4000003575

606

L 1 B E R

X X X I I

DIALOGVS

nvo...

DECIMVS DE LEGJBVS,

V E

D E L E G V M L

A•

T 1 O NE.

MAR.SILII FICINI

AR.GVMENT.

º .

diuin~s

in omnibus legum dialogis, diuini o.–

peris firnHitudine, idéoé¡: numero duodenario dcleéla–

tus,nimirum duodecimuru dialogum ita communem legum

arc:im

eífe

uoluit,quemadmodum c},uódccimus mu!ldi cirou–

lus communefiellarum eft 6rmamernm. Et quemadmodum

Ít

quís circulum duodecimurl1 penetrauerit, perfeaionem fe

líciratemque anima: ftatim inueniet,imo etiam confequetur:

Úc Plato ulualibrum duodecimum progrelfuras, non tarn le

ges qu:lm beatam anim:e perfeaionem legibus acquifitam in

Epinomide demonftrabit. In fuperioribus quidem libris le–

ges partim ad otficia publica,partim ad priuata negocia perti–

nent,partim ad urbana,partim ad externa, fiuc in pacefiue in

bello.

duodecime uero,omaes quodammodo congregau

turad omnia perrioentes,non leges inquam

fingula:,!e

d nó–

nullz ex quolibet gegere lingularií. Additur

leg1bus.id

qlJod

rnaximum eft,ratio uideücet & coníeruatrix

legum &e

men–

datrii:. Additur magill:ratibus id quoque quod maxitnum:ra–

tio uideJicerrepetuodarum referéndarumé¡ue rationum, nó

:tliterpnblicis magifuamum officijs pra:polita, qu:lrn priua–

tis ailionibus animorum,confcienti:eipfil!s examen. Hoc u–

tfr¡ue examioetumpriuato omnis animorum falos, tum pu–

blico ciuitatis ía.lus uniuerfa confiftit. Atquc ideíl:compen–

diarium duodecimiargumentum. At quoniam mc;ix in prin–

cipio, & in íequentibus, &fa:pe in antecedelitibus deorum

commemorat filios,atq; tum deos alios aliorum, tum homi–

nes deorum filios ouncupat,meminilTe oportet duobus rno–

dis apud

l'~tonern

deos dcorum filios elTe, duobus quoque

modis homines 6lios elfe deorum.Primo c¡uidé,

ut Tima:us

docet,omnes íph:erarum mundi reaores,fiue ipli

fphzrar.um

animi,fiue

d~ones

ciua fphzras, fiue intelleaus

an&elici u!

tra ípha:ras, filij funt omnipotentis Dei, tanquam uoluntate

ipfius beneficaprocreati.D

eind~jn

quohbet horum trium ge

nere,inferiores íuperiorum filij ideo nuncupantur,quia

fü,.

perioríbus continue radios formasé¡ue fofcipientes, quodá–

rnodo inde formantur,& illis quafi patribus ob(ecundare ui–

deatur.Homines fimiliter geniti dicuntur

fuperis,uel quo–

niam ab initio rerum

terra: uifceribus fuperorum fomento

in lucem editi fuerint:uel quoniam nonnulli quotidie íupe–

rorum inípiratione uehementeraffiati, mox ex humana foli–

taquealfellione, in diuinum qucndam uita:ftatum quali re–

nati diuinitus traasferuntur. Q.\!.o quidem in gradu & pios

~hilofophos,

philo_fo~hico.s pri~cipes

.r:epe'!umero c<;>}lo–

car. O!ryd autém ftat1m m pnnc1p10 libn Ioue Mercurmm–

que legatis nuntijsé¡; pra:ponit,iotelligendum eftprimo qui•

dem,& perIouem,Deum architeaum mundi,

per Mercu–

r_ium,omnem numeruru :mgelorum: deindeper lQuem rut–

fos planeram íecundum imperatorum legumé¡ue lignificaro–

r~m,

per Mercurium uero planetam alium interprerationis

cxpeditionisé¡ue omnis fignificatorem . Significatores di–

co planetas. Quoniam utteftarnr Tima:us,&Plotinus difpu–

tat, planct:e ccCfeftiaé¡ue omaia lignificant utcunque poCfunt

nunciant: qu:e uel fuperi iamiam faauri linr: uel nos in–

terdum c¡uidéfaauri,f:epe uero paffi1ri.Deteftatllr mox poé–

tas,qui fcelera hominum transferentes in fuperos, & contra

diumitatem impie deliquerunt, & malo fuperorum exemplo

hominibus grauiter nocuerunr. l'ra:rereafurta ca:teraé¡ue fa–

cinora,exint

eatioa

e peccantis & habit

u uel fanabili,

uel iafa–

nabili,magis

qu3.rn

ab affeéta putat eífe

cenfenda.Pn

;cipit in–

tcr militiz le

ges:qu

ocl & in om_ni uita

~ptim;i1~

omn

ium ar–

bitratur:utoemo cognofcat qmd

fit

fib1 tan

u1uere uel feor

fom ab alijs quicquam agere : íed ad

p~udcntis

fup:ri_orisé¡ue

m1tum,& ad communem ufum finguh lingulas dmgar aaio–

nes.Docet iudices ne uel ípontc, uel etiam coaéH przrer ius

fententiarn ferant. Iudicium cnim ipfum ex antiquorlim ícn–

tentia,pra:cipue Orphei & Hefiodi,

eífe

uirginem quandam

pudicam.Pudoriaurem atque indicio in primis odio etTe mC:

dacium.Deam uero iudicij pra:fidcm,diuinam elfe exiftimát

prouidentiam,humalfis iudidbus uenerandam. ;Pofthzc ubi

damnar eos quiarma turpiter proieccriír,& illos infuper bel–

¡¡

duces, qui eos íub úgnis fu is itcrum militaturos recipiunt:

denarium minarum numerum hic3 nobis translatum, lcges

alicubi millenarium . Paulo pdft reipubli.nodum elfe a!lhit

rcpetundarum iudicium rationum : uc nullus in repub. iudcx

fü

abíque 1udice. Ahoquin per folutam 1udicandi liccntiam,

pri~<;>

quid

em iull:itiam perituram: deinde ciuiutem amilfa

111ftm~

u.el~

tt 3nün~

morituram. Templum uero Solis atque

J\polh!

:JtS

,mtelhg1.t a:dem

~on ~olum

plaoecz aoimzq:

fola–

".' fed mtilto '."ag1s fu

mm~

bon! l~1ci •. c

~1us

1mago fol eft, de–

dt~~am.

A.udii;s exabfeoo.a

rehg10.ms

iudicijs pcccata có–

m.'.n.'. Sed 1mp1orum ommu

m pefs1mo

s elfe,qui prec1bus ho

fü¡sque itaDeum placaturos fe confiduot,ut ob haac confidé

t1~m

impune libi liceat graodem pecuniam extorquere.Tca–

d1t.

cau.t1fs11~as

.P'?fthzc leges de peregrfnis excipiendis:pere

gr1nat1oneq; amum: ne uel mores cimumaliena&inconfi–

aera~a

confuetudine cófundanrur:uel;ilienorum peritiarei–

publ1c<;

de~t.

Notabis hic pauci

s quoque nonnullis diuinam

c¡_uandam mm

ioelre:p.erquám

ditcernant capms ingcniorií.

Q!!9d quide

m oftendit diuini

tatem quandam non folum a

n<;>bis.a~quiri:

fed ut ita lo

quar,innafci.Przcipit non

elIC

par–

lll

fa.c1endum,

utrum.pro

~us

an improbus uidearis.Sed e:rifri

~auonem

oque mrmtt

s quzrendam clfe: & ipfa duntaxat

u1rcute 9u_a:rendam.

C<;>m~~m~rat

diuinos nonn111.1quam ui

ros uel m tpfa plebe & m c:iunanbus malegubcrnans exifte–

re.Pofthzc de aaioae caufai:um,accufatione,defenfione,ap–

pellatione,fideiu ísione,profcription

e,~terisque

huiufmodi

tra~~multa.

Mifcet & llis íuaquadá opportunitate qu:e do–

nana uel fimulacra dicanda

nu~inibus.

QQ..a: quidem fymbo

lica Pythagoreoritu traditio

eft.

Terram inquit, & Vefiam

deorum omniumhabitationem fa'1"am crifiere.Q.\J_dd Veftá

adiunxit, fignificauit füb terra: huius nomine altius intelligi

Jebere ,.& terram hanc elemcncaleín, & terram lunarem, &

terram pofüemo ftelliferam. ltem tres terrarum trium ani–

mas, tresqueangelos. Memento uero, apud anuquos quic.

quid in uniuerfo eft efficax adformandum atque mouédum,

rnetaphorice ignem dici. Item quicquid ufquam facilime eft

formabile,dici aifrem.

autem purgatoriií,ac¡.uain:quod

folidum uel ftabile & conliftens,•terram cognommari. Talis

quidem natura ob qualitatcm uel denfam, uel conítftentem,

&hic & in luna & infirmamentc;> terra

l'latonicis nuocupa–

tnr. tui ergo mirum

fit

Terram deorum omniumhabitatio–

rtem facram exiftere: fi tribus rerrarnm trium terminis com–

przhenditur uniuerfum? Cumé¡ue facratam ab initio dijs e.lrc

dixerit,uetat iterum coafecr?ri:admonep_s, ne c

onfidas D

quicqu:tm qnod nó prius ipfius dei fit,offerre te

paire.Ex

au–

ra quoqúe uelargenro ftaiuas fieri uefat: ne co

nfidamus

gnohorum pfécio nos grandia fcelera purgaruros . Ex ebo–

re rurfus prohibet,cum

:ib

anima fcilicet íenfuaü fuerit defii–

tutum:neab(que fenfu,id eft uigilaotia & :inimaduerfione o–

pcremur in facris. Aes etiam &Terrum reípuit, culpans uideli

cet b-cllica in'ftrumeora. Animo cnim intra fe & ahjs Jifsi–

dente fruftra facrificia operamur . Recipit denique lignum

atque lapidem, ex qmbus deorum úmufacra fiant.

fápide

quidem commendans habilitatem mentis in facris. In hgno

uero ion is efcam, id eft flagrant1am animi, qui in diainis

fa.

cile

-ac~endatur.

Iobet ex uno úue lapide liue ligno imagi–

nes.integras fabricari, fimplicitatem in prim1s integriraremq;

commendans.Neque uero filemio pra:rermittenclüm eft, le–

garos in fuperioribus ad quatuor oraculamilfos fuilfc: lit co

gnoíccretnus deum omnium autorem,omnibus a:que mun–

a¡

partibus prouidere:qu:e per quatuor quafi

an~ulos

defigná

tur orientis,ocoidenti.,'.feprcntrionis, mcridie1que

no~1."e:

& quocuaque rim colatur dcus,mode_pura menre grauaquc:

fui colatur,acccptum quodarnmodo elle deo.Sed de h1s al1b1

diligenrius.Inter lia:c, uetar illos qui pauia:aliqua in re mini–

firant,accipére munera. Aoit & de tributis.Ait nihil m

clius a

quoquam difci

polfe,qua~

idquo ipfefiatmclior. Air

lcg.em

elfe rem miraadam atc¡ue diuinaru:nomenqueab ipía

mente

apud Gr:ecos habere:a méteinquam tum diuina,uelutpaue:

tum humana, uelut marre. Legem uero fequi uult indicium.

quidem duo humanorum bonorum maxima fint. Sed

hic redit in mentem,quod in fine uadecimi,b

ona iaquit no

–

ftra plerunque:lquibuídam íuis calamitatibus

inquiaari.Et

gis quide calamitatem alibí elfe inquitmag1ft

ratus ipfius im

–

probitatem.Calamiratem uero iudicij iudic1al1sé¡ue dilcepra–

tionis ibi appellauit peritiam quaadam

caufidicam:~uz

nulla

iuris habita ratione,íed auaritia!

ambitionis~e

ftud10 omaé

abfque delellu caufam accipit defendédam.

~mu

eluti reí•

publica: pefté pr:i: ca:reris detefiatur. Poft ba:c ub1 fuaeribus

imponit lcges,hominem ipfum pr:ecipue uult fubftantiam i–

pfam anima: rationalis haberi:corpus autcm homiais buius

mulacrum,&

alibí nomiaar,umbram. Q.!1!dnam horno in

nobis lit.quid animal,ex Tima:o,& Alcibia<fc, &Plotino co–

gnofcitur:quod quidem in Thcologia latius diíputamus.Vbi

concluditbominem quidem elfc anim:e rationalis fubftan–

tiam,ultra rari<Jnem,habemem quoque ícnllimquendam inti

mum,imparib1lem,& commuaem.Animal uero

c~mpoli~u?"

quicldam

ex figurato c

orpore,atc¡ue ex quodam u1r:i: uefüg10

1mprelfo

abanima.In

quo quidé uefüg10 impreÍÍt1s

quoq~e

fü

fenfus

,fecundus a f

ea fu primo, iam pcr inftrumenta uaria

dill:ributus