18 / 436
4
Phisict-e prima pars. Disp.
I.
Qurest.
l.
communi,
&
iis, qu::e concernunt motum; ut de tempore, de loco, de conti–
nuo, de
onciitionibus ad motum requistis. Secuti nos eumdem ordinem
ha nc primam Phisica: putem dividimus in tres disputationes: Prima erit de
Principfis entis Mobilis: secunda de Causis ejus: tertia vero de Motu,
&
iis
qua: c9ncernunt Motum. Sub his tribus disputationibus comprehenduntur
omnia , qua: agitad solcnt cird. Ens mobile in communi.
D 1S P UTA T I O P R I MA.
De Principüs Rerum.
P
Rincipia
rer~m
considerari possunt , vel in communi, 'Vel in particutari,
vel ut conveniunt in compositione rerum naturalium. "ltaque
1.
Dicen•
dum de illis in genere :
2.
De iisdem singulatim: Demum de Cornposito,
guod constituunt.
Q
U
JE
S T 1 O
P R 1 M A.
De Principiis rerum naturalium
in
universum.
F
ER se notum est, omne, quod
producitur , ex aliquo principio
·produci : Nom enim
:i
se ipso, aut
a
nihilo produci potest: Cum ergo res
naturales produci
videamus; necesse
esr, ex aliquo principio produci, Por–
ro duplex est principium intrinsecum,
.scilicet ,
&
ext rinsecum. Principium
intrinsecum dicitur,
quo~
est in ipsa
re, cujus est principium; ut
litter~
componentes syllabam,
&
lapides,
ex qu ibus
fit
domtis, sunt prir>-.ipia
intrínseca ; sunt enim in rebus, qu;:e
ex iis fiunt. Principium extrinsecum
dicítur , quod est extra rem, cujus est
principium: Sic Typogra phus est prin–
cipium extr'insecum vocabu1orum;
&
:Artifex domus : Non enim sunt in iis
rebus, quorum tamen sunt princi pia.
Omnis res produéla exigit principi um
saltem extrinsecum ; quia non
a
se
' ipsa, sed ab alia re producitur: At
.'ic,:o
principium imrinsecum proprii
non habet locum in re omnino simpli–
ci, sed solum in rebus compositis;
Quod enim componirur, ex aliquibus
constituí debet,
qu~
ipso sunt priora,
&
simpliciora, qua::que ob id princi–
pia ejus intrínseca dicuntur; Cum er–
go res
na~urales
compositz sint, om–
nes concedunt, eas fieri, ac constare
ex princípiis intrinsecis; At in illis pro–
ferendis,
&
explicandis minime con–
~ensiunt:
Nos primo , quid
&
qualia
esse debeant eju smodi Principia., cons–
tituemus : Deinde, aliorum, tum Ve–
terum, tum Recentiorum opiniones
discutiemus.
Postremo
propriam
sententiam stabiliemus.
·
AR T 1CU L U S
P R 1M U S.
Quid
,
S
qualia
sint Principi•
r1-
rum naturatium.
A
Ri~t?teles
1_.
Phys. cap.
~. Pr!n~
c1p1a defintt :
Qu.c nec ex ·se m–
vicem
'
nec ex
11Jiis
'
sed
ex
quibus
omnia fiant.
Hzc definitio vix ab ullo reprehen–
ditur. Dicuntur
in primis principia.
non
fie1i u
se inyicem
1
nec eJ aliis;
quia,