1000001230

De S. CaroloBorromceo

Difcurfus

553

#111'•re

el/~1111

.ftbi

trmtio facrofanélte Romante Ec–

cleftte Cttr•lum

Grttnáe lumlnare

, dicitur non fo–

lum propter nobilicatem , íed etiam propcer radios &

pradudia fanllttatis íua: , qua: in ipfomet natalium

fuorum oriemc: relucebant ;

Futur.e eximite fanéli–

lttt11 jplendorem prtemonjlra'lJit Dominus magno

in–

folito lumine

qua noéle puer ntt[cebatur

uper mater–

num cubiculum

•

Grttnde etiam /uminttre

foit in pueri–

cia, in ea namque poma

Ceodim invicem ponebar,

:vel_uc cocidem

~rovincias

regn~

;

Gran~ís

fuir

1uvencute , m qua creacus fu1t Cardinahs , &

tanquam unicus Papa: nepos in parcem regiminis

Poncificii adhibicus ,

ac pauló poíl Direcefis cujuí–

dam adeó ampla: Archiepifcopus ekllus fuit , gran–

dis quoque dici meru1t in ampliffimisdiviciis , in Aa–

tuum temporalium dominiQ ,

in lublimiffimis fun–

l\:ionibus Ecclefiaílicis ,

in Rc:Jigionum ,

regno–

r~mque_

proteél:ionibus . Spccialiffime vero .

Gran–

lie ,/um1,,are

fuit ,

in vita: immaculatae exemplari–

tate , in íapientia & doéhina , & in prudencia &

experiencia , in miraculis & omni cocujus h1)jus no–

finemortalitatis Cpha:ra capax eífe pore!t.

Charitas benignti eft

;

idque ut Sanél:us Grcgo·

rius ait

: .Quia pro m11/ls bona largiter mini/lrat.

E–

bcm quot ha:rerici , quot perdiciffime vivenres pec–

cacores , qui inicio quidem videntes 2elum , quo il–

lorum íalucem promovere facagebat ,

ingraci contu,

meliis variis ipfom affecerunt , pollea tamenab ejus

benignitace acque clemencia confufi

conviél:i ,

dum fe

per piam quandam vindillam loco prena–

rum , quas promeruc:rant , honoribus

bencficiis

affici viderunt , ad refipifcentiam

bonam fru–

gem fuerunt perdulli

cum faoltus Carolus tor–

rcntem quendam tranfiens '

quodam perdica:

fa–

Jutis homioe , in eundem torremem cum manifc:–

fio fubmerfionis periculo proturbatus , ac paulo poll

per Dei graciam aliundc! illa:[us egrelfus fuiífet, qua–

lenam putatis eum de boc homine fumpfilfe luppli–

cium

: Aqu.e rnultte non potuemnt tXtinguere charíttt-

Cant•

a.,.

tem

nec flum1na obruent illam

; cum cnim impius

illc: vir fuga fibi procinus poR commiífum facinus

coníuluiffet ,

ipíum íludiosé i11q11iri fecit ,

ad íc:

addutlum benigniffime cxc.cpit

ejque poR pater-

11am quandam

pra:habitam admonitionc:m fcuto

aureo donavit • Nunquid igitur aptilllme ad pra:–

frns propoficum quadrare videtur illa Hugonis pon–

deracio , quam illis verbis :

Non diligamus /ingua

ftd opere

él

veritate,

ad¡ungit dicens:

N11m tal11 d1-

leélio lnim1cum mutttt In frtttrem

Ita Sanltus Ca–

rolus cos qui Deo rebdles erant , lucratus eíl , per–

que fuam benigniffimam charitatem ad fuam diícipli–

nam red11xit.

Chafitas non temulatur

, quod ídem ell , ac fi

diceret ; non ell invida . Vitium ifiud

cupid1ta–

dcrivarnr , qua profperitatem quam in dom1bus

alienis videmus

ipú nobis opcamu¡ . Dicit autem

!;~~¡;~~!'.,

Canllus Auguílinus :

Quanto mag•negnum cupidlta·

tis deRru1tur ; tanto regnum char1tat11 augetur

. Por–

ro boc charitatis rej\nUm ,

jam inde

primis alta·

tis aonis in faníl:o Carolo aullum fuir , fiquidelll

li–

cet eífet juvenis nobiliffima proCapia oriundus:;:"om·

nique virtute

talento ad fceptra traltanda

n~ceC

fario dotacus

, nihilominus cum avunculus e¡us ,

cuí veluc unica pupilla ejus charus erat , Papa

cre~tns c:ffec ,

confequenter ad almam Urbem exped1·

till1

mo icinere Ce recipicndi variis motivorum calca–

ribus adigi potuiffet , oe pedem quidemeo ver(us

vit , imó jam Mediulano nequaquam , nifi Pont1fi–

cis pra:cepto adaélus , recedere Jecreverac .

Charitas

non .emulatUY

; circa qua: verba Gregorius ait :

Q111tt

per hoc quod In prte[tnti mundo n/b;/ 11ppttit in'lJláere

terrenis jucceffihus nefdt.

Nonaglt perperam

, ideíl ,

no,,adu{tttur

. QuiC–

quis enim vera charitate imbucus ell , inimicus

adulationis

;

& ideó vitium iílud in aulam fanéh

Caroli pedem fuum iuCerre nunquam potuit , adeó

etiam ut neminem uoquam

in fuum fervicium ad–

mictcre voluerit , qui hac eífet pice coinquinatus ,

Cum aliquaodo

unu~ mini~r?rum

fuorum de fua in

cerco quodam negouo ,

opin1one interrogalfet , 11le–

quc ha

c ph

rali uccndo rclpondiífct ; hanc cg:> libere

N.Jt¡

¡ft

Promp.

edicam ; fubjunxit mox Carolos . Non igicur fem–

per libere Joqucris

neminem unquam inter ami–

cos recenfuit ,

qui minus

fincere loqui confueve:

rat ; atque ideo certos in familia mioifiros habe–

bat , quibus illa erat impofita obligatio , uc ipfum

cum omni finceritate de quovis eciam minimo

nora~

to errore monereot . Sciendum ell: autem , quod ubi

nollra vulgata Jegit :

Non agit perperam

. Cajeta–

nus lc:gat:

No1'e/I incon{l4n1,

qualidicer!! vellet, ve–

rz cujufdam &lolida: charitatis certiffimum lignum

ell , li qui illa eft imbucus , in Chrifiianarum virtu–

tum exercicio , divinique fcrvitii funllionibus perfe–

verans

coollans fuerit , id quod in hoc fanéto ab

infantia u(que ad ultimum fpiritum mirabiliter adim–

pletum fuit , quia nunquam pedem fuum extra orbi–

tam pofuit , fed potius in perfelliooe & fanllícace ma–

gis femper , magifque profecit.

Non lnf/4tur

R_ula

, ut fanélus Gregorius ait :

cum pr.emium .etern.e retributlonis am(fe defiderat

dt bonls fe 1xterioribus non exaltat.

nde vero de ip–

dici potuit

, quod Plinius de VeCpafiano in fuo

Panegyrico fcribic :

Nec quicquam In te muta'lJitfor–

tun4 amplitudo, ni/iut prodtJ!ttantumpo/fes, ut'IJtl–

/es

. Neque enim authoricas , impcrium ceníus Ec–

cldiaílici", fuprema: dignitaces ,

aliaque magnalia

ipli vanitatis fomentum erant , Ced potius inílru–

mentum reformat1onis in Clero

Religiofis ordini–

bus , auxilio ipfi erant ad diffipandas ha:rcCes , ad

abufus

lcandala non cancum

fua particulari

fcd etiam ab univerfali Ecclefia extirpanda ;

divi–

tiarum fuarum abundantiam adhibuit ad hoc ut cul–

tum diyinum cum decore

majeílate convenienti

plendelcere faceret , ut multa loca pia fundaret &

d?ta~et

pauperum neceffitatibus fubveni1et

;

d1gmtates e1us ad hoc ab ipfo ordinabantur , ut

magnam Principibus lui a:ílimationem imprimeret ,

pro Ecclefiaílica: immunitatis defenfione , & pro Ec–

clefiallica: difdplina: profeltu

incremento ; in re–

liquo enim talem in fublimi fua dignitate conCerva–

•it modeíliam & humilitatcm , ut dicere

foli–

tus fuerit ,

fe malle presbyterum aliquem rura–

lem , aut privacum facerdotem elfe , ut c11m tan–

to majori libertare

in beneficium animarum pof–

fet impendere.

Non

efl

ambitiofa

~antum

íanllus Carolus

ab ambicione alienus fuerit , vel ex hoc fufficienter

conjici poreíl , quod in Conclavibus E leíl:ionis Pon–

tificia:

, nunquam oculum fuum declinarit , ad cu–

randam calis Pontificis eleflionem , qui

fua faltio–

depender~t

Ced

po_tius illius ,

quem ad guber–

~andum

nav1culz Peen clavum

~tiliorem

magifque

1donc~m

elfe ceníebat . Q.uando

humana: magni–

ficenua: apice ,

tanquam nepos Papa: regnancis con–

~itutus .e~at

, R'!mam deforuit ,

íylvefcen–

Arch1d1a:ceíeos lua: vinea ,

tot fcandalorum &

dilfolutionum urticas

tríbulos evellc:ret

cum

Pootifex pafi mortem Friderici Comitis "fratris

fui

illum per plurium

aliorum fiatuum inve–

füturam ,

perquc concrahendam

ex matrimo–

nio cum fereniffimis quibufdam familiis feu domi–

bus parentelam

in la:culo magnum

inclytum

facer~ decre~ilf~t

clam & occulte fe voto

ca~

ílitau_s obllnnx1_c

, Caeros

ordines

alfumendo .

~un1a

quoque tila

, qua: in aula fummi Pomiñ–

c1s

c~1~

ob _emolumenta , tum ob authoriratem per–

~~1m1 a:füman~ur

quorum bene multa erant ,

m manus _Papa: libere

~elignavit

, idque non folum

cum. Pout1fic1s , fed et1am futurorum fzculorum in–

genu ll:upore.

Non_q~teri~qute f~afunt.

HugoCardinalis ratio–

n~m

redd1t , _quia chamas non qua:rit propria

: Quitt

nib!I e1

d~fit1t

non qu4rit

quod babu cbaritas

•

Emm~ero

quaJ?tumvis ea ,

qua: fanélus Carolus

poffed1t , ma!'1ma fuerint ,

illa camen omnia pro

ufu

beneficio proprio nihil a:ílimavit

fcd tantull'l

inaliorum beneficium

utilitacem

i mpe~dic

. Mucuo

fratre _Cuo ex

co~parata

libi per divenditam ejus (up–

~lleíl:ilem

pecunia centum puellas inopes dorav1c _;

v1x Mcdiolano pedem mtulit , cum ecce poll

~ua.

d1-

veodita trigelies millia [cuca paupcribus

dil1nb~it

;

cum ex divmdito principacu fummam

quadrag~nca

mil-