0000747689

3yo

Phyfica

D1fp.

dum enim ipfa introducimr ínter partes lign1,qt1od pcr

eam (cindirur,& Íccarur occupat locú illummed1um,&

ab eo expelhc partes lig111,qua: 11lum rcplebam:cxpel–

lit enim non tanrum 1n genere cau[a: fonnahs, ve pu–

tauit Scotm;lcd cciá in genere cau(a: ellicicnns,& nn–

pdlentis,quia per illam aéboné non folum

lit,

ve cor–

pus exp1íltUm carear luo loco;fcd etiá vr ad alinm locú

impellatur,quod non

fic

fine motione ellicienre.

Alia funt in!humcnra arris,qua: folum de[eruinnt

ad deferendumcocpt1sliquidum,

in varia locl me ·

dio motu locali di!hibuendum,vt calamusv.g. vcl pe–

nicillus.

Alía dcniqne perconraélú, vel collifionem corpo-

rnm inter

motum elliciunt anificio[um , ve patee in

lyra,vel cymbalo,& ídem efl de ca:teris.

Omnium autem horum inflrumenrorurn anificialiú

aélio confiflit in rnom locali,& termino eins lecundú

communiorcm opinionem(licct alij non improbabili–

tcr amplius afferant,ve [upr-a<lixi )

indc refulcac

dfe–

él:us inrentus,finc noua aélione inflrumcnti, vt figura

v•.

g.cx

tali ficu partium corporis,& (onus,ex cali nanr–

rali corporum le rangcntium colhfionc.

Er ratio generalis ell:,quia h,i:c inll:rumcnra,vr ad-

norar D.Th.J.Conrra gcnciles,folnm

opcranrur,quar~nus [ubll:át mut-ationi humana: virtutis;homo amem in

corponbus folum porell: efficere morum localcm, vd

imprimercimpetum, qui

lit

principium eius, & ideo

folú ad hunc effcétum potcll: imm.:cliatc mouerc ha:c

infirumenta,vr indeforma aliqua artificiali, [cu figma

reíulret.

Q.!!o circa de hoc roto genere inlhumenrorum ve–

rc dicirur non a!fumi ad elliciendum dfcélum vltin.o

intenrum per reíultamiarn;vnde aélio'.ab

inlhmn~ntO

arrificiali clicira non attingir

imm~diarc

effeélurn vlri–

mum,& vlrimo intenmm;[ed folum conditioncm

pr~uiam ad talem effeélum.

quo difiinguuntur omnia iníl:rumenta anificia–

lia Íecundum hanc opinionem

naruralibus, quia na–

turalia per realem aélionem immcdiarc attingunt vlti–

mum effeélum principalis agcnris, vr videre cll: in ca–

lorc,qui per infh1xum fubíl:anrialcm manantem

[ub–

ll:antia ignis deuantis per illorn aélualiter caloré pro–

ducir,

gcnerat

i~ncrn,& r~rnen

eíl: in!humentú vi–

uentisimmediatcinfluens in hornincm geniturn.

Ex qno colligesquanrum fallanrnr Thomiflre dicé.

tes calorem

alia id genus inílrurnenta operad, fine

eleuatione aéluali,& fine cooperatione íubll:antia: ex

co íolum,qnod íubrogenmr loco íubíl:antia:;narn talis

fubflitmio,& fubrogatio clfet contra naturam,

mi–

nime rationi confonam,quiacontra naturam,& contra

ration~

cll: íubfiituerc aliquid vt

folo operernr,quod

fe Colo non potell: operari;Íed fi illa noi1 haberent cle–

uationern

íubílantia proportionaram opeti non poí–

fent produccrc tale opus:ergo talisfubfiitutio e!fctcon–

tt a naturarn.

S E C T I O

Vltima.

Arg11rnenta

aduerfal'iafoluuntur.

AD fundamenta Herice relpondeo D.Thom:nun-

quam dixiffe omnia inll:rurnenta;raqi íupernatu–

ralia,quam artificialia deberc produccre, per virmrcm

de~iuaram

cauía principaü,neque in inílrumentisre–

q\llrere neceffarioAngel .Doél:.vt prreuiurn

liquod ad

effcél:um principalem producat inílrumentum, quia

hoc

fal!iffi~ú

eíl:,vt patet ex ínpradiélis,folum enim

Th.loco c1mo ab aduerfariisafferuit illud die inílrn–

mémm,.quod operatur in virrure caufo: principalis,hoc

Le Potenlia obcdtentiah

en ex vi potemire obedientiahs,media qua íubiicirur

cau[a: principali,vt deuet ipfurn inflrumemum, & tic

media cali e\euationc fímul concurrant caufa pnnc1-

palis,& inll:rumcntum,hoc paree ex verb1s ipfiusAng.

Doél.in

corpore articuli ibi:Conrzn.(lt

au1em,q11oa a–

l1q•id partmpet all1onem propriam alic111m ai't-..riHt,

q11a11111m agi1111

virtute

a/te~"":~ic

ille,vbimani–

feflo declarar per illa verba:conung1t

a_ur~m,

vlque ad

illa:alicuius alterius cleuationem

cauta princ1pah;per

illa autem verba in quantum agit in vircmc alrmus de–

notat manifofic potentiam obed1ent1a\em vr d1xi, vn–

dc D Them.pot1us pro nob1s,quam concra nos , imo

porius contra

ádu~darios,quam

pro illis

!tac.

Ad ÍecunJum nego primo conucnire triplici inflru–

méro,id quod aic Hericc: ex eo formaliter, quod in(hu–

men·a íi11r,vc patet ex íupradiétis.Deindc minor,quod

hic aué\or ib1probet amfic1ale inll:rnmétum elk

pio–

prii: cale,co quod deriuetur aliqoa vinus in 11lud media

mann anific1s;in calamum enim , & pcnicilluu1 nulia

virtus di[poíitiua fluir

manu;kd íolum ex vi poten–

tia: obediencias íubditur penicillus anificí ,vt firnul cú

anifice opcretur mocum artificialem pingendi,&c.qué

opcrari non potcrat pcr [e íolus penicillus. niíi elcua–

retur ab amtice,qma cum pingcre fiar

p~r

morum lo–

calem;ram d uerfum , ac varium fimilem morui pro–

greíliuo viuétis fucíum videl1cc:t,deorfurn,dextrorfum,

finill:roríurn, & cala1oius, Íeu penicillusex co,quod

grauia corpora fine folum poffinc moucri·deorlum,inde

eucnir,quod

fic

[cribant,

píngát nó virtutepropria,

fcd in v

rtlltC

(criba:,&

pi~ons

cale opus facianr,& in

hoc coníiftit ratio inftrumemi,vr conflat

diébs.

Pra:rcrea Ari4.nunq11am aíleruir manum die pro- _

pricinllrumentum, vt ibi videtur Cemirc Hcrice;nam

liccr dixeric manum effe inll:rumérum inllrumemorú,

Íeu iuftrumentum ame inílrnmenta,hoc folum deber

imr.lligi lato modo,ac improprie,quia potíus rcuera

partiak,ac principale moucns;nam in

babee partia–

lcm virtutem attrahendi,impellendi,fubleuáJi,&c.quia

aurem morio ma9us depender ab anima tanquam

conll:imente manum formali1er,ideo dicirur infirumé–

tum lato modo,eo modo,quo omnis

creara eriam

principalis Colee dici in(l:rumemum cau[a:

prim~prop-

ter depcndentiam,quam habet ab ipía.

Deinde fal[um eft dicerq calorem effe inftrnmemú

narnrale ex eo,qnod producat alium calorcm difponé–

tem matcriam ad formam ignis,quia potius in illa pro–

dnélione calor eíl: caufa principalis,ell: anrem inílru–

mentumidum eleuatus per ignem ex vi

potéci~

obedié–

tialis eadcm ignefaél:ione attingit immediate íub–

fianriam ignis,&

fic

de ca:ceris.

Ad P.Hure.quid dicendum

fir

pater

diélis , vbi

totam cius Íententiam oppugnauimus,& fimul propu–

gnauimus veriratem noll:ra: conclufiouis.

Ad Ícntcntiarn Patris Suarez , ncgo omnc infiru–

mérum

df~

imperfefüus,& ignobilius effc:élu ad

qu~

clcuarur, pro:cipuc in inll:rumenris Íupcrnaturalibus;

nam

ngclus potcfl:

e~uari

ad producendam quan–

titarcm,qua fine dubio nobilior ell: Angelus' Vt de re

patee,& nihilominuselfet inll:rnmentum ad illius pro–

duélionem. Ad.primim rarionem concedo maiorem,

nego minorcm,vt probatum eft exemplis fupra pofitis,

ad probationem minoris concedo maiorem,minorem,

conícquemiam;item concedo minoré poílea eruta;

concedo item confec¡uentiam,nego aliam, qua: imme–

diatc eruitur

vidd

icet:ergo cauía inílrumécalis ell im–

perfeaior,&

c.ad

probationii illius,nego quod eleuario

séper

fit

iuuari , vt aliquid atJ.in.gat ordinem foperio–

rcm,& pcrfeétiorem íe, liccr aliqnando íic contingar,

vt vidcrc en in intelleélus cleuarione ad vilionem

beatilicam¡íed hoc nullo modoconcingcrer

íi

Angelus

eleuarc