~o·+
L 1 B E R X X X 1 I I l.
tiones, non fgnorates muldsfrepc profuiffe obfui͕
feQ¡. Cum haec
ita
nacura cofücuca finc:probis qui•
dem uiris ícniores parenccs pro magno quadlu ha.:
bemur , fiad fenium ufque peruenerínc.íin uero iu::
niores decefferínc, ualde deuderancur. lmprobis
aucem c0cra ualde cerribiles Íunc. Quapropcer qui•
labec rationibus hís induéi:us, parences fu os Íccun–
dum legem honorec.Siqais uero furdus ad h:rc cxc
ordia
fic,
hanc legem rede íl:acucam audíac . Siquís
in haccíuicace minus quam decet parences colac,nec
magis eos quam filios nepotésque & feipíum díli,.
ga1, prae caeccris eorum uoluncaci in omnibus obíc
quens, quiíca negligicur per fe ud per alíum ad eres
de legum cuíl:odibus feniores rem defcrat:
8C
ad
tres fimilícer de connubiorum procuracoríbus: qui
re inueftigaca, in eos qui iníuríam inrulerunc, aní=
rnaduertanc.lnuiros quídem fi crigcfimum aiinum
non excdferinc, & in mulíercs
11
quadragefimum,
uinculis arque ue.rberibus • Si aucem proued:íores
z~ce
quam diximus fine: neque del'inanc paremcs
negligere: imo eos etíam affliganr, ad íudicium íre
compdlancur. ludí ene aurero ducs, qui recate
cae=
uros orones maxíme ancecedunc: & condemnarus
foluac paúacÚrue, quod a iudído íl:acuetur: ica
lit
nihil praetcrmiccacur, quod dare hominum aliquis
pacíue pofsic. Siquis uero cum affliéi:us
fic,
deferre
non pocelt, i;¡uicunque líber audieríc, magííl:raá::
bus nuncíec: auc ímprobus habeacur,
8C
a
uolencc
quolibec damní illatí accufecur. Sí aucem feruus de..
tuleríc, líber eíl:o. Quod Gafflígenás uel afllidí fer
uus
fic,
in libert;uem
a
magiíl:racibus uendícecur:lin
;aucem alícuíus alceríus ciuís feruus fueric, prccium
domino publice perfoluacur. Curae uero magiíl:ra
tibus fic,nc quis
eí
qui deculeric, noceac . Quae uene
nG ali)s ab ahu fiucu:,lecalta quidem diuifa íunc.Cre
cera uero Gue poru, fiue cíbo, Gue ínundione fpo=
te & confilio peragamur,nondum
diftinximus.Biperdco enim generi humano uenena
o!ficíunc. Prí::
mo enim,uc
n~ododíximus,corporíbus
corpora
fecuudum nacuram laeduncur: deinde magicis ue:=
nefictjs
8C
canúbus nodísque quibufdam perfuadee
cur,tjs
quí~em
qui officere íl:udent,poffe id affequi,
íjs
u
ero
facilc
admodum ab íllis uenefid o laed1 pof=
fe. Haec uero caeceráque huíuímodi quo pado nacu
rafe habeanc,nec faole
fcíri
poffunc:nec fiquis fcíac,
altjs perfuadcri. Sed anímis hominum círca haec
aegre fufpíciofeé}¡ íncer fe affed:is, haud admodum
dignum efi conarí períuadere: uc fi cerea fimulacra
íiue in ianuís fiue in criuio l'iue in monumemis pa•
remum uíderínr, hxcomnino deípicianc, cum cer..
tam de 1-)is opil}ioncm m.¡llam habeanc. Qµare bis
perúm legvn de uemficío parcícnccs, prímum hor
camur, monemus acque confulímus, ne cal1a faciac:
ne muleos quafi pucros
~erreanc:·ncc
legumlacorcm
&
iudícem
cog~chuiuímodi
homínum tímori me=
deri. Q¡ippe qui ueneno noccre nicícur,
G
corpo=–
r ibus
10
illacurus efr,niíi medicina- perirus
fic,
quid
agac,ígnorac. Similírer qui magicis camibus id cen
uc: nili arufpex, moníl:ror¡Ímque incerpres Gr.Sed
ía
kx iíla de uenenis huiufmodi fanciaru r. Qui non
ad morcem homínís, fed pecorum aut examinum,
uepeno uúrur, Gue ecíam uc alicer quam morre be•
·fiijs noceac,
fi
medicus
fü,
8C
ueneficij rcus fuerít
iudícarus, morce fupplicium luat. fin ucro medid=
n:r ignarus,íuqidum quid pati daréue ípfum opor
tec, conilicuac. Quando ucro quis nodis,indudío::
pibus, canúbus,íimilibúsque uem:ficijs adnocen=
d~m
par:icus depraeheníuufl:,l'i aruípex aut prodí..
g1orum mcerpres
fir,
ocddacur. Sin uero no fu crir
iudícíum de.ípfo
fim1lic~r
quid dare pacíue dtbeac:
ftacuac. Qu clam auc u1 nocuic, magna reddar,li in
magnis nocuic: minora,
fi
in minoribus:
&.
in
0 ,.
mnib~s
cancui:n
~c?d~,u: dam~um
exsquecur.
Pr~
terea m lingults 1mur11s uc pcnuus modcracior fiar
muida afficianrr: leuíorc quidem,G propccr
íuuc~
turis
~mprudendam, alíen~
malicia fuic impuJíus:
graU1ore aucem,
li
dcmenua Íua, auc immoderaús
uol~pcatíb~s ~ dolo~i?us a~c
rimore, aur
í
nuidía,
Cur a:oi
aut
1racund1~ míanab1h.P~ms
uero maligni uexa=
malrg~i
u:
~ur,
non quia peccauerunt, nam quod fad:um efr,
xcntui.
mfc.él:um dfe
~on P.º~~ft.: fe~
uc pofthac
&.
peccaio:
res 1pfi, & qua pumn 1n1quacaces uiderunr, iuiuíli=
óam oderinc, aucfalcem minus in fimíli uitio peco
cene. Q¡orµm omníum gracia oporcec uc ad haec le
ges reípícíanc, &boni fagitcarij Gmíks adhoc fi::
~num cendan~,
punitionis magnícudinem in Gngu::
lis,& quoddígnum efr, confiderances. ldipfom íu=
dicem legumlacoris minH'trum facere dccet: cuma
lcge l'ibi committícur, uc ipíe ílacuar, quid darc pa=
Üu~
da:nnarum
oporc~ac'.
Qfii fan c non alicer quod
rd1quu eíl:, íuperaora amuacus cxcqui deber, quam
piél:or ita
pinge~eut c~e':11plaría_ d~ligcncer
ítqua::
cur. Quod nob1s 8 Clama Mtg11lcquc faciendum
quam pulcherrime acque opcime ceníco:
&.
p~nas
cam eorum qua-
fu
reo &
clam,
quam corum quae
ui aguncur, quales effe oporceac, diccndum, prout
dij nobis deorúmque filij lcges ponere concedunr.
Nemo furiofus palam in urbe cernacur: fed
furi~
Íum propinqui domi quomodocunque polfunrcu
fi:odianc.
~od
nHi fecerínc, muldenru r: qui mas
xími cenfus iunr,drachmís ccnrum, fiue Ífruum feu
liberum mínus dilígencer cuftodianc. Qui fecundi,
quacuor de quinque
mín~
panibus: qui cenij
tri::
bus: & duabus qui quarri. Mulús aucem modis ho
mines fu rore agumur. Altj morbo, ut hi de quíos
bus modo diximus. Alij per íracundiam prau:ie na
tur~
uícíofamé}¡ t:ducacionem: qui paruis ínimicí•
cijs moci alcius inclamant:
&.
curpícer ínter
fe
conuf
ciamur. Nihil uero cale in ciuicace bonísfrgibus in..
fücuca, fierí
decec.Deconuício ígi1ur h:iec unaomni
bus lexpon
atur.Nemoalicui co11uicíe1ur.Sed qui"
cunque cum allo de re quapiam ambigí1,difcac
Pº"'
tíus doceacé}¡ cam ambigemem quam praeíemcs, ira
ut omni conuicío prorlus abfüneac. Cum enim
(i..
bí ínuícem uerbís curpíbus maledicum, mulíebres
habencur: & in primis ex uerbís,qu:r cerce leuiísi::
mares efr, odia grauiÍsima & ínimidciae f:rpe na::
fcuncur. Profed:o qui
Ír;t!
reí penicus ingracae mo"
rem geríc, ipfamé¡¡ quafi alimenás quibufdam noc
xijs e:xpJec: is quancum pcr diídplmam amca ex,.
culcus fuerac,cacum exaccrbacus poíl:!a iracunda1n
anímae partem, dferacúsque, dífflcílem l'ibi uiuen•
dí rtddicratíonem,& hancamaram ab ira gratiam
fufcipit. Ex his pene omnes ad id deuenírc folenr,.
ut ridiculum aliquíd ín adueríarium dicam: qua in
re quicunque
fe
affuefudt, auc bonos mores pení"
cus,aut magnanimfracem maxima ex parce aminir.
Q!Jamobrem nemo in templo obiurgadonibus
his unquam ucacur:nec ubi publica Íacriñcia ud cer
camina pcragumur? necin rerum uenalium foro,
nec in íudicío, auc alio quouis ccrcu comuni. Eum
uero qui in hoc ddiqueric, magifiracus harum rerü
praefens libere puníac. quod
(i
non fccer-ic, qual'i Je,.
gü prpditoi:, pr:iecc¡>toriJ.mquelegislacoris (precor
nunquam