DE LEG. VEL, DE LEGVMLAT. DIAL
vr.
ncquír.quz fupra uires func praeccrmiuac:
8c
quod
D
J
A L O G
y
S
his proximum cíl:,
corum~
qua:
fü:ri
conumic co=
gnaciG.imum,omni íl:udio profequarur, permiu;Íc.
que frgislacorem uolumati fuae finem imponcre.
Qio fado communiccr cum illo cofidcrcc quid
ex
difüs conferac, quídue frrendis lcgibus aducrfcrur.
Nam opus undique úbijpfi confmdens, artifex oc
mnis ubiqucagcredebec,etiam in rcmínima,fi mo
do
fic
laudcm confccururus • Nunc iam poíl: duoa
dedm pardum diíl:ríbutionem animaduenendum
cft,quod cumduodccim parces haeplurímasin
fe
porciones, portioníbúsque connexa
8c
orimtia
ex
connexis habeam ufque ad quinque milia
8c
qua=
dragínca, unde
8c
tribus
&;
gentes
&;
uícos habcnt,
& ad rem bellicain ordines atqucdud:us, nummos
prrecerea
8c
menfuras ficcorum acque humidorum
& pondera fimiUcer, haec omnia commenfuraca,
&;
confona imer fe a legíslacore ordinari debem.
Praecerea cimrnda non eíl: pufillanimicacis opínío,
SE~
D'e
menfur:i quafi parua nímium confidermrur,
fi
quis iubet
Ut
fupc:lleailiíi. uafa
&;
fitpcllefülia duiumomnia menfuram ha=
beanc fuam,nullúmque fine cerca menfura pofsidea
cur :
&;
communi racione ccnfeac ad omnía peruci=
les eífe numerorum parcitioncs uariecacésque, fe:o
cundum quas
&;
ipfi imcr feipfos uarij fum,
&;
in
longicudine
&;
profundicace ac uocíbus uaríecacem
acdpiunt: in moúbus quoque cam red:o motu a=
fo:ndendo uel defcendendo,quam circuí
cu.
Ad haec
omnia ita rcfpicere debec legislator, uc ciuibus
O=
mníbus praedpiac, ne
ab
huiufmodi numerorum
ordine quoad poífunt, diícedanc. Nulla cnim
alía
una puericire difdplina,ad rci familiaris guberna=
tionem, ad rempublícam,ad arces denique uniuer–
fus camam habcc uim, quancam huiufmodi nume:
rorum cognítío: quódque maximum eíl:, fomno..
lemos eciam ,
&;
narura rudes exufdrat:
&;
dociles,
memores folertésque
fadc,prae~er
nacuram fuam di
uinaarte proficiemes • Quae quidemomnia,fi mo=
do legibus alijs atque officijs tlliberalicas
&;
auari=
da eorumanímís exúrpacafic, qui ea fuffidemcr
&;
uáliter fufccpturi fine, bona rudimema,
&;
com=
moda
fum.
Sin minus, malicia bine potius quam
ía,piemia dam originem trahec:quod Aegypcrjs &
Phamidbus multisque alijs gencibus nunc uide.:
mus conúngere, propeer caeterarum ardum faculc
1acúmquc illiberalitatem: fiue quis rudis legum
Ja::
cor id feccríc,!iue fortuna infcnfu, fiue afia huiuímo
di
quaedamnacura. ncc ením illud,o CUnía,& Me=
gillc nos fugiac, magn'!-m eífc locorum ad fercns
dos melióres pciorésquc homincs d íffcrmcíam :
quibus diuerfa prout expcdiclegibus fanciéda func.
Quippe alij u¡iríerace uentorum
&;
turbine, diffíci=
les
&;
protcrui fum: alij propeer aquas:alij propter
cibos, qui
ex
cerra non folum corporibus commo=
di
auc incommodi oriumur • uerum animís quo"
que non minus • Maxime autem loca regíonis dif=
fcrunc, in quibus ínfpiraúo quaedam diuína
dl:,
&;
qua: daemoncs forúú
Cune:
qui habicames, propia
tij, ucl contra fufcipíunc. Quibus pro humano in'"
genio con!ideraús, menás compos legum condí=
cor, fe ad legcs ferendas conuertec. Quod
&;
libi
eft,
o
Cünia,faciundum. Príus enim haec ribi animad=
ucrccnda func, qu:lm habitad facias
n~gio•
nem.
e
L i N.
Egregíc,
d
Acheníéfis ho•
ípcs,hzc abs ce did:a
func.
Qua.
re
&;
mihi
ita
eíl:
fa,.
áendum.
XT
V
S
DE LEGI=
BVS,
VEL, DE LE-
GVMLATI-
O NE·
:jf
MAR.SILII FICINI
A ll G VME N
T.
T
R. I A
úmt genera caufarum, q11ib11s diuerfa diuerlis in
locis hominum ingenia fiunt.
Q!_a:
quidem tria gene–
ra
Plato
in
fuperioris libri finebreuitcr
compra:he~dit.
Ego
uero opera:precium fore :irbitror,hac ipfa m:ireri:i 911:iliquo–
dam modo íextum cum e¡nineo ligare. Sit ergo plurimum in
loco diícriminis ad meliores dercrioresque liomines gene–
randos. Caufa uero lic uel humana, uel naturalis, uel dmina.
Humana quidem,lex,educario,confüecudo diuerfa. N:icura–
lis autem,elemeacorum alimentorumque dfoerliras. Diuina
uero,uc ccelum c¡uoc¡; diuioum uoccm, liderum numinumé¡;
pocefus. Siquidem Plato indicat c¡uemadmodum aha: cccli
pla(;:C alijs reguncnr fiellis,:ilijsé¡:dijs,id efi iuperioribus :in–
gehs:
lic
alias cerr:c plag:is,:tlijs c¡uoq¡da:mombus,infen'ori–
ous~ue
:ingelis guhernari. Accedit :id ha:c :ifironomorú íen–
tenoa,& plagas terr.i: cceli plagis, &urbes aícendencihus
li–
gnis accommod:uu. Mirto in pr:cíenciaquaocum ingeniorií
aucriméafferatfamiliarium cuiuíq; hominis uarieras dremo–
num.
~d
aucem ípirituum füperiorum uircs,nofiris quo–
modocuoq; id fiac,(piriubus inRuanc, negare non polfumus,
quaodo m:inifefic uidemus
co~or:i
nofira corporibus íupe–
rioribus agirari: aísiducé¡;ab aérc:tl1ter permur:iri.
~d
li
fpiritus ilh in nofiros agunc ípiritus, agunc iníuper & in cor–
pora.Paísio u
ero
corporum liumanorum,
ti
ue
'1
ípiricibus il–
lis,liue
:\
corporibus íupcrioribus infer:icur, eace1111s rcdun–
dat in anima,quatenus t:im cópararo,qu:lm n:imrali atfcéht
:1•
nimus íeíe mergic in corpus. Veríi hoc inccrcft,quod corpo–
ra illa per corpora nofira mouenc :inimas:ípirimsaucem tum
animasper corpor:i mouéc,tum per animas, cum eriam per il
lum.íP,iritum,qu~m
pht;ci
fa~pe
nodum
~nima:
inuiccm cor-
r:::a'fu~;~I'o~%:~~~t~ose:I'c:r~;~d:~~é~fem;~;:~~c¿f.~,~:
pte nacur:i códucere.quiídoquidem & ca:lefics inRuxus,íem–
pcr ad honum. Sed oeq;
cu
liic uel rigicliorum hominum
tri–
fütiam
&
parfimoniam reijcias
in
S:iturnum: uel cemeriraré
ferocitacemé¡; in M:ircem: uel &:iudulencá m:iliti:im in Mer–
curium,uel laíciuos ameres in Vcnercm. Qllid uero, fi Satur
ni grauiras in nobis complcxionis 11amra:,n111ritionisq;
&
e–
ducacionis uicio,in limile c¡uiddam grauirati uitium conuer–
tacur : limilicer magnanim1ras M:ima in audaciam magoani–
mitaci quodammoao fimilem,Mcrcuri:tlis indufiria limilirer
in
malitiam, Vencrea charic:is in libidinem ?Nónoe fub folia
radijs,qui natura !ita ad uidendum cóferunc
&
uiuendíi guo–
tidie accidit alios uiíum, alios uitam amitcere:& quimaere
Ji
bero falubrirer calefaciunc,in cócauis urunc ?
~madmodú
uero íub bencfico radioríi inRuxu ob inferiorem nacuráre–
folrac alicui malum, non uniuerfo:lic íub ficll:iríi uiribus na–
tura bonis acc¡; íub numiníi muneribus oprimis,poceft iocer–
dum inferioris uel nacurre, uel coníuetudinis uitio, uiciíí uel
corporis,uel aoimi íuboriri.Nihil uero uniuerfo uitiíi :iuc ma
lum: quemadmodum in concencu íccund:i uel íepcima uox:
(~~~{:%~::':r~~fo~~~~~rPib:~~~i~~fi~~?d~=~~i;sc~~=
los alic¡uando nuncupare,quoniamad inlimum generaciooi1
& fenlibile bonum íuo quodam,ucaiunt, otf1cio nosalliciác.
díuertere aucem
a
íummo bono ad mimmum,comparatione
fummi malum iure ceníecur. M1lfum facio in pra:íenc1 quod
aiunt fupremos da:mones
~~
con_ccmpla!ioms, medios ad
a.–
aionis,rnfim~s
ad
concup11ccn~a:
bonu
~ucere:'}uódue
lus
omoibus
&
un polfumus,&abuu:& menubus qu1dem bona
concingunt,aburentibus ucro mala. Appellac uero Plato da:–
moaes &deos indigenas patria:,nó quia inde geniti,íed
quia
ciues iodegenicos peculiari quadam cura culfodiunt. Dicit
pra:rerea heat:im ciuitatem
a
clijs deorumé¡; filijs coli : inteUi•
gens pamm quidem ca:leftem Hieruíalem,ah angelis_purís–
que animis
h.ib1cat~m:pa~r_ii:n
quoq; felicé
ill~rum uita,qu~s
ío Pha:done inqmc edmls1mas cerra: partes incolere num1-
num familiaritace beacos.Ocícendic poftha:cin fexro ad ma–
gifiracus cooft1rnendos,íc1licec quoc eífe
op~orteac,
&quo pa
ao creari, quídue mag1firacus cuiuíc¡; licoffioum.lnquicau–
tem dJligeociam in
his
creandis canu clre momenri,ut uel bo
narum conlbrnuo legum abíq; magifiraabus bonis,11on
mo
do m1oime profucura
lit
ciuicau,ueríi eriá plurimum nocitu–
P..
Oporcere ucro ait tam eos qui magiftrarus cleélun Cune.
z
J
quarn