503 / 1328
O
ll U S (: U
I.
U M
VI
f.
-
llt
minus verifimilis , .
minufqne
fundata , quam fententia tutior : nec quando
proponitur ut
~que
verifimilis ; immo neque quando proponitur ut verifimi–
Jior cmn parvo
&
exiguo exce!fu : fed folum quando proponitur uc not3.bili .
ter
&
notorie verifümlior
cum
manifeflo excdfu: quia tune
folum
poteít ope–
r~rns
formare, judicium firmum de honeíl:ate objeéti , excludens prudentem
&
moralem formidinem
feli
timorem ne
forfan objeétum
fit
malum ,
&
folum
permittens formidinem logicam
confiUen~em
in judicio reflexo , quod non re–
pugt:iec falfarn effe opinionem conceptam ex vi illius motivi , quod licet -lon–
ge excedat motivum opinionis oppofitcr, non tamen efl evidens . Semperque
hoc mihi vifum eíl: mirabile ,
qGod
Auétores benigni ex una parte affirment,
licirnm
eíle
fequi opinionem probabilem aliornm minus tutam in occurfu
tu·
tioris,
qu~
auttoritate
&
ratione apparet operanti veriíimilior
:
&
ex
ali~
defendant ,
utfimum
diét:amen
confcienti~
debere
e~e
certum
&
evidens •
Hic enim
aéh1s
videtur omnino implicatorius;
mihi quidem auélorit.ate
&
l'atio ..
n1
verifimilius eft
,
contriifium A. effe ufurarium
&
lege divi'3J omn.ibus probibitum;
&
tame'IJ certus fum, me hic
&
nunc non commif!urum ufurarn, cxercmdrJ illum con.
traéium
•
De quo legendus eíl: Líber Patris Generalis
Diífert.
4.
§.
9.
a nu. )
j.
~bi
probat
non po!Je formari diélamen certum confcientice
r~fleélendo
fupra pro_babili–
tatem fentcntiit favorabilis, ex vi bujus fyllogifmi
:
Licet fequi quameumque
opinio.
nem prob.-zbilem
(ex iis qu" verfantur circa. praxin )
fed bite opinio efi probabilis:
ergo licet mihi hic
&
nunc illam fequi.
LXXXV. Nec onus intolerabile imponicur confcientiis , ex eo quod nemo
poffit licite
fequi ·
fententiam
minus
tutam faventem
fu:e
libe.rt'~
ti
a&nrfus
le–
gem, quando omnibus confideratis haber majus fondame
nmm~d
judicandum
eífe
falfam,
&
Iegi divin3! contrariam, quam ad 1udicandum e<fe veram; fed
folum admonentur homines officii
fui,
ne contemiiant legern di vinam ,
&
ne
lucrurn vel commodum
t~mporale
pra!ferant amiciti3! di
vin~,
&
propri3! ani–
mre
faluti •
Ad ulrimum fondamenmm refponaeo, verum
quid~m
eífe,
qüod rationes iI–
lorum Doétorum
procedant ,
quando
nimirum
inrelleél:us operantis dubjus
&
anceps
eíl,
an certus 'ontraétus
v.
g.
fit
Jicitus, vel
non
Í1t
licitus ; fiquidem
tune
tenetur partem
tutiorem eligere , ceterum fal!iffimum
eífe ,
quod non
procedant
iti
opihionibus, quando illre funt aliorurn ,
&
folum objeétive exi–
fiunt
in mente operantis, quatenus ille
ícit
dari opiniones oppofitas Doétorum,
qt1arum una affirmat cóntraétum talern eífe ufurarium , ac ideo illicitnm ,
&
fogiendum; altera negat eífe ufurarium ,
&
affirmat effe licitnm; ac proinde
poffe fine peccato exerceri : tune enim fi operans expendit fundamenta utriuf–
que partis;
&
deprehendit
illa efse crqualia in vi movend
i;
necefsario
manet
dubiu,s.
&
aneeps, quin poffit detegere in qua parte fit veritas; tantumque ab–
eíl:
Ut
CDpiniones
ill~
Írnpediant dubium, quod pOtlllS i!Jnd caufsant
:
llt Cl1Ílll
· veriffime docet D. Thomasqu.14. de veritate ar. r.
.QJandoquelntelleRus nonma–
gis inclinat in unam partem contradiBionis, '}titam in alinm, vel propter defeéium mo!'·
ventium, ficut in problematibus, de quihus rationes non babemus; vel propter· apertam
tet¡uiiliwem .eorum, qutf. movent ad utramque partem:
&
ifia efi dubitantis difpofitio, qui
f/uéluat inter dua1 partes contradiélionis .
Unde Silvefier
verbo
Dubium
re1
hanc de–
íiniens, inquit;
Dubium fecundum Pbilofopbum,
&
D. Thomam
1
efi cantrariarum ra–
tion11m cequalitas:
.Ergo quotiefcumque horno confiderans moti va opinionum con...
trariarum,
quarum una affirmat cermm contratrum efse illicimm;
&
alia .icl ne·
gat, experitur requalem vim moveridi in utrifque; manet dubius;
&
in hoc du..
bio tenerur mriorem partem eligere: a
fortiori
ergo tenebitur illátrn eligere,
q
an–
<i?
agnofcit iUam partem efse magis
fundatam;
quia mac
magis
iod inarur ad ju–
,d.1candum
contrafürp
illum efse
ufurarium;
&
poteíl:
opinari
uforatimn
eíse:
n;ajor
·
li:mrn