A
mphitheatrum
Luca:
6.
Lttctt 6.
"W.3 S. Deum ergo perfeélius cognof.
~·c!u~·
pea:·
cent,quam eorum requira.n.r merita,íicqu:
ft~pra
miac vlcra
Communem natura= cognmonem piures
tn
1pfo
condignum.
poflibiles creaturas, eáfque omnibus in ambicu
narurre co tentis perfeél:iores, clariílimis mentis
oculis vfurpnbunc.Neque hrereatquifpiam dum
D.Thom.
legit apud Diuum Thomam
in aitato
art.8 .ad
4.
non
eífe
in homine naturale deúderium cognof–
cendi mere poílib1lia, úc enim fcribit: [Cognof–
cere alia lingularia,
&
cogitata, & falta eorum,
non
dl:
de perfeél:ione intclleél:us creati : nc:c ad
hoc eius namrale deliderium tendit: nec iterum
cognofccre illa, qure nondú funr,íed fieri a Deo
poffunt.] Hrec
ille.
lnxta qua: nó videtur huiuÍ–
modi
ccgnit~o
magni
dfe
mométi,vt eam fubli–
mioribi.isbeacitudinis gradibus adne&ere debea-
Poffibilia
mus. Fareor doélrin:un Sáéli Doéloris eífe diffi·
c~~lc°;
1
:c c~le1~,neque
Í.1tis
;:ongru~m ~ihi
illius explica–
frHcl lcélus
t1one occurrere,cum dub1ran nequear qu .n ma·
cíl,
&
naru-
gna perfeélio inrdleélus creati
Gr
huiufmodi na–
rale peo
h1C-
turas cognouilfc:,quod ipfeDoél:or Sanélus
per~
ce
dcfidenú.
fpicue incorpore arciculi prorell:arnr, cuius iam
dedimus verba.Q_:1od
li
perFeélio inrelleélus
dt,
cur non ad id naturale dcíiderium rapiatur?Ra–
pirur ad rerum fpecies & genera ac raciones ea–
rum, cur non & >ad diéla, qure fub huiufmodi
fpeciebus ac generibus córinentur :
~anto
diC
,
putationis ardore apud Thcologos ágirur an da
\
d
infinitú poflit,an fub(ranria fupernaturalis, an '
vnio Dei cum natura irrationali
, cnm Ange–
lica, (nam
&
hoc ncgarunr aliqu1 an gratia ha·
bitualis diuerfre fpeciei,
&
íic alia? Annó fcien–
di ralia vehemens deíiderium inardefcit? Et non
fucrit maxima intelleélus perfeélio huiufmodí
poílibilia pernouiífe
?
V
el
íi hrec poffibilia non
funr,alia certe mirabilia
&
pulcherrima, qnz in
diuinis thefauris delitefcunr.
497.
Habemus ergo pulcherrima fpeélacnla
Beatorum oculis comparanda_. dnm nobililftma!
creamrre ex polftbihbus Deitaris iplius perfofa:
lumine proponunrur. Sed circa fpeélacnlorum
ta.lium amplitudinemdl: quod vlteriusdifquira–
mus.Licet enim omnia polubilia vno videri aéln
Requeát,
fou
colleéliuc;habiru ramé & diuiíiuc,
funt qui affirment,talem Beacis Gmnibus tribué-
~mn'.a
ha·
tes cognitionem. Sic D.Bonau<mtura
in
; .
diff.
b!ru 5 a c¡uo-
1
4.art.:z..q.l..&
; • dicens Beatos habere habitú,
DIS
eato
.
fi
h
b"l
d
"d
d
li
l
cogcofci
quo anr
pot~ntes
&
a 1. es a
v.1 en a mgu
a
docet
Diu<1!&
plura ex h1s, qua: conrmentur m vt:rbo: aélu
Bonauc~c.
.autem non poífe oml'lia,qu::e requiritm virtus in-
;
finita , ciim ea omnia
íint
infinita, fed quredam
determinar " nimirum qua: Deus ipíi voluerit
oll:endere,
cli1n
fü
fpeculmn voluntarium. Et
quidem, ait ille, pararus
eíl:
Chrill:o oll:endere
omnia,non íic autem aliis Beatis: & ideo de
fo–
lo Chrif\:o dici poteíl: quod lit omnifciens,quan·
'5equitur
il-
tlhn
ad cognitíonem habitualem.
~em
dicendi
:~·m
Maríi-
modum fecutus eíl: Marlilius
ibidem
q.
I
o.art.?..
l~
5
scoro
Impllgnat aurem illum Scoms
ibídem
q.i.
pro–
impu~narú
pterea quod fequerernr habitum eífe infinirum,
placitum.
·Ú in ipfo quantum efl: ex fe ell: vis ad infinita.
Tum quia ómnis habims poteft habere aélum
adrequamm:
cUl'Il
ergo C'ius aél:us ada:quarus
íic
infinitus,fequimr
vel
dtbere habitum elfe infini.
tum ' vel effeélllm infinll:urn cífe
a
caufa finita,
Mod_u.s
d:.
<J.nod fieri repugnar. Ideo ipfe prope finem illius
C1."Dd1
ipfios.
q11~füonis
alium proponit modum dicens Be:ltÚ
viderc habitualitcr omnia
in
vcrb~
non racione
alicuius habicus,fed ratione ipíius aélús viíionis,
per quem , dum videc aélualirer Verbum, func
libi prrefrnria
omnia,qu~
in
verbo
contiaentur ;
nó
eamcn videt aélu
illa
omnia. Cuius ratio etl,
quia potencia finita non poceíl: habere atcenrione
ad infinita obieéla , fed folum ad finita: acque
ideo potefl: videre pro racione
&
quanritate
fuá:
virmtis, modo ha:c, mfido illa ex omnibus, qu::e
íibi in viíione beata pr::efentia funt. Hoc ramc:n
ínter Chrill:um
&
Beatos alios difcrirnen c:ífe
af–
firmat, quod cum verbum
lit
fpeculum volunta
4
rinm , reliqnis Beatis determinar laticudinem
quamdam viíibilium , vltra quam ncf11 poífunt
velie orclinate videre alía : Chrifto vero nihil ta-
le determinau
·r.
Sic ille philofophatur,
a
Diuo
Bonaucmura
in
amplitudine viíibil:um nil diuer-
~
pr:!!ce(E.
Íl~m
cradens,& in
vi~o.nis mo~o quant~m
ad di'"
:~ ~~fi~
1
~~Cím
míiuam eorum cognmonem,mxta
Dei
volunta-
amplitudinE
riam oll:eníionem. Qyod autem in aél:u ipfo vi-
non diucr–
lionis id fl:amac,quod in habirn Doll:or Seraphi-
fus.
cus, eifdem videnft· impugnar) rationibus polfe,
quibus ipfe íllius.iententiam confutarat. Narh
fequ<::retnr
aélunf~lfe
infinirum ' curo in illo
lit
virtus ad infinita, quantum
dl:
ex fe. Dc:inde
Et eafdern
aélns ille inflar ponitur habitus, cum racione
il-
patiens dif–
lius dicantur videri omnia habirualiter in verbo.
ficultam.
Ea ergo racione qna habitus ell:,
a.él:um habere
ad:rquatum potefl: : cum ergo aél:us ada::quatus
fic
infinitus , id fequirnr quod. ab hcic Doél:ore
contra Seraphicum Magiftrum. pronuntiatur. Et
polfet quidem alius excogirari modus vtrumque ,
compleélens explicatú, fatífque veroíimilis iux-
ta huinfmodi philofophandi racionero. Sir erg0
Moclnsalius
habims , qui
a
D.Bonauentura proponieur , nec
vcr<'fímilis
alius litquam lumen gloria:,talis conditionis, ve
vttumque
omnes poílibiles creat1:1ras poffir,nó qúidem col.
comp1c¿u.,
leéliue, fed diuiliue inec:lleél:u pra!Íentare, lit iré
aélus vt
ab
Seoto contenditur,valens omnes ex-
primere crc:acnras,iuxtaillú determinacionis mo-–
dnm,quem Dei voluncas
defünarit.Sienim
all:u~
talis ftaruendus efl: , cur non & illius congruum
principiú,vt omnia ordinate,íicut natura: & gra•
tia: ordo exigir,fl:atuanrur
?
Iá
li
modus hic pof-
íibilis efl:,nullú eíl: inconueniens
{i
dicamus Bea-
tos lingulos omnes polfe videre poflibiles crea-
turas, modo has, modo illas, in quo quidem &
'-
inter feipfos,ob meritorum varietatem,& Chri-
ftum ítem, magnum pocell: 4ifcrimen affignari.
Chrill:ns enim potell: Úmul non folum plurimas
creaturas,fed infinitas cognofcere,quamuis hoc
ni::que <leraphicus nequefubtilis Doltor cenfue-
rint admirtendum. Sunt namque ínter creabiles
infinit:a infinitorum complexiones : & vna infi-
nita ferie cognira, infinita: alía: rlon cognita: re–
linqnuntur. Ad eum modum in fnblirnioris me-
riti Beatis decemendum,vt eo plures f11Uul com-
pleéli creaturas poffint quo ampliara funt meri-
ta, vt illis confona pr::emia refpondeant.
In
quo
quidem negotio Dei úngularis prouidencia com•
peritur, fpeél:acula huiuíinodi pro fua' volnnta-
te difpenfans. Cnm enim poílibiles creatura: in-
cognita:: Beatis Ítnt iuxca fpedales natnras , non
poífunr harum potius, c:iuam illarúm cohfpe•
·élum poll:ulare. Deus ergo editor munerum,
& '
fpeélaculorum
pra:fe.s,re1ll ifiam a'ccurate dif..
ponir, omnium ac fingulorum ph:nz
~
a'ffiuenti
iucunditati confuleurus.
49~.
Sed
ell:n~
illud polftbile?
Non
equ~~
Impugnarur
<lem v1detur , & Ita plnres tefl:antur Theolog1,
ille, Gcut
~
ex nofira pra:ferrim Socic:care, optima duéli ra-
Sc~ticus
,
tione. Nam
co~'"litio
dl:
aélus f<::cundus, cuí
fle·
q~icommth
quic addilio fieri:
fi
enitn fiat, ideo erit, ve ali-
;;~~:t
no4\
quid de nouo cognofcatur : darur ergo iam
Theolo~i~.
nouus
a~q~,
auia
nouá cognitiQ,
&
ita non
~
eff