4000003575

.E.

·T

·Nempe diulo:r. io.t_ellígentia: footem atq; (peculum eiuídem

·potentiam elfe

pt~at.Siquidem

& quia,poteffintelligcre, ic–

circo intelligit,&·poteotiam eaodem cpntempl.aturintelligé

do.J\pparent & hornm uefügia in oatura.

his eoim qua: na

turaliter compofüa íunt, liue lapides &

mer~la,

liue

pfant~

animalia,immo & in primis in jp(o crelo,ira natur;t co.rnp.(lra–

tum eíl:,m ex intima natur:e potentia naturalique uigorepro

cedat ordo quidam tum in iplis horum formis,tum in afüoni

bus atq; elfeélibus.Ordo uero ciufu1odi extriníccus eu1dens,

interioremé¡ue uigorem potentia: comit;tnfl,fapientiam quan

dam pr:e

ferre uidetur.Non e.niJ:n

;if

iter m progreísibus or

din¡nis

n~rnra

procedit, aliter f?pientia :.fed fim ilis omnino

eíl:.\ltriuíqu.e pro<

>reísio.Ia

arre quoquehumana fiue prinata,

!iue public;t,(il]l-ifi's quidam uidctur potenti:e fapieotia:é¡; coa

greffos.N?.turalis quidem in.genij,memorire, uoluosaris.uir–

tus.ac,

lpoteuriam

pertioet.Ex

h.ac

uero acqnilita oriwr (apien

tia,& in all:ionibus ipíe ad fapi_enti_am pertioens ordo ferua–

tur.Huius_:l\ltem myíl:erij diuioitate,natura

,~rte,coníl:antis,

con(p_c_rndioe eleganti habemus cxemp'l.\l, qP.a: hic Plato

receníet,in.mutua uidelicet

pot_en~un~

fop(.entumé¡ue familia

ritate,&

qu~li natur~li

quadam

necef~u:udine. ~.de

re nos

.admonet crelu.m,in quo

¡rl

¡m.et

fignlficatores principum his

proximi

lim~qui

lignificant.fap(emes. Nam & lupiter Satur–

no efrfitu prpxi.mus , /,{ Solfermea Mercurio non di(cedit.

M 9.rale igi;tur.;ipud Platonem pra:ccptum efr:Principes íapié.

tes·honorent: Capieotes libenterprincipibus confolant.)'lam

Capiemia ablque potentia prodeíl: paucis, & poten;iaremo

ta fapientia obefr multis. Potentia quidem ,expers (apieJl–

tia: quo maior eíl:,eo perniciofior.Sapientia uero procu·t

tentia manca uidet!lr· D9c_ent

hoc}l1agn~

planetarum coniú

étiones.J1

,1pi.r.er

qui.demsloJT;Jin,us efr:Saturnus uero philoío–

phus.hi p.ro.fe

~.o.niíi

c;pni.ungantur,nihd uel m.agnum,uel fia

bile 1nc;>µ_un\

t1r.Felic.em

quidcm fa'!'iliaritatem Pl.ato.uult eí–

ex potente fapienteque conflatam. Feliciísimam uero .co–

.pulam,ubi.mraque in eode_111animo

coniunguntur.In

quo

ipíum P;illadis Ceder numen, potentiam una cum fapientia co

pulan~Pallas

enim Cola

~.artes ~allet

limul, & uibrat haíl:am.

Hafrenps de primo epil)coL:e huius mifrerio difrum

lit.

Ce–

cundumjam pergam!1s_..Apimi bonitate ex.cellentis,eíl: gaude

re bono

11}axi¡ne

!IC.ro diui.ao

,hoc eíl:amp)iísit_no. }"ale uero

efi, quop.& quam pl_urimis, & qu3m

di_~1ti(sime

prodel)c . e–

iuímodi e(! U!"r!l uirtutis gloria ad dofrrinam

·¡nor!!s tam

poíl:eris quam

pr~Í~,ll!ibus

conferens.

H~c

.ergo uiri optimo

ingenio pra:diti,duabus de !=auli's fl)axime omnium c:le)elbn.

tur:tum quia ficut intimam uirt11tisJt¡i;.e1¡¡ _<!mant,f¡c,txterio–

rem quoque d1ligunt

uirtuti~

íplendor.em:

tum qui_a íplendo

re hoc optát (emper prodeífe quam plt¡riJllis,& J,oc ¡:en¡! per

petuo in genus humaaum beneficio gaud_ent. Gau¡:l!!n.t in–

quam1qt~atenus

íenriunt.

~mu

ero fompitcrna gloria íl:u–

deantpp/}eritati prodelfc,fperantes uidelicet, licut nunc,ita

& tuncfplendore hoc

beneficio le gauiíuros: profefro id

fepoíl:

h~nc

uitam pcríeníuros

uaticinantur.Natur~

fiquidem

diuinio_ri~

infiinfru ad tantum beneficium ínfiigantur,non tá

quia hocJ¡ío gaudenr,quam ut pª'!de_ant. Ac fi

!l}Ult~

anima

lium ípcc1es

.ip,fa nidqrum .eícarufl)é¡ue

!'.'P~r.a ial)cig'!-n~e

tura non fruíl:ra futuro uíui conlulunt: multo minus d·iuinos

animos lperantes íc feÓ1p.itern<;> quodam .officio ga;1ifuros,

fruíl:ratur euentus.Eiuí1po.c).i

ucro·.ui~rntis

íplendorem,& be•

neliciu_m tam in doétrina quam in moribus his uerbis prophe

ta Daniel

COll?pr~hendit.Fulgebunt

doéti tanquam íplendor

firmamenti,& qui l]lU)tos .er9qiur¡F

iyíl:itiam,Ctcut

fiel!~

perpetuas a

:ternitates.In

quibuí¡f;in) .u!!rO .anill)is.ª füa giuini

tate degenerantibus, beneficum uer;i: glori'!!

~udiuin

¡¡el

¡!X–

tinguitur, uel in uanam gloriam permut'!-tur. "fertiun:¡

~pi

fiofa: huius myfiefium íurgit altius. Sed quoníam in theolo–

gia1& in li?ro d"

~more lati~s

cxp_ofi.1imus,fatis fuerit in pr:c

leun~ l~ti¡¡_er

dehbalfc.

~iado

d1ligenter formas ab artífice

fafras conl}cjer1mus, paulatim qua rarione faétre fucrint,ani–

maduenimus:

qt¡omodo ratíones per quas eflicit formas

appr:x:hcndimus,facilc per eas ad ipfas ideasartificioíre men–

tl~ accedi1~.l.l5'

ad"quarum excmplar rationes

(u;¡s

ad formas

direxit e_flicie_ndas.

~madmodum

uero in artificijs

for–

mts

;t~

!-tion.es,

ab his ad ideas,id eíl: !"xéplaria proficiícimur:

fic rn •p(o rerui:n ordine contemp)ando

pt¡lcherrimas rerum

formas cognofcill)US amficiofitSimis raripnibus

effe

compo

fitas:ac

r.ª"º'.'ibus

.ergo ideis, id efr

ex.ci

:npl;iribus, ad quo–

rum lim1litud1nem 1pfa ratio formas

produ~it

in ordinem.

~res

erg9 m un1uerfo Íuntordmes, .formarum (cilicer

ra–

uonum,&

1~earum.Ordo qui~em

.formarum qua: patrot ícn

lib.us

a_d animam 1pfam

mt~ndi

reducnur: qua: uuque _uelut

pnoc1f,rnm motus,formas tp m

atena

oenerat.oeaeracautem

alfas a i¡s rationibus arque t:Cminí_bus.Fiunc ue'i?o

ordi~·eÍp

~mm:i ~a[Jonum

:ad

men.te!

rcd1g1~us

anima alt.iorem, fcu–

rns 1de1s an1magubernandarum

~erum

íuícipit

rationes.Or–

denique idearnm in mentem ab immenío & fimplíci drni

ni boni

'fpl~ndo~.e

_Jefcenrut: Siquidcm una hominum

ide~

bonorum,1¡! eíl: •ple deus, alias al1orum bonorum mentían–

geli

ca:

ideas infundir. Oliamobré tres rerum ordmes ad tres

princil.'es !ontesque

reducunt~r.Ordn

c¡uid_em

formaru~

mundtanima~,ordo

uero_r:uonum ad mentem angelicam,

ordo demque 1dearumad •plum

bnnum.Et

quia per ideas cií

fra referuntur ad bonum,ideo Plato inquit:Circa omnium re

gem cunéta Cunt,id eíl: circa ipfom bonum Cunt idea!, peré¡ue

ideas c_

>mnia.Cir.ca

íecundu!",id

efi~ mente~

font fecnnda, 1d

efr rauone$ qu:¡: íequunturideas.C1rca tertmm uero tenia¡(¡_

eíl: cir,q1animam mundi forma:.Signi6cauit amem deum elfe

rerum caufam exemplarem,ubi dixit Circa.Item finaler.n, ubi

ait,Eius gratia.Rurfusefficientem,quando íubiunxit,l]>Íe cau

eíl: pulchrorum omnium. qupd enim nonnulb fint clefor–

mia,non ob id habent quod ab ipío Ílrnt, íedquatcnus .

ab.eo

degenerant.~eque

mirum

Pl~to~ici

uideri uolunt,qucld Pl;i

to quodhbet 1llorum tnum prrnc1p1um nommauerit.Nomi–

naffe enim fimiliter,íed non

.~qu¡!.Deum

quidt:m per (e

IJl!Ú

bonumé¡ue exiíl:ere.Cum uero

unit~s bonitas~ue

ampliísima

fint,fequitur mdeus per íe firomn.íno.Menté uero fummam

Deo proximam per deum elfe, qu¡¡tenus unum quiddam .,fr

& bonum:pra:terea & per fe,

qu~t!!l)US

mens eíl:& ordo na–

rnrre íecund3;!. Mundi denique

~nim~m

produfram quidem

& ipf;up

primo deo,

qu~

unum atql!e

~!'.'num.

Produaam

quoque ¡ib ipía mente,qua mt:ns.Sed quli pcr Ce .mobile eíl:,a

(eipfa proguéfam. _Hucu.Cque a1t Plato procedere diuinorum

origines,rerumé¡ue

principia.Pr:

ctereaanimum nofüum

~ífe

.diumum, quando

~cjc!idit

a_ffeaare.diuiaa:uerum non com–

pra:hend~re

quandiu aípici.t

qu~

libi cpgnita (unt,id eíl:,

uel íenfos

íenfibd1a,uel

form.~s-borum o!>i~au

cpncepras

ah.anima. f;Ja:c enim

omni~

!Ü.LJ

~nis!onge

diµerfa

íuÓt.un

–

de animus in h:i:c

a(pici~ns

cogitur de diuinis aliter

(en

tire,

.& pronunciare quam f¡nt. Sequimr quartum mxfierium de

diuinorum perc¡!ptione. Primo quidem ait iaueíl:igatione.m

.diuinor.l!m

nonre~e faé):~i:i1,id

eíl:non debitis,tum purifica•

tionis,tum

¡:l1f.cipiin~rum

gradipus

iníl:r~1~am,

malorum

eíT~

omniu~ caufan:i·~ª

uidelicet qtJi {je

.in.ucflig~nt

deum,tan

dem eo perueninnt,ut U!!l neger¡t deufl) elfe,

P.'I

¡le deo af–

firmen~

qua: non Ílmt dei.Hinc

era p.erii r.eligip: e¡ctinaa re

.ligione

1p~la

omnia confluunt .Deinde ait fiimulum inue!H–

gando:-um di!1Ínorum eífe ¡n_alorum cauíam,id

c~fihocabu

tamur, & pfl)nÍn¡) quon¡odocunque mamur, nor permittic

pra:lentibus obleélan¡entis fruí, &hacin uita quieícere,altio

ribus anhelantes.'Verum quid fibi uult,ubi

!!Í~

Niíi c¡uis hunc

ex animo fiimulum eruat, ueritatem pt11)q•1!!m alfequetur!

Profeélo negar ueritatem rerum

deo

dep.en

,cjenripm

h~b.eri

polfe,nifi ipta de deo ueritas habearnr. Pr:eter"

ap.er

iJJa qua:

mox fobiungit,(cito Platonem ipíumafsidue m d1uinorum in

uefii<>atione ueríari coníueuill'e, & qui Platonem primo au–

dieb:fot diuina contemplanrem, folitos íub nimio diu(n9-

rum íplendore protinus calígare,diué¡1¡e

u.ex

;¡rj,donec uide,

licetn;ienterp denique,rnm

'!º

affeélibus fepíuum,tum

pban

taÍI'!! ímaginibus íegr!!ga_rent.quo

quiden~

faélo diuina

q~a

dam íorte,id.eíl:

ll!ce~1entat.ef.11

npn pnus muentam repene–

J:>ant. P.ropt!'.'re-ª'

Pyrh~goras

que_m Plato noíl:er. i':

omnib.us

,ueneratur,Cacra

cloélrí'n~rum

myfieria ab exafü(s1ma

e~~1a~ione

mentís exqq:¡i-'patur:pra:cipiebarque,&Plato fim1liter

pra:cjpit,ne

e!fer~ntur

in uulgum,ne uulgns

ac~epu

peruer–

uel contcmnat , uel incidat in errores. Si emm m uulguru

~dicjeris,

deum nihil ex

ijs

qua: fentiunmr in

habcre' uel te

ridebunt, uel deum ell'e negabunt. Hincillud

Lyfi~¡~

Pycra–

gorei ad Hipparchum:Haucfpium eíl:,

1~yfieria p~ilolóphia:

cum his communia facere,qui ne íommare qu1cjcm punfica_–

tionem animi potuerunt. Sunt pra:terea f!Onnulla myfieria

theolo<>orum circa deum,c¡u:i: non u11lgt¡m modo,

uerum~tiam

el~gantt:s

pleroíque fatigent.E' q)1ib¡1s 1d unum

~íl:,

ni–

hil ex his qu:e intelligunmr,

ao(o!ut~

de deo affirmarl

d~be

re.~cquid

enim int!!l!igé'ti¡¡

d~~n1tum

efr, m_fra mijnJtu':'

deum extare compelhtur : f!d h!!=c •.taque íecret1or!! l}!

Yfl:e.na

ita pleriq\1e cjoai í!d!wc funr inept1,

ficu~

uu!gu~ ~dlcu10-

ra uíqueadeo

etiam nonnulli quamu1s ¡iq.¡quni:, memo–

rid,íµdicio

ualeant,diué¡~!!ha:c

audierint,qqndum tamen per

feélé~o-mprrehendant:

quia uidelicet etfiadalia qua:clam, ta–

men ad theo1ooica oati non Cunt:uel finan, non tamen con–

<>rue adh:rc

er~d1a

a·tqpe educati:nel fi educati

eru~iti,nó

~um

tamen :etatis maturions beneficio

perturb~tionip~s

íegregati.Perturb~tio uer~,q~ia

mouet,

per <;fiuerfe

frrahit,& ad matenam tralut, JCCITCO aJ1enam redd1t

'!1!'.'llt~

deo,quo nihil

motu,:! diucrfitate,amateria potefi rern?uus

cogitari.Nó

ergo in1uria Lyfis Hipparchum

fi~_!!dmonuit:O

pera:precium en

re~e':íere

quantum

te'!'p.<ir~

~fiergen:

dis maculis,qux noíl:ns rnufia: pefronb!!s

~rantC?!'(ump~n

mus, antequam pra:cepta Pythagor:e p.ercipere wgne po _e–

mus.Acced1t ad ha:c,quod

quis

~tii¡m

tran9uill_o

~rud1t?

ad deum imelleétu

conferat, ita forme ab rpía 1ntell1ge.nua

orca