0000747692

Summul. Difp.Vlt.

hü,

qua pertinent

adtertiam

operat.

&c.

Declaratur amplius : quia

~e~

definirione!"11 co-

gnofcimr eifentia

v~ ~e, pe~

d101fionern fpec1es.

e~fenri~

íic, qua=

d101dunt

1llarn,

aut membra dm1-

dentia talis elfentire : ergo per fyUogifmum- refiar

cognofcere aliud,fcilicer logicam proprietatem,

qure

ex cali

effemia fluir,

vel

cbnfequurio aliqu,a ex co·

gnirione

~lla

vniuerfali deduél:a, racione

cuiu~

illa

vniuerfalis cognitio applicatur alicui lingulan vel

parriculari. !raque per argumentarionern,

feq

fyllo–

gi!inum deber cognofci aliquod, quod fequitur ad

éognirionem effemire, vr fic,

vel

canqn:am fingulare,

deriuacum e(' effentía

vel

tanquam attributurn illius.

Exemplum eíl: manifeíl:urn in his fyllogiúnis ,

in pri–

vbi cognofcirur proprieras per eífentiam,

v.g.

homo eíl: rHibilis ;

fed

Petrus eíl homo : ergo Pe–

trus eft rilibilis: exemplum fecundce

fit,

ornnis ho.._

mo eíl: racional is: fed Petrus efr homo: ergo Petrus

eíl: rationalis. Sed

non

includer~t

fyllogifinus con–

_€lulionern,non poífet cognofci per illum actriburnm

aut proprietas fequuta ex eífenria :_neque poffet ap–

plicari obieél:um cognimm per definirionem alicui

parciculari , vel fingulari: ergo fyllogiíinus neceffa–

rio,

eifentialirer includit concluíionem. Minot:

eíl: cena, quia talis conCequurio,

applícatio nul–

lo modo cognofcirur in pra:miffis, vbi eíl: definitio,

per quam folum cognoCcirur effentia, fed folum per

concluíionem , vt patee ex diél:is: ergo

non in–

cluderernr conclufio in fyllogiCrno, non cognof9e-

~terur

per

illum,

aut confeqnurio alicuius ex e!fentia -

cognira per definitionem, aut applicatio obiell:i

de–

finitionis alicui paniculari.

V B S E C T.

VLT.

Argumenta aduerfariafoluuntur.

eíl: pars eius , intelllgir. ltem poteft refponded ad–

minendo loquurum

fuilfe

de toro

fyllog~fmo;

tune

euim loquirnr

~riíl:oreles

efficien~ia

habitus

fcientice, qui generarnr per

demonílranon~m,

feu

fyllogifmum ada:quatmn:

n~c

verbu".1 ,

fc~re,

quo

vritur Ariíl:oceles, aliquid obíl:ar; qma Anftoteles

obfcurirate, quam affell:at, habitum fxpiffime no–

mine aél:us ,

aétum nomine habicus appellat.

Ad alium aurem locum refpondeo nonnunquam

accipi fyllogifmum ab Ariíl:orde

p~o

fol.is

pra:mi~-

reél:c coníl:itutis, vt vidernr acc1pere

loco c1-

tato,

eriam curn

ait,

fyllog·ifinum confrare dua–

bu5 propolitionibus,

tribus terminis, qua loquen-

di forma vrumur alij gtaues Doél:ores, fed tune lo–

qnitur Ari11oreles incomplerc de f-yllogifo10,

qua–

renlls includit pra:miffas

virrnalirer conclufionem

contentam in iplis; durn autem lirnpliciter,

ad–

a!quarc

loquitu~

fyllogifi.no,

v.g.

quando definit

illurn, docet, includere illationern, feu conclulio·

nem, ve pacer ex diél:is.

Ad rationem patee ex folutione prima ad primum

locum Ariíl:otelis.

E C T 1 O

De form;i

,figura,

modü fyllogifmi.

Orrna fyllogifrni, vt optime docet

Fonfeca,

figura,

m0do refulrar,

quemadm~dum

pul–

chrirudo corporis humani ex conuenientia mernbro"'

rum,

quadam coloris fuauicate.Definitur íic

,for–

ma efl di!Jofit'io pr1tmijfarum apta ad concludendum:

efr,conueniens pr1tdicatio, atquefobieflio

~um

vnione

extremorum inter

fa,&

cum medio

;

vocarurforma,quia

aduenir propofirionibus , ex quibus confiar fyllogif–

rnus, tanquam materia,

cum illis cornponic ,

Aº

argumencum prima:: fententiéE diíl:inguoma-

coníl:irnit fyllogifmum -in eífe perfeél:i infirumenti

iorem , quando aél:us confufos ada::quate,

Logicalis ad verirntem difcurfiue,

fcientificc co-

' totaliter efr talis fine aliqua clarirare refpeél:u alre-

gnofcendam.

rius,

ex vi ralis clariracis fequitur alius aél:us

cla-

Figura fyllogiflica efr extrernorum cum medio

7.I

rus,

nego maiorem;

fo~que

quando aél:us confufus

aliquid conclllendurn apta collocatio; eít autem ap-

non ell principiu111 inferens clarurn,non poteíl con-

ra,

in altera prrerniffarum

lit

maius extremum,

i11

ll:iruere cmn illo vnum modumfciendi;quando vero

altera minus,

conclufüme autern vcrurnque;

me-

confofus,

quia

eíl: clarus drca aliud obieéh1m, in fer ·• dius vero cerminus femel iungacur maiori extremo,

alium aél:um clarum, bene poteíl confüruere cut

femel minori ,

nequaquam ingrediatur conclu–

illo vnum modum fciendi,

feu

vnam manifefiatio

lionem: quare

alicer termini difponanrur, non erit

nem perfeétam ohieél:i

~ratio

eíl:

quia aétus inferen

figura fyllogiíl:ica; ba::c vocatur figura non proprie,

illacus ita

iuuan t,

vniuncur, vt ex il lis ita e

fed per rranílationem

corporibus occupantibus lo-

--adunatis refultet vnum cornpolicum arcificiale Log ·

- cum defumprum, vt enim varij lapides

ita

diípo-

ctirn

perfeél:um ,,quod eíl: modus fciendi.

nunrnr curn lignis,

calce, feu vnione, vt

ex illis

loca Adílotelis pro fecunda opinione addu- ,

refultar figura dornus,

licue ex variis partibus

ho-

él:.1,

primo_ad primum i·efpondeo, non debere in-

'. mi nis inter

vnitis,

ordinatis refultat fpecies

& _,,,,,,,..._..,.

telligi Ariftorelem de caufalirare in genere caufce

figura hominis , qua: eft quredam difpolitio , au.t

efficientis, fed potius de caufalitate in genere

cau(~

conueniens delineatio , per quam vnum horninem

forn7alis, quatenus ipfa demoníl:racio e!fencialiter,

: diíl:ingninrns

alio: ira firniliter ex terrninis,

formalirer compoíira

pra:miffis,

concluGo.

·propoGtionibus diíl:inél:is realiter ordinatis, vnitis,

ne fe tribuir incelleétui,

cali exhibitione reddit

copulatis

efulrat quredam fpecics,

feu

forma ar-

ípfmn

fcienrem,

hoc modo demoníl:rario ·facir

·:: tilicialis, qua: figura dicitur,

rariune illius

fyllo-

fcire ', id

ell:

per fui forrnalirarern cornplecam i

:; gifthus. confrituitur in

erre

infrrurnenci

apd

ad fcien-

genere caufre

f~rmalis

exhibítam reddic inrelleél:um

tiam producendam ; quia aµtem ordinario ,

di..

fcienrem;

fed

concedamus Arifrorelem loquurnrn

fpolitio rerminorum poteíl: qnadrnpliciter fieri,dan-

foiffe

de ge1-1ere caufa:: efficientis, refpondeo nor

tur quamor figura::; prima difpofirio eíl: , quando

loqumum fuiffe

toro,

ad<?quaro fyllogifrno

medius rertninus ica vnitur cum

c~tremis

ve in ma-

fed

folum de parre fyllogifmi qucnd immediata1

io.ri.

p.ropolitione

fit

fubíeéh1m ,

in minori prre--

efficienria.rn

, feu elicienciam, licct denominatiu;

dicatum ,

hrec vocatur prima figura; verbigracia_,

loquarur de toro fyllogifrno. Itaque Arifroteles ai ,

ornnis homo dhmimal; fed Petrus eíl: horno: ergo

fyllogifmum per pra::miifas,

tanqu~m

per

parre

Petrus

eíl:

animal.

non pcr

torum,

rocaliter imrnediarc elicer

Secunda

~iípoGtio,

feu ordinario eft

e x

diarnetro

aut efficere conduúonem , nihilominus camen e,

oppolic~

illi,

in qua medium eíl: in maiori prredica·

~li

irpmediara elicientia denominatur to tus fyllo

tum,

in minori fobieéturn.

gifm us 'quia aél:io nes parrium tribuuntor toti

~.t

Tercia eíl:,

q~1ando

in vtraque propolitione

eíl:

ideo horno

dicicur intelligere, eo quod anima,

~ua:

pra:dicatu

Qgarra