quasi. cum respeél:u ad alios consideremus.

(1)

Hrec eadem divisio ab aliis hoc modo enuntiatur, in legiti–

mam nempe, seu legalem ,

parliaularem. Legalem eam dicunt,

·qure ad bonum pu lic_um,

communitati$ speél:at: particularem,

qure uniuscujusque q_onum pro!Tlovet. 1lla cum in omnibus civibus

urget , tum maxime m 1is qui prresunt

ut in )egislatore tanquam

in architeél:o,

in Magistratibus , q,ui publicam Civitatis perso–

nam gerunt. , Est enim, in_guir Cícero, prop ium munus Magis'–

" tratus, intellige e se gerere personam Civita is , debereque ejus

, dignitatem ,

di!cus susrinere, servare leges , jura describere,

,, ea fidei sure commissa mem:nisse. Privatum autem oportet requo,

, &

pari cum civibus jure vivere , neque submissum ,

abjec–

" rum , neque se efferentem , tum in Republica ea velle , qure

, tranquilla ,

honesta sunt." Paulo superius Magistratus ad–

moner ; , ut duo Platonis teneant prrecepta : unum , utilitatem ci–

" vium sic tueantur , ut quidquid agunt ad eam referant, obliti

,; commodorum; alterum ut totum corpus Reipublicre curent , ne

, dum partem aliquam tueantur , reliquas deserant." D e justiria,

prout in judicibus residet , plurimre instituuntur qurestiones , qu;:e

commodius

Legisperitis resolventur ;

g. utr.

udex tenea–

tur judicare juxta allegara ,

probara, contra propriam conscien–

riam;

alia hujusmodi.

(2)

In commutativa justitia non homines,

merita, sed com–

rnutationes ipsre , lucrum, aut damnum pensantur. Unde in ea me–

dium , seu requum ínter majus ,

minus in proportione Arithme–

tica consistir. In distributiva

contra. Nam

hom

ines ,

eorum

merita penes virtutem,

nobilitaterñ , munera ,

l.lt

dignitates spec-

tan-