diél:us
fat
dfe
poterat, vt aliquomodo creatura:
exiflentes in Deo cognofci dicerentur : cognof–
cantur enim eadem qua ipfe cognitione •
&
lo–
cum fpeciei diuina ei'reeitia tenente, atque vtef–
feél:us ipíius in eiufdem virtuce contenti.
~a:
omnia illam fatis fundare videntur locutionem.
Sed plus aliquid v(')lunt addulbe Ícnrentia: Do–
él:ores ,
&
Diuus Thomas facis dilucide ¡;¡rote–
s~d
rus
íibi
íl:atur
~d'iuinam
inquam dfentiam rationem
eífe
~
1
~~
1
om. cognoice~di ~t
cognitam, vt
f~eciem
inquam
~
Cor.
5
•
non tanrum imprdfam, fed euam exprelfam,
v.
6.
&
7.
iuxta modum loquendi Diui
B-._1li
1.Cor.5.
'/l.
6
.&
7.
Dum
furnm
in corpore, peregrinamur
a
'Do–
Diu ina
e(.
mino: (
pfrjidem enirn
ambulamm
,
&
non perJPe.
frnria fpe-
ciem.)
Q_uia Dei modo non inruemur fpeciem,
cirs :xprelfa idell:, non ipfum in foa confpicimus claritare.
B
at1s.
Illa ergo fpccies innumerajilium mundorum di-
gna imperio, dnlll
a
Beatis conípicitur, ratio eíl:
cognofcendi creaturas, qu · tali modo fe appli·
car , vt eomm mentes dererminet ad ipfarum
cognitionem, non folum fonultaneam , fed for–
malem. ( Alioqnin ipfa vt obieél:um non :ida:–
qua-ret feipfam ve fpeciem inrelligibilem ,
J
ve
Card.Caier. doél:e arguit Cardinalis Caietanus circa
articuli
,
1
3.
q11ttft.
14.1.
part.
~od
equidem ex eo acci–
Id melius dere poteíl:, quia eminentiílimo modo rerum
pra:~a~s
omnium fpecies continet, vnde pndl:are valer
¿¡~~ cr~~;a:
quod ab eifdem,
&
fublimius profeél:o, pra:íl:a"
1
pra:llarenr. retur. Et fpecies quidem propria: creaturas re·
pra:fenrarenr fecundum proprias ipfarurn con–
ditiones,
&
varios flams exiíl:entia: , quod diui–
na eífentia applicata,vti diximus, obire officium
potefl: ,
&
prreterea omnipotentiaro velut
ratio~
nem formalerri cognitionis adhibere , quia co–
gnofci poteíl: vt caufa aél:ualis. Cur enim hoc
S!cur&
o.m- implicet
i'
Neqne enim dicendum eíl: in racione
;~~or;~r~~íí
caufz aél:ualis. c?níl:itui
~er d~cretum,
g.noa.d
appl~cara.
operandum apphcatur : cum almd
íit
appl1car1,
aliud vero aél:ualiter caufare id, ad quod aél:ua–
liter caufandum applicatur. Q.god
li
dicatur in
ratione caufa! aél:ualis per aél:ionem ad extra
conflitui, nec poíf<: illam eífe rationem cognof–
cend i vniuerfakm , qu:indoquidem ipfa aébo
etiam cognofcitnr ,
&
non per aliam aél:ionem,
qua Deus in elfe caufa aél:ualis conflituatur. Ad
hoc poteíl: non improbabiliter dici pra:ter aél:io·
nem tranfeuntemaliquid eífe in Deo,quo in
elfe
Q_u:r
in e.fíe c;i.ufa: aél:ualis coníl:imatur. Sicut enim agentes
alluali>
de aél:ibus liberis diximus Difcudi.1 primo illos
~au~:e
r.
prr
in exteníione quadam virtuali feu eminenciali
~7¡ ' ~~de;~:
coníiíl:ere; ita de virtute altiua poteíl: affirmari,
fiitu1tur.
qua: neceífaria
lit
non ex pra:cifa ratione caufa:
tranfeunter 0perancis, fed ex illius perfeél:ione,
vt fcilicet operando per intrinfecum aliquid
aél:uemr.
~od
potefl:ex recepta
a
Tbeologis
doll:rina firmari, qui in operationibus ad inrra
Dei pra:ter origines paíliuas recognofcunt all:i-
Ex
proccí- uas : Pacer enim generans ell: per generationem
liooibus
aél:iuam , qua principium generandi intrinfecc
atliuis ad
rl"'.
fotra cem- afficitur;íicut Filius dicitur genitus per pamuam
probamr.
generationem , qua: oppolita dl:aél:iua:,
&
ita
ab illa realiter diflinél:a. Et idem eíl: in fpiratio–
ne. C::uius ea eíl: ratio,vt fcilicet principium ope–
raos intrinfece per operationem aél:uetur , quia
hic operandi modus maiorem arguit perfeél:io–
nem. Cur ergo non fuuile aliquid in omnipo–
tentia paffit reperiri ? Efi fane illa infinite perfe–
íl:a,ficut virtus operarrix ad1ntra,vt íimilis cum
~nd
ve
proportione perfeél:io debeatrefponderc. Quod
pro
lb,k quidem vti non improbabile propono,alias inx–
propo11itU1.
ta mentem philofophatus , dum hrec in fcholis
49r
agitarem. Sed non ita vni fum fc:ntenti:t addi..
ª=ns,vt íi quid occurrac vero non abfimile, ülud
lupprimendum cenfeam, aliis foditan placiturú..
vt varij fint modi res áiuinas explicandi, ficque
ccnfus Theologicus augearur. Et hrec quidem
occaíionc
a
Parre Granado oblata diel:a font,
feu potins Diuo Thoma
pr~centuriante
, vt do–
él:rinam eius inxra intelleél:um proprium
illn–
ftremus •
&
qnod in
illa
minus cíl: perfpicuum,
aliquali
a
nobis face adhibita minus fapienribus
inclarefcat.
49
1.
Pater Suarez
libro
1.
de
11ttributu
negtt-
Sentenria
tiuü, cap.
17. ita rem iíl:am explicat vt exiíl:imer-P. Suarij.
did po.ífe creaturas exiflent<:s co_gnofci in Deo
vt omnipoteQte , non quod om"1ipotentia eífe
poffit ratio cognofcendi illas , fed quia eadem
viíio qure ad poffibiles rendir, extenditur ad cxi-
fientes, non per additionem aliquam realem,
fecl
quia datur cognitio talis indiuidualiter , vt apta
lit
exiíl:entiam rerum attingere • vt quid
a
Deo
.Rnens, propter eminentiam huinfmodi fcientia:,
qua abfolute res vt in caufa cognofcuntur,
&
qua: in rebus funt confequenter, ob Ccienti:J:
perfeél:ionem.
~1i
diccmdi modus ell: fane tan-
co ingenio dignus,
&
ex quo poífumus non le¡]e
huic cauf:r pra:íidium comparare.
Eminentia~
Ex
9 ua pro
ille beatifica: cognitionis extollit •
qu~
pra:íl:are alfmione
potefl: multa aliis cognicionibus non valentia
~ropria
va.
conuenire Ideo íl:are poteíl: vt res exiíl:entes in
h~um defu~
Deo vt on }potente cognofcanmr , q'.uia licer :ic:;u:gu•
connexa curo illis omnipotencia non
lit ,
ah illa e
•
tarnen fluunt, éíl:que illarum exiíl:entia aliquicl
ad connexum obieél:um fpeéhns, quod poffit
cum eo paricer deprehendi. ltaque res poílibilis
Vt talis neceífariam cum ornnipotentia haber
CÓ•
nexionem,
&
cutn ipfa conneél:irnr omnipoten–
tia,vnd~
ex huius penetratione cognofcirur. At
qui res·exiílens eadem eíl: qu:!I! poílibilis , vt dt
euidens , quia poffibilis eíl: qua: poteíl: exill:ere,
&
exificns ell:, qua: poffibilis fuir. Si enim res
exiíl:ens alia eífet
a
poffibili, id quod poilibile
eíl:, non exill:eret ,
&
implicario in ipíis terminis
cerneretur, quod fcilicet poffibilis
íit
res
,
ideíl:,
potens habere exiíl:entiam,
&
alioqui ipíi exi-
íl:entia repugnarc:t 'cum neceífario debeat
e(fe
a
re exiíl:ente diuerfa.
Et
fimiliter exiíl:ens cum ip-
fa
cxiíl:entia repugnanriam dauderet exill:endi,
quia numquam fuiífet poffibilis, cum
fit
a
re
poffibili diflinéta. Eadem ergo cum
íir,
quid
prohibet beatifica vifione cognofci ex omnipo•
tentia: penetratione
?
Cognofcitur quidem
Vt'
poffibilis,
&
dl: eadem exiíl:ens ·
'ci
ergo poteíl:
exiíl:ens in omnipotencia cognofci, quia tam
eft
fublimis cognitio, ve rem poffib;lem atringens,
ad id quod eíl: idem cum ipfa, etíi iuxra eam ra-
cionero non connexuro
ncc~ífario,fe'poffit
eriam
protendere ,
&
illud tamquam quid ad primariú
obieél:um perrinens contemplari.Licet ergo om–
nipotencia non poffiteífe ratio cognofcendi crea-
turas exiíl:enres , fi exiíl:entia vt quid omnino
conringens coníiderecur , tali t4rnen modo co-
gnita, eífe ratio poteíl:,quatenus fcilicet el!: ratio
cognofcendi rem poffibilem cú exteníione
pr~-
diél:a : tali enirri cognitione poíita , non apparec
ratio alia ipíius • ob quam cognofcatur ; quia
non in fe , cum
fit
eadem cum co:;nitione rei
poffibilis ii;,alio, in Deo vidc:licet ; nec przter
Deum.aliud
íit,
in quo vti in primario obieél:o
poffit cognofri. Fateor poífe aliquem ita opinari, Specialig
ve cenfear vna
&
eadem cognitione poífe crea- quzflio aa
turam aliquam vt-
poffibil~m
in omnipotencia crcatura ''
~ideti,