438 / 652
43º
QU.IEST. X1P. ART. IP'.
habet commune proloquium, observation'esque in Te11ure hac
nostra institut.:e confirmant ,
11il
violentum durabite.
Ad.missa
autem prima Ne.wtoniana lege motus:
Cor.put omne peruvera.
re in statu tuo quiescendi
,
vel movendi in directum
,
nisi qua–
tenus
a
viribus impressis cogitur ttat·um itlum mutare:
admis~
sis etiam vi
centrifuga,
qua planet;e motu
projectili
describe–
i;ent rectam tangentem , in eoque motu perseverarent ,. donee.
per vim
centripetam
a
tangente retraherentur'
&
curvam des–
criberent jam vis
centrípeta
planetas
cogeret
ad mutandum sta–
tum movendi in directum per tangentem. lgitur motus plane–
tar.umcurvilineus non esset naturalis , _sed vialentus : quod est
contta Physic;e 1eges.
In
eadem prnpositione Newtonus adjunxit,
terr~m
quadruplo
dm;
siomn esse
quam
Jovem.
Id aútem ostensum esse ait in yrop. 8.
ejusdem
l.
3. Sc:d
l'\011
consideravit, ab se statim destrui in cit. prop.
.ro.
quod in pra!fata prop. 8. constitaerat : na111
in hac adsumit ,
Jovem
paulo douio-rem esse, quam
aq.uam;
de terra autem inquit:
veriii–
mile e.¡t, quod copia matel'itt .tQfitu in tura q11t11i t¡,uintuplo,
ve/
u:r:–
tuplo majBr ,1it,
']llam
Ji
Jota
e:r: .aqua
c_onsta,~et.
Abs :re tafllen noit
erit paulisper expc:ndere pra:fatam illam prop. 8. Pro:bat in ea Newt();–
nus ponJera,
&
densitates Solis,
Jo~·is,
Saturni,
&
terra:esse;
po•:-
·
Jern
quidem
in ·eosdem
tit
10000 ,
9't3 , 520.
6-
435·
rupe.cti11ei_ :
I
dmJitates vel'o
eJU
ut
100.
94 ,_.
-67.
6-
400-.
-Nlifm,
inquit,
pon-
2
dera corpQrrtm
.eqrialium
'
·&
homogemor1mi
fo
1ph.eras
nomogmea1
-
sunt in sttperjiciebzu splz.ttravum
,
ut sph.erarum diamttri
¡
ideoqu,
sph.ernrnm hetel'ogmearwn den1itatu mnt ut pondera .il/a applicata
ad sphterarum diame.tros.
Verum explorata!ne sunt ver3: -dian'"tri 5<»–
lis, J ovis, Saturni,
&
telluris respective? Jpsemet Neyrtonus in cit.
prop. 8. Coro.11.
2.
ubi qu:rntitatem materia: .explorar in -SÍ·ngulis pla ·
netis , ad parallaxim Solis appellat; , qua: sit major..
yel
minor quam
10"
3<3"',
indeque infert , quant;.i:atem materia: in ·terra .au eri, vel mi–
nui in triplicara rat"ione. Quis autem Astronomorum nescit, quantita–
tem parallaxis solaris non esse 'hactenus accurate definitam , neque
proindc accu rnte es e definitas veras planetarum diametros? Qujs
in.–
super pota it constitHere , pondera Solis , Jovis, Saturni ,
&
terra:: ·
habere eam propo1tionem , quam N ewtonus :Statuit , nisi prius cons–
tet de eorum di&tantiis? nam ipso fatente Newtono in cit. prop. 8.
tmctiJ
,
ve/ diminutis distantiis, pondera diminuntur, ve/ augmtu1•
in
dztplicata
ratio1u.
En quam feliciter·comp 1ti initi Strnt
a
NewtonCl,
cum tamen nondum inter Astronomos
CG.llStet de
iUQCum
planetarwa
di tantiis. V ide
§.
407,.