In bulla Ca·
fton.
ln
Loa,
..
De S.
Francifca
Romana
Difcurfus
J.
9c
rum, aprorum fcilícet,luporum, leonum, afpidum, vipe–
rarum fpecie, qu_z,velut
ea~
devorarura 11lam aggre–
diebancur, intcgns 1llam nolt1bus ftagellando,
&
quam
nunc in altum fuílulerant , paulo poH horrendum in
modum pra:cípitando, utomnia ejusolfa inde confrin·
gi pornHfent
:
Om~ia
armorum
J
uorum
gen~ra
(
in9uit
Chryfologus
)
cal/idus lnimicus exegu.
Legice qua:lan–
ltus Antonius cum uni verfo inferno habuit certamina ,
cadcmque hifce hujus fanlta: ccrtaminibus long<' iníerio·
ra efíe tomperiecis. l pfa vero
lnef.uta loricam juf/mte
,
(:J
fumpto ftuto fidci, telllatorem}ictmpertemta du}it, Ut
i/liformidabi/is t'll_aderer ,fed& Ange/1 prte}idio, quem fa·
mi/;arem proteélorem
r&
com1ttm}ingul11ri Dei beneficioha–
bebat
,
ab hujufmodl inimlci tenta1/0111bus defen(am ap–
plf'fet.
Oefanll:a Martina legimus, quod
é
corpore ejus
odor fuaviffimu¡ emant1vit.
1d quod de S. Franc1fca in
cjus vita fimilitcr fcribitur; nam cum corpus ejus per
quatridum inhnmatum remanlilfet, 01ira qnzdam
Li·
liorurn, Rofarum, aliorumque florum in eo loco, in
quo
jace~t,
ex eodem percipiebacur fragranria.
T6-
11erar~1
infa:1ni11is,
aiclJivus H ieronymus,
famapu·
dtflti.e,
&
quafi /los pulchtrrimus citoadlcvem marctfcit
auram .
Non erar tempus illud odoriferis Aoribus pro–
aucendis conveniens
&
apcum, ideoque florum i!torum
fragrancia, incorrupta: puricatis
&
caílitatis ejus, licet
conjugalis, evidens reltimonium erar ; urpotequa: cum
Virginitate S. Martinae pari pocerat palTu procedere.
11
Multte fi/i.r.
lnter aliasquoquefanll:a Agnes Vir·
go & Marcyr Romam egre&ic nobilicavit. Ha:c aurem
de
creleíli fponío fuo dixilfe terrnr:
Sanguis
~;u1
ornavlt
genas
mMr,
quari diccrct: quicquid in virgínea anima
mea pulchrum elTeconfpicitur, id totum Paílioni cru·
cifixi fponli mei, ejuíque continua: meditationi debeo •
Potuit idipfum quoque fanll:a F rancifca dicere; erenim
ípeculum, coram quo ipfa animam fuam venuílabat ,
Crucifixus fuit. Porrofpeculum prouccuilibet notum
eft, penes fexum fcemineum unicum eíl: cogicationum,
curarum,
&
gaudiorum objcltum;
&
veluti idolum
quoddarn, quod Virgincs!peciofre quali adorant uc plu–
rimum , quo abaliis adorentur . lngeniofa autelJI pror·
íus
&
devota refponlio fuir, quoC: inlignis ille Dei fer·
vus/oannes Baptifta de Fulginio cuidam Ultram,mta·
no 1peculum
a
fe poílulanti fubintulit , dicens :
Ego
altudfpeculum 11on habto nifi
J
efumCbri/lum
i:t
bunccru·
cifixum.
Idquod faníl:a Franciíca rnajori cum veritatc
dicere potuit . In leltionibus cjus etenim quoad hoc
punltum habemus fequentia:
Divina myf/eria, prtefer–
tim
wro
Cbrifti Dominl Paf!ionem tanto menti1 ardore
,
tantaqu8 lacbr1marum vi contemplabatut, utpr.e dolorir
m~gnitudine
peneconfici
_videret~r:
U nde de ipfa dici po·
t u1t, quod B. Laurent1us
J
uílm1anusde corde beatiffi·
ma: Virginis.fcripfit:
Clarl/ltmum Pa/lionis Chrifli [pe·
culumeffe8um cor eju1.
Ecce tibi igitur hic duo in fe mu•
tuo !efe refleltencia fpecula ; fpeculum namque ejus
Crucifixus erat, cor autem
&
corpus illiu¡ fpeculum
quoddam erant Chrifü crucifixi . Enimvero proprium
eft fpeculo, ípeciesomnium earum rerum in le rccipe·
re, qua: eidem e diametro opponuntur; ideoque dolores
Chrifü Crucifixi,quos meditabatur,cordi
&
corporihu–
jus
f~nlta:,
tali cum vivacitate imprimebancur , ut quo–
t iefcunque eirempli caufa crucifixionem pedurn Salvato·
ris meditabatur, intenliffimos acutiffimofque in pedibus
fuisdolores perfentifcerec, haud fecus acli eifdem cla–
vis tranfadigerentur. Oum fpineam meditabatur Co·
ronam, tempora quoque fua punll:uris acerbiffi mis per–
forari fenticbat. Laceris quoque vulnus meditando , vuJ–
nus quoque in ejus lacere apertum fuit , unde multo
tempore fanguincus aut crüentus quidam humor ema–
nabat . Nunquid igitur in hacfanél:a ad literam adim–
pletumfuilTe videtur illud Apoíloli con!ilium .
Hocenim
fentite in "/Jobis, quod
él
in Chrl{lo
J
efu.
Sanltus qui–
dem Auguftinus piam hanc petitionem Redemptori no–
firo propofuit, Cedan candem ineffcltu licut S. Fran–
ci_fca alTewtusfuerit, ignoramus . Dicit enim
s.
Augu·
ftmus:
Scribe Domine vulnera tua i11 corde meo
(
fanll:a
noíl:ra infuper adderepotuit, in corpore meo )
pret1ofo
fanguine tuo, utlegnmln eitamorem tuum ad contemnen–
dum pro teomnem amorem.
Sanlta etenim noílra licet
fponfum haberet terrenum, ad imitatlonem tamcn S.
Agnetis dicere potuit :
Nullum prteter eum amatorem
admtfi,
licecenim huic fponfo fuo matrimonii· vincu–
lo adílrilta fueric, fanlb camen Dei Ecclelia de ca pu·
blico inílrumento exprelfe declarar quod
in fanllo
(:f
im·
maculatoCo1(iugio virum bab11il , lan9uam non
habutt
.
In hulla e.–
E x hac amem med1 atione,
&
tcnernma erga mortem ••
111 •·
Redemptoriscgmpaffione con!Ccutnm fuit, qnod licue
S. Agnes adverfusT yrannum conílanciffima
&
vigoro-
fiffima femper permanlit, ita quoqu.: tan/la noíl ra ad-
verfus inlultus infernales fempcr rnankric intrepida ,
quia ut S.Auguílin\lS
(cribit:Tutumrefugium comra hoj/es
Mvulnera Salvatoris
.
De S. Agnete ícribitS. Ambrolius :
an.up. " ·
Mirentur vlri , non t(efperent parvuli, f/upenn1 m1ptte
,
imilmtur inm1p1te.
l demrnct
de
fartla nollra quoque
majori jure affirmari potuit:
Mirenturviri:
nam vitz
cjus H iíloria, cuilibet eam legenci íl uporcmadfert, con–
liderando in ipfa rigoroliffi
mos
Thebaidis Anachore-
ras .
Non defperent par1111'1.
Huic ecenim zcari , bona:&
fanltz educationis exempla poíl
fe
reliquit
Stupennt
nuptte:
Deus etenim illam in Eccleliam collocavit ,
veluci ílatusconjugalis
&
multo magis vidualis egre–
giumexemplum
&
normam . Et ideo
imitentur l11n11·
ptte.
Eílque hoc argumentum, qnod ip(a omnium Ro·
manarum matronarum pcdibus imicandum propofuit
Tufupergrejfa es uniwr(as,
nnlla enim unquarn aliarum
reperta fuir, quz in hifre tribus i?'acibus, id eíl, vir-
ginum , conjugum,
&
viduarum, in quibus ipía fan·
ltiílimc femper vixic, paripafucum ipía ambulavir .
Gaydete in Domino dildhffim1
(
inquit S. Bernardus)
.Q.uis
d
~
inttr continua fute pieta/IJ beneficia indul}Ít hominem(
mu·y¡~q~",.
'.
lierem dicamus nos pocius
)
mundo, cuju1 multifa/va·
rentur e:xemplo.
Et hoc fuir unicum votum , quod in
c1us
confanguinicace opcavit fanlla: memoria: Cardina-
lis Bellarminus:
B . Franc1fca omni/latui, omni fexui,
omni gradui e:xemplar vlrtutum proponetur
¡
qJtippe ab
tpfa infantia mult/J anms virginitatem colt11t
,
aliis non
paucis inca/lo conjugio w rfataefl ,po/leaetiamlaborioft1m
viduitatem e:xercu11, ad ult1mum11itam perfe8am
él
re/1·
giofam
ilf
mona/Itrio du:x11: itaque
r&
virgimbus,
r&
con-
}ugatis ,
él
fanélimo111a/1bus ej1u declarara {an811as mi·
r1fice p roderit.
1
~
Tu fupergrejfa es univerfas
dici de fanlla noílra po·
tell, quod caílicacis vinucem attinec. S. Ambrolius di-
L ib.devi<.
cit:
Docemurtripltcemcaj/itntis ejfe virt111em, unam con·
¡ugalem
,
alteram viduitatu, 1ert1am virg1111ta11s
.
Et
quidem inomnibus hifcc tribus [peciebus catíitatis in gra-
du heroico mire ref'plenduic, id quod in nulla alía fan-
tla Romana, qua:cunquedcmum illa lit , inveniri
po·
terit. Subjungic aucem
id~mmec
fanltus Doltor
:
Ad–
vertamus, qutmadmodum }ingula aptis laud1bus prtedi-
centur,
él
ubinam commorantur , nupta in Parndifo vi-
dua In templo, "IJirgotnfecmo.
AlluditveroadEvam,
adAnnam Phanuelis, &ad fanel:iílimam Virginem.
Ecce igicur S. Franciícam in ílacu virginali , in folim-
dinequadam degen:em, licet in abundanria verfetur dc-
litiarurn domus paterna:: in ílatu aucem viduali, in illo
turris fpeculornm
a
fe funda
to
!anltuario piiíl1 me vi–
ventem, Dei laudibus totalicer intentam:
N11pta
au-
tem , quod majori admirationc dignum eíl , erar veluc
in Paradifo ,quia cum Angelis ,
&
Beatiílima Virgine,
fzpe etiam cum puericulo, cum S Paulo& aliis fanlbs
vilibilicer
&
dulc1ffime conver!abatur, vilionibus frue·
batur
&
revelationibus cceleílibus,
&
de rivulis torrcn-
tis illius, qui civicarcm Dei inundar, bibebat.
13
Supergre/Ja es uniwrfas
;
nimirum tale
Marty~
rium , quod omnibus aliis nobilius eft , fortiter tole·
rando de Beatiffima Virgine, Manyrum omnium Re·
gina firmiter credimus, quod licet fanguinem fuum non
fuderit, non tamen ob id manyrii palma deílituta per·
manferit, eo quod una cum filio íuo in Calvario monte
paífa fuerit, vivaciílima,
&
cenerrima quadam cum
compaffioneamaramejus Paffionem alfociando
inq~10
eodem cafu , etiam Joannes
&
devota: illa: Maria:
haud dubie fuere, acque ideo errare non valeos div ina
providencia !pecialicer difpoíuit, ut tametli qua(i
o~nes alii in principio nafcentis
Eccleli~
per
~anum
carn_i–
ficis necati fuerint, nullus lameneorum, qui funeílo hu1c
fpcllaculo in•erfuerunt,
&
patienri Chriílo tenerrime
fuere compaffi , aliquo martyrii genereafficerentur · Ex
quoeodem capitenos quoque affirmare
polfumus_q~od ~·
F rancifca limilicer in hoc
priv ilegio participavent;infui.~
namque extafibus
cum rali compaffionis ardore
'7;
ve–
hememia Crncifixi paffionem medicara fuic, _uc i_cut
diltum erl, eam luo quoque corpori adeo
fort1t~r ~m·
P relTerit uc illud fai:pc fanguine abunde
fcatu~,~'.t
'
~s