4000003575

,60

I BE. R

l I J.

ccps

mufcas rius praeclarasl¡¡ de ciuilibus rebus

ora~ ~

alrerius przmium. Sed antequam difputatíonem de iuru.:

nones cibí r«:enfcam.

M E N.

Bono animo es. Non

profequamur,confiderandum moneo fingula fub

alle<>o-

rodam.Rcferasroodo,s o e

R.fíet Ut

poftulas.

~·a

quadam aPlatone difponi.Primo quidemCephalus

re.i'er

1d eíl: caput,przber difpurationi capur.Deinde Polemarchus'

REI P V

PLATO.-

IS,

EL, DE

S T

AJ,

O-

V S

:jf

l V::

MAR.SILTT FICINI

A R. G VME N

r"\

A N

'TO

oculus przfiat manibus,caput pedibus:ratio

'-2.fenúbus,anima corpori, finis omnibus qu:r dirigunrur

finem,íl:atus motui,a:reroiras tempori,tanro conremplati–

ua uita aaiure pra!ílare uidetur. Con templario enim allionis

principium efi & tinis, ducité¡; illam pro arbitrio atq: liíl:it,

iubens deniq; inferiores motus, exrernamé¡: delinere aéfio–

nem, ut intrinfeca frabilisé¡: aétio liberior randem pofsidea–

tur.Sic uriq: ab ipfa cócemplarione Dei CO?leíl:es naturalesé¡:

motus,& aaiones omnes raoquam a principio ducunrur'

reducuorur,neluti ad finem.

~mobrem

Piare noíl:er eo fal

tem c:eteris ciuitatum legumé¡; códiroribus eíl: excellenrior,

<¡uo ca:reri quidem uelur humani ad aétionem magis ciuitaté

iofriruerunt,ipfe uero quali diuinm aélioné ciuitatis omnem

tam publicam quam priuatam porifsimum perducir ad con–

temp1andum,ciuitaremé¡: coníl:ituit foijplius anrequam orbis

dominam,neq: ram muIris rimendam,quam cunfüs genribus

uenerandam,co::leíl:em quali Hierufalem pro uiribus in rerris

cxpretfam,io quafublaris propri:e polfefsionis graria concen

rionibus cómunia íinr pro ipfo iure namra: omnibus omnia,

communis fir copia,firma concordia, cunfrorum una uolun–

tas,iJeoé¡; ad conremplaadum femper expedita uanquillitas.

Componitaurem inregram abfoluta: Reipublic:e formam de

nario librorum numero numerorum omnium inregcrnmo,

numeres rum iatra fe numerares conrinc!nrc, rum ex fe inou

meros replicante.Atq:, ut (a:pe bis in libris prrecipue in fecíí–

do declarat,totam diípurar1oncm de iuíl:iria

nobis iofcribi

rnauulr,quam de Republica:docens,ut arbirror,rem omnem

aétionemé¡:,& publicam

priuatam,non ad copiam, non ad

pot

enriam¡oon ad

uilloriam elfe, fed ad ipfam iuíl:itiam peoi

~us

refereollam.OJ

!re quidem iuíl:itia omni fublata permrba–

~ione,e:rpullisé¡:

nreorionum impedimenris cines randem

reddir expeditifsimos ad uerum inuefügandum, deumé¡; co–

]endum.Eíufmodi uero conremplationem are¡: culrum Plato

inoíl:er íuc!icat pra:cipuum reipublicre finem: ur quod neq: u–

nus,li folus uixerir,neq: piures

limul habitauerint, lioe le–

efficere poffimr, multifalrem cines communi lege iu unú

ciuitaris co::rum

cong~egari

perficianr.Pra:rerea docer nos Ti

mreus,& Critias ante ibgentem tcrrarum inundarionem Athe

!las alias crritilfe,& apud Gra:cos, & apud Aegyptios,íimili–

bus inrer fe legibus

¡;ubernaras,~uas

dea Pallas cond1dir,edu

cauir,& docuit,e

amq: 1llis rrad

id1t reipublic:e formam quam

his libris Pl:¡ro

confrribit.In

libris uero de Legibus républi

cam ex guberoat

ione CrerenG

,ex Lacedremonia,& Atrica no

ua componir,ipfamé¡: compoíirionem

Deo inchoar legum

omnium aurore.Verum uracl pr:Efenua redeamus,hac quoq:

rempublicam felicibusaulpici1s exord1tur ab ipGs diuio:e fa–

pienri:E facris,:\ fen

iorum c

ófuemdine atq: conlilio,a religio

faiuíl:itiaarq: fanél

:irate.Ex

eo enun quod &uot:t Deo, & füa

cuiq; reddeoda du:

erat,inc

ipit iam de priuara quadam iuftitia

Jifputa

re,perquam ad publicam opponune fue loco tranli–

bit.Tu

uero memento in his :\Platone lignificari, abfq; diui–

na hmn

anaé¡: iuíl:iria,feoiorumé¡: confiho,ac fapienti:E diuin1;

fouore,non polre ciuiratem uel ab inirio coníl:itui profpere,

11el confiitutam feliciter <>ubcrnari. Demceps argumenrum

pri'!'thbri períl:ringens}r plurimis grauibusé¡:

pr:r~c;.pti>_n~

cclTun:i qua:d:im excerpam.

loderara 1uucnrus fac1le efftett

feoelhnem,immoderara difficilem.°-!!i corporis obfequitur

lib1dinibus,proculdubio iofanis ferutt ryr:inni,.Animus

nellure fedatis perrurbarioo1bus

qua~

íecum afferr iuuentus,

íegregarus

corp_ore 'diuina proprns

aperrius mfp1cir.!n–

nocen~1a

fola opnmam

poíl:erum ípemanimo prrebcr,uni–

cum u1ra: folamen.Vtr

fan~

mentis ad id m pnmis pecunias ef

fe uules iudtcabir. lit quicc¡.u1d uel Deo uouerir, uel bommi

prom1íerir,ahreré¡: deouenr, implear,ncque ob e

auperrarem

adducarur aut menriri cuiquam,anr ulla m re de

&audare.Pe–

~uoia:

oamq; referenda: funtad iuíl:iriam,iufritia

_ucro ad ui

quod & nomen eius_figni6car_,princeps, id eíl:primus mode:

rarepugnam

a~edttur.Den1que

Thraíymachus . id efrpu–

gnaror

~ero:r

ag1r afperius.Socrares aurem, id efrferuaror po

r:os ubique ab errore omoes,& iníuíl:itia íeruat. Sed allego–

riam commenrarijs relinquenres ,ad definitiónem iuíl:iti:l! iá

p:rgamus.Simonidem,Pitracum,Biamem, dixüfe ferunt iu–

frtr_iam eífe uera fareri,ac debirum unicuique reddcre. Qiiod

c¡mdem ira nonnulli interprer

antur:Simpli

cirer uerum cuili–

beraperire,& quod acceperis

,refrituere.Id

autem ideo Socra

tes improbar,qnoniam infano

neq: omne u

erum parefacien–

dum eíl:,ñeque

ª~?u

reddenda funt qua:_fan_us dum erarapud

te depofuerar.AliJ fice:rponunr:Dare un1cmq: quod ftbi con–

uenir,ce~

amicis

e~olumentum,ioim

icis ue

ro Clamnum,pro

delfe qmdem

bon,1s,mal~s

aurem l:i

!dere.ld

iterum improba–

rur,propre~ea quo~nem1~e.m_

unqu

am la:d

ere decear. Qiii–

cunque en1m altqmd la:dtt, 1d1pfum ad opus íuum propriám–

que uirtutem dererius efficir,& íneptius. ut qui canem l:edit,

ad prepriam can

uirrutem reddir ineprnm.Iuíl:iria uero bo–

minis uirrus eíl:.

~íquis

ergo l:edir hominem, ad iuíl:iriam

facitdereriorem. At iuíl:iria iuíl:iciam nunquam minuir, ficut

neque muúca opus mufic:e deftruir.Ol1amobré non efi iuftií

aliqué lredere. In ter bree Tbrafymachus, quod &alij mulri a–

li:ls,obijcit Socrati,quod refpoodere ounquam uelir, femper

aurem interrogare. Te uero larere non deber multis de cau–

íis Socrarem qurerere folirum femper porius quam docere.

Prima,ut arrogantes admooerer in omni :rrate d1fcendum ef

fepotius quam docendum.Secunda, ut ligni6carerneriratem

menribus per opporrunam inquilirionem fegregaris

corpo

re arq: erroribus, fiarim infuodi diuinirns.

0!!9a

& Auicéoa

magnopere comprobat. Terria, ur ofienderet rerum formas

effe

animis noftris ingeoiras,per quas ipfa rerum ueriras aoi–

mis per interrogarionem ad eas conuerlis quandoque fubru–

tiler. 0!!3rta,quo declararel:humanam fcienriam in negario–

ne quadam falfi potius quam in ueri affirmatione conÍlíl:ere.

Adducitur deinde de6nirio iuíl:itire

Thralimacho, qualis &

Cállicle in Gorgia, iuíl:um elfe quod eft potentioribus uti–

le.

emper enim potenriores dominari , atque ad utilicarem

fuam ferre leges,ac fubditos gubernare. Tune uere fubdiros

iufie agere, cum illis parcnr Iegibus, qure funt ad util itatem

gubernanrium confütutre.Socrares hunc ad contradillionem

trahir.

~niam

pofsit princepsper ignorantiam mandare

qure libimer fiar derrimeoro futura.

Q@li

obferuct priuarus,

tum iuíl:us erit,quia dominanti pareat:rnm iniuíl:us,quoniam

agatconrra dominatis ut1lirarem. Addita·rrem quamübet ab–

íolutam,ideoé¡ue mioime iodigam,in trallandis marerijs,

& ·

hominibus,non Íllre,fed rerum libi commcndatarum milita–

ti confulere,quafi pupillis ruror,medicus regris, nautis guber

nator:fimilireré¡ue magifrrarum legirimum fubdirornm utili

tari profpicere.Siqua uero ars ceu medicina mercedem eri·–

git,non quatenus medicina efi., cuius finis eíl: morbi curatio,

'lureíl:um facit,fed quatenus cum mercenaria quadam

qu:e

ftuaria commifcemr.Arrem ergo ciuilem omnium pcrfeaif–

íimam, ideoé¡ue minime indigenrem atque feruilcm confiat

multo minus utilitatis graria gubernare. Mirro qure Thrali–

machus temere,& cum quadam fuimet rcpugnanria adducit

contra iufüriam. Tu uero nota non dccere qucnquam pere–

re priocipamm,& mag1firatus ambire. Irem, úquando bono–

rum uirorum exiftet emitas, non aliter pugnamros gracia nó

imperandi, qu:lm nunc cerrent imperandi cupiditate.Tria ue

ro nuocaduerre.Primum,malos non eíleadmittendos ad ma

giftrarum. Secundum, ciues non malos, que libentergraue

oous gubernandi fufcipianr inuitandos,impofiro quoda prre

mio íl:ipcndij atque honoris. T ertium, probos homiues qui

nequeauariria,neque ambirione mouenrur, eo dunraxar

di–

fcrimine merné¡ue prouocari ad rempubltcam oporrere,oe ui

delicer ipli dereriorum iniuíl:regubernariooi fubijcianu1r.Pla

to diuinus intelligit,li quis unquam alius,officium gubernan

dre parrire, fi iuíl:um fir,uoluntarium elfe debere.sea probarif

úmi cims exemplo uulr iniquam illorum arroganriam im–

probare,qui qualib-ct uia fempcr ambiunr

ma~ílratus,.dign!taresé¡ue aucueantur.

0!!3

uero rarione digmtatibus ipfíd1-

gni 6ant,omnmo non curanr. Vult ergo

officium uoim:–

tarium e{fe limul arque

oeceil'ariu~,ut

uir probattfsimus h–

bentifsime patrire fure

fufcipiar~bernacula,

fed tune folum

id fociat, quando oeceísitas poíl:ular , interca uero conrem–

plarionem pr:eferar aaioni : uerum rebus quandoque ur–

gcnribus aéHooem circa publicum bonum ad rempus

co~templarioni proprire aoreponat.Id rorum er epiíl:ola Plaron1s

ad Archyram Tarentiaum compra:hendi

plani!Si~e pot~íl:.

Confo1,1rur demceps tyranoicum Thrafymacht

di~um,

rn–

íbtiam quiJem in genere inlipienua: malié¡;

,iniu.fut1a~

uera

mge