1000000215

QU/EST.

IV.

ART. l.

totum mundum seorsim ab inani subsistere

(

1).

157

Seleuci sententiam amplexus fuit Cartesius

(2).

Leibni–

tius autem (3) quamquam concedat

Deum, absolute loquendo, ef–

ficere potuisse Universum materiate extenfione finitum

;

nihilo–

minus aurumat,

contr(arium conformiur esse ejur sapientiie

(4)· Ea–

dem .videtur esse Turri sententia: nam si spatium, ut ipse

~o-

( r) Lege verba S. Thomre relata Tom.

2 .

pag.

228.

not. 3.

( 2)

Vide qure diximus Tom. cit. pag.

52.

not.

(3)

Cinq_uieme ecrlt. Tom.

Opp.

p. pag.148.

§.

30.

Absolttmmt

parlant, il paroit q_uc D ieu peut /aire

Univers matériel.fini m e:1;–

tension

;

mais le contraire parolt p!tts conforme

sageue.

(4)

Id erat consequens ex principio Leibnitiano

de mundo optimo:

nam mundus extensione infinitus , si dari posset , ut Leibnitius pos–

sibilem ponit, melior esset mundo extensione finito.

hac autem re

pejor est Cartesii, quam Leibnitü lapsus; Leibnitius enim saltem con–

cedit , posse

Deo effici mundum extensione finitum ; id vero Car–

tesius negat: nam in Epist.

69.

ad Henricum Mon11n sic scribit:

R epztgnat concepti¿i meo, sive, q_uod ídem est, puto implicare contra–

dictionem, ut mimdus sit jinit1u, ve/' te1"111inatus, tjztia

t~on

pos

concipere spatiiim ultra q_1¿oslibet mtmdi fines; talem autem spatium

apud me est verum corpus

;

nec moro1·

quod ab aliis imaginarium

'Docetur

ideo mzmdus finittu e:cistimetu1·

;

1zovi enim e:i: quibitr

prttjtdiciis

error

iste profectus sit.

Si ergo Cartesius putavit , implica–

re contradictionem, ut mundus sit finitus, putavit etiam, mundum

finitum non posse

Deo condi: nam quod contradictionem implicat,

fieri

Deo non potest. Si autem non potuit

Deo condi mundus

finitus ; quid erit reliquum, nisi ut mundus sit infinitus ? Vocat qui–

dem Cartesius mundum non infinitum, sed

ind~finitwn

;

at revera

putavit , mundum esse infinitum : nam

spatium 1dtl'a qzzoslibet mim–

di fines

apud ipsum

est vemm co1·p1u.

Igitur auctore Cartesio, dato

quolibet mundi fine est aliud ,

aliud verum corpus

infinitum,

quia est aliud ,

aliud spatium in infinitum. Utique potuisset ille

appellare mundum

indifinitum

si posuisset, mundum revera esse fini–

tum,

terminatum ; dixisset vero ignorari ab se quousque extendan–

tur fines ejus ;

termini : bree est enim

indifiniti

notio. Sic dicimus

indefinitum esse numerum stellarum , non quod nullum habeat ter–

minum , sed quia certus earum nurnerus nobis est incompertus. Sed

cum aperte Cartesius affirmaverit,

implicare contradictiotum

ut mun–

dur

IÍt

finitus vel terminatu¡,

palam est ipsum putasse revera 'llun–

dum non modo indefinitum, sed infinitum esse, quanto aune verius

·dicere nos possumus :

Novimzu e:c qieibtu prttjudiciis uror iste pro–

fectus sit ;

nimirum ex constituta essentia corpori

trina dimensione,

exque spatiis imaginarüs perinde habitis ac si vera essent corpora.