1000000206

477 / 1328

6 1' 'U s e u 1 u 1vt vn. .¿;63
~eterminare p0ffit ·, in qua ·parte ! fit veritas .• Jmplicat in.;
'quam, quod fi~~te hoc d~bio , poflfo rform~re discamen ? qu~ certi.ficetu_r ., ;fe
'hic , & nunc 11c1te poffe 1llum ·.contraétmn ex<!tcere .. Htc enim aétus v1de:tat
impofffüilis-: ·ego t.quidem :prudenter .dubito., ·an hie contraélus fit fecundum Je licitus ., \..
.nn illicitus ; & tamen certus f um , mihi .hic & ·nunc "non eelfe .illicitum , quamvi¡
nulla pro me fit fpecialis ·ratio , qut2· me eximat a lege communi .; eílqwe hcrc verita.s
.adeo -.confPicua, ut Philofo.phi Ge.miles eam tamquam 'expl-0ratam 'habuerint :
unde Tullius Lib. I. offic. ajebat: .:Qyocirca bene prcecipiunt, ''t]ui verant quidquam
.agere , ·quod 1dubites aquum fit an iniquum • Hinc Auguft. Lib. contra Donatiíl:as
-cap. 5. merito ·dixit : Jijficere :id quod .focertum ie[t ) .an fit peccatum., certum
.peccatum efl ·• .
XXII. ·Quare ad formandum ·diétamen reétum ·confcientfa~ <lebet tolli prius
dubium illud quafi fpeculativum , inv€niendo -aliquam t"ationem vel auétori–
tatem novam pra .parte benigna , vi icujus refolvatur d_ubium .. Ratiot1e-s·enim')
qua: faciebant dubitare :; & :i~telleétum ·confütue'bant fo . , qu'in magis
inclina.retur ad jud1ca'1dum co1itra6tum ·effe licitum, quam -ad jud1candum op–
pofitum, non i"ufficiunt .ad refolvendum -Ouli>ium faltem ;prudenter ·: hic ·enitn
.at_tus videt~r. imp.offi.bilis., & faltem fotC\ imprudens.·: !(~amvis ~mnibus .infp~.flis ¿e1ue mthi
vmfimile appareat hune con-era'élum 'e/Je ufuranum ., -aa iapparet .e/ft
licitu19i ; . .nihilominus. ~e:ifeo efe .li~itum , '& ·nrm ejfe .u/~r11.rium : ut' er~o prud~nt~r
·p0ffit :mt eUeS:us .jud1ca're illum -contraéium ·effe ·l1c1tum ., debet an,te ·hoc ·1ud1-
ciu~n invenire moti mm .a1iquod.-, ''quod ~.pfi '.han~· .p,artem ~edd)t , ~~gis veri–
fim1lem ., quam ·oppoíitam :11f1.b1 aurera íhocmot1vum foent/ :notabfltter ·exce–
d<tns motiva partis ct!n1trariz;· el.iciet . aéh~m juaicii in genere probabilium fir...
mum, vi cujus prudenter opfoetµr ·diétum ~ontraetum effe J.icitum-; :refleétens
vero fupra hoc ;fuuin :judioium ., ·redi:li videtur omnino f ecuws & -certus .mo–
raliter •quod non peccet eixercendo talem cbntraB:um; facit enim hunc difcur..:
fum vel formaliter vel virtualiter : unicuique licitum dl: 'facere ., ·quod poíl:
·diligentem veritatis inquifitionem citra omAem paffion@ai & culpam pruden...
ter judicat effe fecundum fe ljcitum -0b :fundamenta :i10tabiliter prc.eeminentfa.
-0nmibus, qNx in ·comrarium .adducuntu.r, fed 't!go hic & nunc .prudemer JUdi–
co talero contraétum ieffe focundu!ll fe ficitum , quia poíl: accuratum 11udium
iex amere veritatis müca fuíceptum ., pro hac parte inveni :ftmdamenta n0ta-
1biliter majora omnibus iis , qu.r in contrari1.11m nifüi -e>ccurrunt :: :ergo hic &
1nunc mihi Jicitum eíl: talem contraél:um .cxercere ..
~. l X,,
Smtmtia Pt·t2pofzti GeneraUs duplici nztitur pri~dpio Joliii/fim11 ~
XXll. Genera1is alferit, n~minen: poffe liciteamp'le~i ren.tentiam
mtnus tutam faventem fue.e hberrat1 adverfus icgem, feu affirman–
tem certam .aaionem elfe liciram, nifi ex prudenti vel faltem inculpabili pet–
foafione, quod illa fit vera , & legi reterl11E conformis, vel faltem noA contra–
ria; nec poíle lidte deferere fententiam eppoíitam tutiorem 'fiantem pro lege
adverfus .liberratem, quarerrns negat ra1€m -aétionem dfc liciram, feu lege di–
vina permiffam, ni!i ex prude1 te perfuafione, 'quod illa fir faifa, & imponat
hominibus onus, ·quod Deus noA impofuit .. Deincle coníhnrer afferit ., nemi–
nem poífe prudentem hanc perf, :iíionem habere, 'quia poft ·diligentem verita•
t is inquifitioncm, omnibus hi111c inde fine paíftone confideratis , inveniat ma–
jus lOtabiliter fumdamentum ad .affirma11dum illam aétionem dfe liciram ., &
lege