481 / 1108
D. P AV LI C 0 MM ENT.
417
, nam
animus cum
primum-per
fenfum
iam
monirus contemplatus·efiideas,moxadfen
fibiJia
ifia rcucrdtur
diligentius,& maiori
cum admiratione quam
ante,
confpicienda
a
crettura mundi,nd1 addi.diffet,mundi,forGtan inrcrpretari licet ab homine,
quoniam
in
eo
fie omnis
creatura,ne<J id quidem fatis
apte. Curn uerb dicat,a
creatura
mGdi,apdu~
t"xponcmus,ab ipfo
mundi cxocdio
ingenia philofophica
per
attifkium
mundanum,
ubicp
mir.andum
(~pi!Tediuinam
arcem
(qua
h~c
omnia
pulcherrime
difpouca
font)
prod
us inudtigare,ut diuinorum notitia non noua
fit
hominibus,fed
antiqua. Placo
nofier in Protagora difputar,ante omnes artes ab initio rerum homines propter
quan~
dam cum diuinitatecognacione,notionemq; intimam incepiffe augurari
Deum, atcp
ue era
rt
diuina. Pr~terea
in
Ti=n~o
a
creamr2,id efi,effectione
miidi, ita
ferme
Deum
inue11iga '-m.Mundus profedo cum fub
fenfu
cadac,ldeo effentiam non omnino profc...
dam
hab~ac.Merico·a
caufa quadam fuperlore
dependet,
&
hoc unu
opus
a
caufa
tan..
dern
una'
&
pukherrimum
a
fapt~ntifsima,
&
pro uidbus optimum ab ipfo bono,&
quonia ,n
~nifidofifsime
compoGcfi
cH
ab
a rte fumma,exem
plari(p exado, penes cat.t...
fam exifiente.Nos
igitur
in Commentarijs in Timcru m ex hoc opifido tres apud Deli
c ufas operis indagamus. Ex magnicudine quidem
machin~,mom
celerrimo perp-e...
r110ep,mirabihbus
terum quaf1 innumerabiiium uiribus
admiradam
in caufa uirtutem
atq; potenriam.Exordine mire artifkiofa(p
pukhtitudine
fapienciam
prouidenriam<p
-prorfus incomparabilem.Excommuni re-rum commodicate omniumep ad bonum,ue...
lut ad
f1nem diredioncproui-fam
&
mirifkam bonitarem. Tria
h~c
igimr,Potentia,Sa
pientia}Bonicas)uc placer Theolo
~is,attnbu
ca
parrem
&
filium fandumQ3 fpiricum
re..
pr~fentare
uidencur. Diuinam
quidem
porentiam
pr2cipue
didmus
mundi
caufam
~ffeClriccm,Sapientiam
con{equente" ipcris huius exemplar,bonicatem dcniq; finem,
Triplicem hutic ordinem caufz pen
es
D~um
Plato nofier regi
DionyGo
declarauit,ex...
emplar quidem dum inquic,ex
ipfo~&
?et
ipfum,& in
spfum
omnia. Ex ipfo efBci n–
tem,per ipfum exemplarem,in ipf un B.nalem caufam i:iobis exprimens.
Quamobr.fmin
pr~fcntia
tria
h~c
acringens,cau,2an
priu"' afferr exemplarem,dice : Inmfbi!ia Dd;
id
efl-,intc!ligfbiles rerum
ideas
per uif1bilia
earum
in
mundo fimulachra
coniedari ..
De.nde.dtidentem penes Deum caufam,ubi ait
frmpiu~rna
quocp uirtus. Pofiremo
fi
nalem
dL1m
addit atq_? diuinitas. Sempiterna
uirrns,idefi
infinita pocdtas,quatn Philo...
fophi ctiam
Periparbecid ex perperno omnifocm
C}3
I.
gcnmrrn
machin~rfi
mow
per..
fcrutari uidenrur.Piaronici
quacp
rationibus
mu.ris;quas
niTheofogia
&
in Plaronem
Commentaiiis
expli,camns.
Diurnatn
Paulus
bonira ·~m,
qu4irenus
lerum omuium
fi ...
n is efi,omnibus(p prouidet,diuiniratem appellH: uidetur,quia
fnmm~
remm
Laufafi..
ni
·reft,u c
Plato
pcobat,p ta!cipuu mep nomen
De.
bonum, unde diuinitas didcur,
rd
dt,
bonicas .&bonum,ut inquir Arifroteles,commune diuinum. Non utiCl'
dhmus
Pbi ...
lofophos
Deitatem
ipfam
ex
openbus
inuenm~e.H~c
enim efi
ipfa
Dd fubfhntia,
11Hs
adhoc ignoca,fed diuiniracem,id
efi,btnefkam
prouidam~
per
nrncb:
dtffufiont'm,
8(.
frgregacam
incerim_exceJ!er:tiam. Proinde
~
riplicem de Deo cognitionem, quail cod
ii
mna,ut in hbro de raprn Pauit
frribimus,dfe
puramus.Nom
auc Deus in rebus agno,.
fcitur)auc cognofcuncur res in
Deo,au~
Deus in
fdp
o
cognofdrur.
Modos
itacp
duos,
cados quafl duos,Philofophi poffediOe uidenrur.
Nam
&
quantum
diuinira
is
!c
in
rnundo,& qua ratione mundi exemplar exprimatur in
Deo,
hadenus
comptehen.de...
runt. Quid autem ipfeDeus in
feipfo
fltj
&
Placo inParmenide conflteturignotum.
Idem(p
DionyGus
Areopagita confirmat,& folus Paulus raptus
ad
certium cadum
di:
affequutus.Inuefi:igandum
nobis
diligencius
~rir,cur
dtxerit,
incdleda
confpiciunt
n,
uidebatur
enim
potius dicendum,confpedu inreHig mtut;nam per afpedurn ad in-e1....
ligentiam peruenitur, uidetur autem Paul us hie at ingere,
q~od
&
Corimhijs inqui
oidtmus nunc per fpeculum in
~nigmate,rnnc
uero
fade
ad
tac-iem.
Hie
i~itur
expo...
nendus
ita
uidecur,in elleda perq,iciuntur,id
eft,q
1ando
imel
igumur
hie a nobis
pet
modum uiflonis in fpeculo cognofcuntu!',nam
fue.8c~iT~i,._1 flg
iHca.t.Plato
P:Otinus(JJ
res ueras cffe duncaxat ideas exiflimar:t, form($s tttem
n~m
des
rerum
u
rar m,
'd
eft,idearum imagines
e!Te,
ex inftuxibus inuiGb
'ii'
rrt
idc:?rum in ipfa
~1und
ma e"'ia,
quail fpcculo
refultanccsad fenfum.Quarum
afpc a.u
ui
es homi
lS
ira
falii,m
res ue..
E
c
i
ras