192 / 652
QU~ST.
VIIJ.
'ART. IIL
ARTICULUS IIL
Utrum Systema Copernicanum admilti pouit
tanquam 1hesis.
3
14.
..t\d Systema Nicolai Copern.ici Torunensis ,
&
Var.–
tniensis Ecclesia: in Polonia Canonici , tandem devenimus.. Is re–
novans quorundam veterum Philosophorum (
1)
sententiam, statuit
Solem in centro mundi immobilem,
&
circa ipsum moveri pri–
mo Mercurium , deinde Venerem , postea terram in orbe , quem
vocat
magnum
;
circa terram vero ponit moveri Lunam. Ultra or-·
bem rnagnum telluris constituit orbes Manis,
J
ovis ,
&
Saturni,
qui etiam volvuntur circa Solem. Denique ad magnam
i
plane–
tis
distantiam collocat orbem fixarum omnino immobilem , ut
fig.
27.
Soli nullum tribuit motum (z), excluditque proinde
i
pla-
puiphui,e majores brevio1·i tempore ducribuntur minoribus. Motus
erg~
TJiciniorttm tardior quam remotiornm.
Ita vero
Ty
honis impugnat hy–
pothesim.
( 1)
Ipse Copernicus in Pra:fat. Operis
de R evoltttiBnibus
systema suutn
:icceptum refert cum Niceta: Syracusio, quem Cicero
l.
4.
Acad. scribit
seosisse terram moveri ; tum Philolao , a eraclidi ,
&
Ecphanto
·Py–
thagoricis , qui , teste Plutarcho
l.
3.
de Plac. c.
I
3·
motum terra: tri·
buerunt. In eandem sententiam Aristarchus Samius concessit,
referen~
te eodem Plutarcho in Nwna. S. Thomas
2.
de Ca:lo lect.
11.
Quod
tnot111
,
inquit,
apparent, cawatur
e:1;
motu visibilis
,
ve! e.-v motu,
vidmtis:
&
ideo qttidam ponentes, stfi/as,
&
totmn c,elum quiescere,
pornenmt
,
terram in qtta habitanws
,
moveri ab occidente circa po–
l'os tequimctialu qualibet die semel:
&
ita per motum nostl'11m videtiir
nobis
,
q1tod ste/l,e in co11t1·arium moveantitr
;
quod quidem dicitut'
pornisse Heraclides Pontictts,
&
Arista1·c/1us.
·
( 2)
Cum Newtonus constituisset rnutuam corporum gravitationem
in
se invicem , posuissetque adeo , Solem ,
&
planetas omnes gravi–
tare etiam in se mutuo ,
&
secundum leges motus perpetuo agitari;
facere non potuit, quin Solem excluderet
a
centro mundi : nam centrum
debet quiescere. Quare
l.
3.
Princ. prop.
Ir.
docet ,
commmu centrum
gravitatis terr,e, SolÍi,
&
plamtaruin omnium quiescere.
Et
prop.
12,
Solem mottt perpetuo agitari
,
sed nunquam longe nude1•e
a
commu–
ni g1·avitatÍI cmfl"o planetarntn omnittm.
Jam
igitur Sol auctore
N ewtono , non est in mundi centro, neque in Sole est commune cen–
trum planetarum. Non ergo vi ceotripeta planeta: gravitant in Soli:m:
uam vi centrípeta deberent petere centrum : centrum autem commu–
ne gravitatis planetarum,
ipso
NewtoM fatente,
non est
in
Sole, At